Рет қаралды 92,924
Kiedy emocje kłócą się z rozsądkiem. Eutanazja, eugenika, poligamia
Wykład wygłoszony w ramach Tygodnia Mózgu w Krakowie w Auli Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego 20 marca 2016
Jerzy Vetulani (1936-2017); psychofarmakolog, neurobiolog, profesor Instytutu Farmakologii Polskiej Akademii Nauk
Operatorzy kamery: Rafał Klimczak, Franciszek Vetulani
Realizacja dźwięku: Jerzy Korzeniowski
Montaż: Piotr Urbańczyk
Muzyka w intro: Adventures by A Himitsu // CC BY 3.0
Nagranie opublikowane na oficjalnym kanale po śmierci autora wykładu.
---
Eugenika - nauka, zbiór poglądów oraz metodyka usprawniania gatunku ludzkiego ma długie tradycje. Metody eugeniki mogą być pozytywne lub negatywne. Eugenika pozytywna to promowanie rozrodczości ogólnej, a zwłaszcza zmierzającej do powstania form lepiej przystosowanych do życia niż rodzice. Eugenika negatywna eliminuje z procesu rozrodu osobniki o cechach uważanych za szkodliwe. Kształt naukowy eugenika przybrała w końcu XIX wieku (Galton). W USA poglądy Galtona uległy rozszerzeniu, a za osobniki nieprzystosowane zaczęto uważać również przedstawicieli „ras niższych”.
Wprowadzanie metod eugeniki do praktyki społecznej doprowadziło do takich form jak przymusowa izolacja, sterylizacja, a wreszcie eksterminacja osobników uznanych za nieodpowiednie. Poglądy amerykańskie stały się podstawą eugenicznej rasistowskiej polityki hitlerowskiej, która skompromitowała tę naukę. Eugenika wciąż jest jednak nauką, a jej obecny rozwój zmierza w kierunku eugeniki pozytywnej oraz selekcji nie ludzi, ale genów. Nowoczesna genetyka i biologia molekularna otwierają realne szanse na udoskonalenie rasy ludzkiej, ale niosą ze sobą wiele problemów etycznych.
Eutanazja to metoda możliwie bezbolesnej ostatecznej eliminacji jednostek obciążających społeczeństwo. Eutanazja może być dobrowolna, kiedy człowiek zmęczony bólem fizycznym lub psychicznym chce rozstać się z tym światem, a nie ma możliwości ani ochoty popełnić samobójstwa. Często nosi nazwę samobójstwa wspomaganego. Czasem eutanazja może być wynikiem presji społecznej, jak na przykład sepukko w Japonii. Bardziej kontrowersyjna jest eutanazja bezwolna, najczęściej polegająca na zaprzestaniu ratowania życia osoby, której stan zdrowia daje niewielkie szanse powrotu do normalności, a która bez środków wspomagających życie nie może egzystować. Dotyczy najczęściej osób pozbawionych świadomości, Przykładem eutanazji bezwolnej jest też eutanazja dziecięca, kiedy rezygnujemy z utrzymywania życia dzieci, które w ocenie medycznej nie będą zdolne nim się cieszyć. Wreszcie eutanazja przeciwwolna to uśmiercanie ludzi wbrew ich woli.
Eutanazja była często składnikiem metod eugenicznych.