Jedna pentoda - cztery układy wzmacniacza SE - testy (

Przed OBEJRZENIEM filmu PRZECZYTAJ opis.
Nie próbuj mnie naśladować, jeśli nie masz pojęcia o prądzie elektrycznym, ryzyko porażenia, utraty zdrowia, czy życia jest duże i autor kanału nie ponosi odpowiedzialności za Twoje szkody wynikające ze złego zrozumienia przedstawionych w filmie propozycji. Wyrywkowe oglądanie fragmentów filmu przyczynia się do opacznego zrozumienia treści. Autor filmu nie udziela osobnych porad w zakresie przeróbek konkretnych modeli wzmacniaczy. Wszystkie wskazówki podane są w treści filmu.
W tym filmie przeprowadzam doświadczenia z pentodowym stopniem mocy w układzie asymetrycznym. We wstępie wyjaśniam dlaczego się zdecydowałem inaczej zaaranżować stopień mocy, a w filmie udowadniam, czy warto. Doświadczenia przeprowadzam na standardowej aplikacji pochodzącej z książki pana Witorta, którą później modyfikuję. Oczywiście, mogłem zatrudnić SRPP jako stopień wejściowy, ale to nie trioda więc nie mamy problemu ze słabą czułością. Problemem jest popularny transformator TG5 z OTV i za mała pojemność kondensatorów sprzęgających. Pomiary sinusa i prostokąta wykonywałem dla takiego samego sygnału wejściowego ustalonego dla mocy maksymalnej przy 1kHz za wyjątkiem pomiaru zniekształceń, gdzie mierzyłem przy 1W. Druga harmoniczna o której często wspominam, w zakresie niskich częstotliwości zniekształca tak mocno sygnał, bo wydajność transformatora głośnikowego w tym zakresie jest dla 1/3 mocy jaką możemy oczekiwać w środku pasma, poza tym mamy spore przesunięcie fazy. Oczywiście mamy tu także do czynienia z nasyceniem rdzenia, a także prawdopodobnie z bardzo mała stałą czasową sprzężenia między triodą a pentodą. Szczegółowe wyjaśnienie problemu w filmie "Jak transformatory głośnikowe powodują zniekształcenia (#129)". Zachęcam do wyciągnięcia własnych wniosków, bo nie powiedziałem w filmie wszystkiego, piszcie więc komentarze :)
Więcej o interpretacji wyników w języku angielskim tutaj www.r-type.org/articles/art-12...
W filmie pokazałem zaznaczone na charakterystyce szacunkowe założenie punktu pracy przy moich parametrach zasilacza, jak daleko od niego jest faktyczny punkt spoczynkowy lampy możecie sami policzyć, wszystkie niezbędne dane podałem. Po obliczeniu prądu lampy można stwierdzić jej zużycie :) (doświadczenia oczywiście nie robiłem na nówce nie śmiganej, lecz na wysłużonej w boju warsztatowym lampie)
Buczenie towarzyszące pracom warsztatowym pochodzi z luźnych blach transformatora sieciowego, a podczas narracji plansz z kiepskiego mikrofonu wbudowanego w notebooka. Nie miałem innego rejestratora.
Które brzmienie przypadło mi do gustu najbardziej? Wersja z osobnym uzwojeniem łączonym do katody. Poprawa brzmienia basu jest znaczna. Na pewno znajdziecie transformator do CFB na polskim rynku dla EL84 czy innych lamp, a jak macie wzmacniacz na TG5/43 to możecie wykorzystać dodatkowe uzwojenia do redukcji zniekształceń. Ile tak naprawdę powinno być zwojów na katodzie? Tego się dowiecie w stosownym czasie z odpowiedniego filmu. Jako ciekawostkę podam, że uzwojenie pierwotne podzielone na pół i włączone w przeciwfazie, jedno w obwód anody i drugie w obwód katody redukuje prąd nasycenia rdzenia jak w PP, ale pentoda mocy ma wtedy takie wymagania układowe jak wtórnik katodowy.

[@sylweksliwka7986]

No mistrzu to mi się bardzo podoba , ładnie wszystko i film bardzo dobry pozdrawiam

[@tomekkruger]

Witam, dziękuję. Będzie drugi film ale z EL84. Planuje też PCL86, ale nawinę jej trafo samodzielnie. W międzyczasie pojawią się tematy teoretyczne wyjaśniające zjawiska, które tu widzieliśmy. Pozdrowienia.

[@axelandg.4335]

Super, (pajączek na stół i jedziemy ) ;-) . Motywują mnie te filmy t do grzebania w układach lampowych .Jeszcze raz dzięki i pozdrawiam .

[@tomekkruger]

Dziękuję, lubię przetestować coś zanim sobie nie zbuduje, zwłaszcza, że lampówki nie są tanie. :)

[@zdzisawsawicki]

Po pewnym czasie oglądam następny bardzo ciekawy Pana program. Pozdrawiam.

[@tomekkruger]

Dziękuję. Teoria jest też potrzebna, żeby zrozumieć co tutaj wyczyniałem :)

[@zdzisawsawicki]

@@tomekkruger ma Pan rację, lecz nie raz teoria jest za trudna i zawiła.

[@tomekkruger]

@@zdzisawsawicki Fizyka (bo elektronika jest częścią fizyki) nie jest łatwą nauką.

[@janstankiewicz5145]

Jak zwykle super film ! Wiedza zalewa ekran ! Pozdrawiam MV 3.

[@tomekkruger]

Dziękuję. Myślę, że z Pańskim urządzeniem możemy się wstępnie umówić na koniec sierpnia lub początek września. Dam znać telefonicznie jak już będę wiedział dokładnie. Pozdrowienia.

[@janstankiewicz5145]

@@tomekkruger dziękuję bardzo. Pozdrawiam Pana !

[@solarr2]

👍👍👍

[@michaukasiak2657]

Świetny odcinek! Robiłem w podobnym układzie testy odsluchowe bez pomiarów i nigdy nie wrócę do sprzeżenia. Pozdrawiam

[@tomekkruger]

Dzięki. Globalnego, czy lokalnego?

[@michaukasiak2657]

@@tomekkruger globalnego oczywiście. Lokalne tworza chyba rezystory i kondensatory katodowe popraw mnie jesli sie mylę

[@tomekkruger]

Tak. Sprzężenie lokalne możemy też zrobić kondensatorem między anodą a siatką sterująca lub ekranującą, albo rezystorem. Chociaż ja w układzie z obciążeniem rozproszonym zastosowałbym płytką pętlę globalną w celu wyrównania wzmocnienia i pozbycia się rezonansu trafa (ale to też można zrobić lokalnie).

[@JacekWoczuk]

Chyle czola przed wiedza i doswiadczeniem, jesli jednak moge cos zasugerowac: mam poczucie pewnego chaosu ogladajac filmy z tego kanalu - nie do konca czuje mysl przewodnia kazdego z filmow. W tym zaczyna sie od trafa tg5 ktore mialo miec dowiniete zwoje i wyprobowany specjalny uklad z tymi dowinietymi zwojami. Potem okazuje sie ze trafo ma lipne uzwojenia i jest zdymione. Dalej przeskok na kilkanascie roznych schematow wzmacniaczy (wlasciwie nie wiem po co) a na koniec ogladamy pomiary ukladu z roznymi drobnymi modyfikacjami - ale wlasciwie nie jestem pewny jakiego ukladu: tego ktory pierwotnie mielismy sprawdzic czy tego ktory "akurat byl pod reką"? CCzy ostatecznie zastosowano ten przerobiony (nawiniety od nowa czy dowinięty??) transformator? Zawsze czyje sie lekko pogubiony na tym kanale 😀

[@tomekkruger]

Na planszy tytułowej jest napisane pracownia - co oznacza testy i doświadczenia. Mówiłem podczas omawiania schematu, że chcę zrobić wzmacniacz SE jako dzieło ukończone i zastanawiałem się nad projektem ogólnym. W związku z tym testuję poszczególne elementy tego wzmacniacza, były już testy stopnia wejściowego zrobionego na pentodzie, na triodzie i równolegle połączonej triodzie. Nie pokazałem jeszcze działania regulatora barwy dźwięku ale będzie o tym w swoim czasie, bo wcześniej chcę zrobić film o tłumiku, który będzie wykorzystany do badania tłumienia pasywnego obwodu. Wtórnik katodowy też testowałem. Po tym wstępie pokazałem kilka schematów, żeby pokazać, że nie wymyślam czegoś nowego, a chcę nieco ulepszyć znane projekty, stąd sięgnąłem po Witorta. Dalej, pokazując schematy udowadniam, że nie trzeba kupować w AVT kitu, lecz można samodzielnie złożyć wzmacniacz, bo to jest zrobione na tych samych zasadach. To był wstęp. Potem sprawdzam, czy moje teoretyczne założenia się sprawdzają. Nie słuchał Pan uważnie, gdyż wyjaśniłem gdzie to dodatkowe uzwojenie dowinąłem. Jeśli ktoś chce wykorzystać TG5-53 z głośnikiem 8 omów to powinien dowinąć 2 x 28 zwojów (można bifilarnie) i połączyć je z 7 i 8. Natomiast sprzężenie katodowe - jak mówiłem - jest wpięte w uzwojenie 1 i 2. Ale po drodze przebadałem podstawowy schemat, wpięcie się w uzwojenie głośnikowe z USZ i bez, żeby każdy kto chce mógł sobie ulepszyć swój wzmacniacz, a nie jak Pan zrozumiał, dowinięte zwoje do wpięcia w katodę, bo takie uzwojenie mamy w TG 5 od początku. Na końcu pokazuję jak obciążenie rozproszone zmniejsza zniekształcenia na dowód tego, że w SE warto je robić. TG 5-56 i TG 5-43 to prawie identyczne transformatory. Pokazałem też TWOP22 z zespołów odchylania, który ma ten sam rdzeń co TG5, bo podczas rozbiórki transformatora, który tutaj do niczego się nie przyda, pokazuję uzwojenie i sugeruję jeden z wniosków - ogromną indukcyjność rozproszoną, a co to jest mówiłem w filmach o transformatorach. Zapraszam do obejrzenia całości (bo na podstawie komentarza sądzę, że przesuwał Pan fragmenty) i słuchania mojego komentarza. Moje filmy o lampach są ze sobą powiązane. Oczywiście mógłbym zrobić wzmacniacz SE na EL84, powiedzieć jaki schemat wykorzystałem i zaproponować KIT, ale to nie jest celem kanału. Tutaj badam, rozważam, analizuję co zrobić, żeby było lepiej. Wzmacniacze SE to najgorsze ze wzmacniaczy. Po to omawiam różne zagadnienia, żeby Widz mógł skorzystać ze wskazówek. Jednak bez znajomości podstaw nie warto oglądać moich materiałów. Nie będę powtarzał w każdym filmie co to jest indukcyjność, reaktancja, ani omawiał zjawisk, które już były rozważane. Powtórzę jeszcze raz, nie proponuję gotowych rozwiązań tylko zapraszam do własnych przemyśleń i wniosków, do pracy z własnym wzmacniaczem i jego przerabiania. Ja pokazuję drogę, żeby było bezpiecznie. Mój kanał to nie kopia RS, RA, Mr. Clarson's Lab, czy streszczenie książek panów Zawady i Tatusia, nie mam takiego celu. Na pewno też nie będzie gotowego projektu DIY, co najwyżej pokażę cudze zmontowane do testu. Zarabiam pieniądze na swoich projektach więc Widzom pozostawiam możliwość obliczenia własnych schematów. Mam nadzieję, że teraz wszystko jasne. Pozdrawiam.

[@mikolajxmikolajx]

Witam serdecznie z jakiego województwa Pan jest . Pozdrawiam

[@tomekkruger]

Z Wielkopolski. W filmie "Ważne informacje o kanale" nawet mówię gdzie kończyłem szkołę.

[@marcsmithsonian9773]

Panie Tomaszu , To nie jest najlepsze rozwiazanie z takim transformatorem obciazenie po stronue anody rozni sie od obciazenia po stronie katody, sluchalem takiwgo ukladu na transformatorze simensa przeznaczonym do tego celu ma el84 i brzmiał gorzej niz SE el 84.. ale w W CELACH EDUKACYJNYCH Pana programy sa WSPANIALE ucza i systematyzuja wiedze. Dziekuje za ekspertyze i pozdr. M.

[@tomekkruger]

Uzwojenie katodowe powinno mieć około 0,1 do 0,2 sumarycznego uzwojenia, anodowe więc od 0,8 do 0,9 wg D.T.N. Williamsona (bo m.in. mamy różne impedancje i reaktancje katoda-siatka sterująca, a anoda-siatka ekranująca). Łącząc katodę przez transformator tworzymy lokalne sprzężenie zwrotne katoda - s.sterująca. , które ma większy wpływ na sygnał i impedancję wyjściową niż przez siatkę ekranującą czyli ultralinear (anoda - s. e.) - czyli już wiadomo dlaczego wystarczy taka proporcja uzwojeń - siatka sterująca jest bardziej czuła od siatki ekranującej do sterowania przepływem elektronów w przestrzeni lampy, lokalne sprzężenie zwrotne na katodzie do siatki sterującej (bo uzwojenie katodowe jest teraz wspólne także dla siatki sterującej), wystarczy do zmniejszenia THD. Wzmacniacze Leaka i McIntosha się na tym opierały. Tutaj mam bardzo nikłe sprzężenie przez (0,03 uzwojenia anodowego), więc nie odgrywa ono znaczącej roli jeśli chodzi o brzmienie, ale widać było, że mamy mniejsze składniki częstotliwości pasożytniczych (pofalowanie daszków prostokąta), mniejsze dzwonienie co na pewno poprawia brzmienie (zmniejszyliśmy 3 harmoniczną). Specjalnie przytargałem po zgraniu materiału głośnik Telefunkena TL41 żeby sobie posłuchać z CD a nie telefonu i muszę powiedzieć, że układ nr 4 zagrał na tyle dobrze, że mógłbym polubić SE. Dlaczego "mógłbym"? TG 5 niestety ma ogromną indukcyjność rozproszoną rzędu 2-4H! To jest dobry transformator do telewizyjnej E(P)CL 86 i pasma 100 - 10000 Hz :) Wg mojej oceny obciążenie rozproszone wg Leaka brzmi lepiej niż obciążenie rozproszone zwane ultralinear, czyli wg Keroesa i Haflera. Dziękuję jednak za spostrzeżenie, niestety nie mam wiedzy o tym transformatorze Siemensa. Obciążenie można rozłożyć po równo dodając na marginesie. Jak w rozdzielaczu fazy, wtedy uzwojenie katodowe możemy odwrócić i mamy redukcję strumienia w rdzeniu wywołanego prądem spoczynkowym. Proste i genialne. Wtedy trafo o rdzeniu 4 cm2 zagrałoby normalnie bas w SE. Dziękuję za obejrzenie filmu i polecam się z innymi treściami. Pozdrawiam. PS.: Patrząc na obciążenie obwodu katody i obwodu anody rozłożenie impedancji jest prawidłowe.

[@michaukasiak2657]

Może w kolejnym odcinku OTL sluchawkowy na popularnych lampach mocy ?

[@tomekkruger]

Odcinki to mam już poplanowane do końca roku. Większość z nich jest wgrana. Skorzystałem z wolnego-postojowego w zimie, żeby to nagrać. OTL na pewno jakiś zrobię na pokaz, ale dopiero po omówieniu tego typu wzmacniaczy. Jak widać po zapowiedziach na razie trzymamy się transformatorów głośnikowych :) Co mogę zaproponować do słuchawek? Wtórnik White'a.

[@michaukasiak2657]

@@tomekkruger albo srpp na lampach 6n6p/ecc88

[@tomekkruger]

SRPP to chciałem zatrudnić do KT66 jako wzmacniacz napięciowy. W notatkach sobie zapisałem (tak, robię notatki i plany odcinków, czasem fabułę odcinka obmyślam kilka tygodni), że wcześniej omówię SRPP, później jakaś modyfikacja CD by się przydała jako przykład wykorzystania kaskody i wreszcie 5W w SE. Ja nie lubię tej lampy więc do SE się nadaje. Niestety, surowce do każdego docinka zbieram czasem kilka miesięcy. Unikam sponsoringu i "patronite" bo to zobowiązuje. A tak jestem artystą niezależnym :) (nawet unikam malowania obrazów na zamówienie, choć zdarzają się). Najpierw chcę zakończyć rozpoczęte wątki, spełnić obietnice: omówić transformatory w szczegółach, złożyć wreszcie ten nieszczęsny SE na EL84, zmontować film o PP na PCL86 (w ogóle ten PP muszę wsadzić w jakąś obudowę), zmontować jakąś wersję Williamsona, mam do zrobienia PPP (może też na PCL 86). Mam gdzieś w szpargałach jakiś stary schemat na wzmacniacz słuchawkowy OTL i może go wykorzystam. Nie wiem czy w układzie Futermana czy SRPP. Mam jeszcze do zrobienia PP na 300B (transformatory są niezwykle drogie, w sumie to ten wzmacniacz będzie kosztował około 6tys zł na kanał), bo choć triod unikam, trzeba coś pokazać i pomierzyć - tutaj skorzystam z projektu Kewina Kennedego - wzmacniacz hi-end - sprawdzę czy w domu można taki zrobić. Już widać, że na hobby wydam kilkanaście minimalnych pensji. Dlatego na wszystko przyjdzie odpowiednia pora.

[@michaukasiak2657]

@@tomekkruger plany masz ambitne ! Będę śledził. Prawda że ceny traf to kosmos... podoba mi się Twój styl pracy taki na szybko a nic nie szumi ani brumi. 300b w pp to brzmi jak herezja ale jestem ciekawy. Z DHT zabieram sie za 4p1l ale se. Pozdrawiam

[@tomekkruger]

@@michaukasiak2657 Na moje potrzeby i wrażliwość wystarczy mi wzmacniacz na MOSFETach. Kiedyś chciałem zrobić hybrydę, ECC83 na wzmacniacz napięciowy, potem rozdzielić fazę jak w lampiaku i dać dwa wzmacniacze w klasie A na mosach, taka koncepcja jak w A1 MF tyle że Antony Michaelson zrobił to na tranzystorach. Przyznaję, że nie przepadam za lampami. Miałem kilka własnoręcznie zbudowanych wzmacniaczy, fajnie grały ale zawsze mi brakowało mocy. Są chwile, ze potrzebuję 150 Watów, żeby się naładować pozytywnie. I to jeden dwa utwory i mi wystarcza. Niby 50W w lampie to jak 80 na tranzystorze, niby... Od dawna uważam że wzmacniacze SE to nadają się do radioobiorników typu Karioka, albo telewizorów. Żeby SE dobrze zabrzmiało trzeba wydać niemało pieniędzy na trafo, a i tak słabo będzie z basem. Jedyna zaleta SE to środek pasma, a potem same wady. Dobry wzmacniacz PP z odpowiednio nawiniętym trafem (np.: takim jak Citation II Harmana Kardona) nawet z triodą może pokazać pazur. W końcu Williamson to też wzmacniacz na triodach (KT66 połączone w lewą [chyba] triodę). Widziałem 8 watowy wzmacniacz PP na 2A3. Naprawdę dobra propozycja. Grał lepiej jak SE na 2A3. Tak. Plany ambitne tylko nie mam co robić z tymi wzmacniaczami. Koszt wykonania ECC83 +2 x EL84 w SE z regulatorem barwy dźwięku w ładnej obudowie to około 1300zł, rzadko kto chce tyle wydać na zakup DIY, bo u Chińczyka jest taniej. Druga sprawa przy samodzielnym finansowaniu się, trzeba to wszystko pogodzić z kosztami utrzymania się :) Do tego PP na 300B mam 1/3 części (w tym trafa zrobione własnoręcznie wg oryginału). Zbierałem to 3 lata. :) PS.: w sprawie brumienia wtrącę coś przy okazji drugich zajęć warsztatowych z EL84, za miesiąc.

[@mazakaudio]

Jednym słowem -Fachura.

[@tomekkruger]

Ta zabawa przypomina mi szkolną pracownię z technikum. Dostaliśmy układ do pobadania, potem proponowaliśmy zmiany i jeśli nauczyciel akceptował to przerabialiśmy wzmacniacz. No i na koniec wnioski. Jeśli ktoś napisał 3 albo 4 wnioski to dostawał mierny. Trzeba było się wykazać. Nauczycielka prowadząca pracownię była dobrym elektronikiem.

[@mazakaudio]

@@tomekkruger Grunt to dobry nauczyciel.