Morowe powietrze, szarlatani i tłumne msze przebłagalne. O dawnych zarazach

👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
🌐 Strona: radionaukowe.pl
👍 Facebook: / radionaukowe
📷 Instagram: / radionaukowe
❌ Twitter: / radionaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
📩 Kontakt: [e-mail]
Wbrew powszechnej opinii - w średniowieczu dbano o higienę, ale w końcu myć się przestano. Profilaktycznie. Kiedyś wierzono bowiem, że zaraza bierze się po prostu z zepsutego powietrza, więc lepiej się od niego odgradzać, choćby brudem... A żeby sprawdzić czy nie zbliża się niebezpieczeństwo, wystawiano na zewnątrz mięso - jeśli szybko się zepsuło, niechybnie trzeba było uciekać z miasta. Kto mógł oczywiście.
O dawnych epidemiach, poszukiwaniach wyjaśnienia ich pochodzenia, zmianach społecznych i podnoszenia się ludzkości z tych trudnych momentów opowiada znakomity mówca, historyczny gawędziarz - prof. Michał Kopczyński z Uniwersytetu Warszawskiego.
💛 Przygotowanie każdego odcinka to wiele godzin pracy. Jeśli podobał Wam się ten podcast - możecie mnie wesprzeć w serwisie Patronite. Dzięki! 💛 patronite.pl/radionaukowe
0:00 Intro
1:40 Co wiemy o chorobach przedhistorycznych?
4:58 Zaraza ateńska
6:58 Podróże szkodzą
8:25 Jak imaginowano sobie przyczyny zarazy?
15:35 Elita ucieka, biedota zostaje - zarazy w miastach
21:45 Dżuma i jej śmiertelność
23:41 Zarazy na ziemiach polskich
30:29 Choroby podbiły Amerykę
33:52 Pompa Johna Snow
36:25 Kiedy odkryto patogeny?
40:29 Hiszpanka
46:20 Jak kultura przechorowuje pandemię?
51:50 Historia nauczycielką optymizmu?
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
• Radio Naukowe - Wszyst...
• Fizyka
• Biologia
• Astronomia
• Psychologia
• Zwierzęta
• Religia
• Historia
• Historia życia
• Geografia
• Technologia
• Człowiek
• Kultura
• Medycyna
• Archeologia
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka #MichałKopczyński 🎬

[@mystercarrot2054]

"Amerykański zgnilec pszczół" bardzo ważna informacja dla pszczelarzy. Tam gdzie dokonuje się przemieszczenia samochodów z pszczołami na pola uprawne, na przykład na jeden dzień, można przez przypadek zafundować sobie tą chorobę i wtedy całe rodziny pszczele mogą paść. Dlatego przy drogach umieszcza się tą informację.

[@amonziemnicki2825]

dzięki za wytłumaczenie, wielokrotnie mijałem.mam nadzieję że pani redaktor i pan profesor znaleźli ten komentarz.

[@marzenazaras8476]

Daję znać ,słuchałam do końca i z ciekawością . Proszę o więcej historycznych podcastów.

[@ryszardkra4394]

Szkoda że prowadzący zapomniał że Kazimierz Wielki wprowadźil kordon sanitarny i kwarantannę a nie że byliśmy na peryferiach Europy.

[@ZdzichaJedziesz]

To prawda, pełna zgoda. Kazimierz był nie tyle Wielki co Mądry 🙂

[@tomaszrozborski7424]

Mamy w Polsce świetnych naukowców, przykładem Pan Profesor. Dziękuję za to, że zaprasza Pani tych niezwykłych ludzi i robi z nimi świetne wywiady naukowe. To prawdziwa misja edukacyjna. Jeszcze raz dziękuję i pozdrawiam!

[@tomaszkowski]

Tak tylko u niego można się dowiedzieć o podróży zaraz w czasie, oczywiście wstecz też ale kto by to zauważył skoro jedyny mądry może wcisnąć kit jak młodym pelikanom. Hehe

[@winstonknowitall4181]

Rewelacja. Mnie się podoba niezależnie od dziedziny, którą Pani porusza, ale Pan Profesor opowiada absolutnie genialnie. Uwielbiam takie ironiczne poczucie humoru, które tu zaprezentował. I bardzo precyzyjnie na temat się wypowiada. Wadą sporej części Pani rozmówców jest to, że ci naukowcy strasznie płyną i te rozmowy potrafią być dość chaotyczne. A tu nic z tych rzeczy.

[@RadioNaukowe]

jestem fanką profesora od lat

[@winstonknowitall4181]

@@RadioNaukowe Czekam na więcej!

[@debatorek]

Łorany...Tukidydes i Wojna Peloponezka. Przekleństwo całego mojego życia.Zacząłem czytać to dzieło mając ok 10 lat i...do tej pory nigdy w całości nie przeczytałem, a mam teraz 60.Cały czas stoi w honorowym miejscu i czeka...może rzutem na taśmę przeczytam całość.

[@dariuszgluza9755]

Za młodu planowałem to dzieło przeczytać. Chyba dobrze, że nie zacząłem.

[@mjtmmena1672]

Fantastyczna przyjemność. Dawka wiedzy podana w jakże przyjemny sposób. Stworzyliście świetny duet.

[@dominikm1765]

Świetny odcinek i świetny gość !!! Moja wieś liczy teraz 200 domów ale podczas jednej z epidemi około XVIII wieku ocalało 13 ludzi , i to nie są bajki.

[@danny4612]

Super materiał! Ciekawie opowiedzianej historii nigdy mało!

[@dawidlepionka]

Niesamowite! I głos prowadzącej ♥️ Radiowiec z prawdziwego zdarzenia, prowadzi audycje, tak bogate w kontent, że aż dziw bierze, ta przecież niewielka liczba odtworzeń.

[@cathathonium]

a mnie to juz w ogole nie dziwi ,ze ta pani ma takie male powodzenie. w erze bezmozgich stworzen ,ktore rezygnuje coraz bardziej ze slowa mowionego popularnosc zachowan chocby sprzed 20-30 lat jest malo atrakcyjne

[@lubomirpetrowpahuta]

A poleciłeś na socialmediach by inni mogli tego dobra zaznać czy egoistycznie zatrzymałeś wiedzę dla siebie? ;)

[@dawidlepionka]

Nie mam gdzie publikować. Niemniej, opowiadam jednak, mojej rodzinie o tutejszych wyczynach gości i prowadzącej.

[@lubomirpetrowpahuta]

@@dawidlepionka A szkoda. Ale nieś informację o tym Radiu gdzie tylko nadarzy się okazja. :)

[@dawidlepionka]

@@lubomirpetrowpahuta Bezapelacyjnie!

[@renalilab1373]

Dziękuję 🙂👍 Bardzo interesujący materiał. Pozdrawiam SERDECZNIE 🍓

[@krzysztofjksiazek228]

DWUKROTNIE wyższa śmiertelność DZIŚ ‼️ Chłopie co TY BREDZISZ !!!

[@annamacuda6207]

Ależ ciekawy odcinek! Serdecznie pozdrawiam i dziękuję za oddanie i ciężką pracę 😊

[@marekwu1899]

Koleją odkryta przeze mnie wspaniała dyskusja. Drobna uwaga : wenecka maska lekarza ...Il dottore del paeste, taka spiczasta, jest dostępna zarówno na miejscu jak i w sprzedaży internetowej. Mam nadzieję że się nie powtórzyłem po innych słuchaczach. Piękna audycja którą warto słuchać i po raz pierwszy i w powtórkach 😊

[@krystynalesniewska9312]

Świetny materiał ! Dziękuję i czekam na następne ! Serdecznie pozdrawiam

[@mao73a]

Dla mnie to był, jak do tej pory, najciekawszy odcinek. Historia nauki zawsze mnie bardzo interesowała. Prosimy więcej. W czasie izolacji podczas epidemii także Newton miał złoty okres. Wymyślił rachunek całkowy i genialny sposób na obliczenie liczby pi. No i obserwował jabłka. Z postaci historycznych zabrakło mi tylko wspomnienia o dr Ignacu Semelweisie gdy rozmawiali Państwo o Pasterze czy Johnie Snow. Nie wiem czy słyszała Pani o książce "Stulecie chirurgów". Jeśli nie, to serdecznie ją polecam. Myślę, że to byłaby kopalnia pomysłów do odcinków z serii historia medycyny.

[@RadioNaukowe]

będzie więcej!

[@monikafrydrych7975]

Rewelacyjnie, naprawdę, proszę rozmowę powtórzyć 🥰

[@RadioNaukowe]

Dziękuję! Profesor Kopczyński na pewno jeszcze w Radiu Naukowym zagości :)

[@monikafrydrych7975]

@@RadioNaukowe Po takiej audycji zostałam patronką. 🤩 Uwielbiam Panią w TokFM, a tu jeszcze więcej ciekawych treści. 🥰

[@mpuchatek]

I to jest kolejna zmiana, którą przyspiesza pandemia. Nie tylko od 6 lat nie tęsknię za telewizorem, ale ponownie odrywam radio. Ale jakie inne! Pierwszorzędna praca! Zajezę na Patronite, Pani Karolino, psni dokłada cegłę do zmiany świata, w którym żyjemy.

[@damino8708]

Więcej, więcej i jeszcze raz więcej :D Genialna robota!! Powodzonka

[@elas5797]

Dziękuję, miło było posłuchać

[@radekdecewicz1798]

świetny odcinek, wysłuchałem już 2 razy

[@wojtekgli6246]

Super odcinek. Pozdrawiam.

[@zzzzanzara]

Jak najwięcej historii!

[@wodzimierzstawiarz6586]

Wszystko wiem i na wszystkim się znam po tym poznaje się durnia

[@rrozpoznawanie4634]

Nauka,

[@PBT2]

Ja wiem wszystko. Jestem sztuczną inteligencją.

[@adiust4692]

XD

[@sawomirziokowski7022]

Ciekawe 👍 Pozdrawiam

[@mn27ka]

Świetny odcinek. 👌🏻

[@StefanBrock_PL]

Bardzo interesujące. I nieznane wyrazy można przy okazji podłapać :-)

[@jankafuchs5917]

Bardzo ciekawy wykład i dobrze wiedzieč coš na temat zarazy czy Pandemie !!!

[@mirut9624]

Dopiero obejrzalem. Bardzo fajny odcinek. Teraz wiem, że te maski dzioby to fajna sprawa.

[@kamilkramek9636]

Bardzo ciekawa rozmowa 👍

[@pasozytspoleczny]

Doskonała narracja Pana Profesora, czysta przyjemność sluchania. Ślicznie dziękuję.

[@serwisbikersamochod9373]

Bardzo mi się podobało.

[@HusiRR]

Wspaniałe się tego słucha po latach. Pandemia Covid i nagle mamy styczeń 2022 limity w teatrach i nagle luty 2022 wojna i koniec pandemii choć nagle przyjechało 2mln uchodźców. Nagle wystarczy L4.

[@bozenabednarska727]

Wszystkie rozmowy z Pani gośćmi są bardzo interesujące!

[@robertszota1210]

W Śtedniowieczu wybito dużo kotówjako zwierzàt czarownic copodniosło populację szczurów i wzrost epidemii dżumy ! Kiedy połàczono szczury z dżumą zaczęto przywozić statkami tysiące kotów z Egiptu do Europy i koty uratowały Europę bo epidemia zaczęła wobec odszczużania przez koty maleć ! Kochane mruczki ❤️

[@monikafrydrych7975]

Ale audycja! 🤩

[@jakubstroj]

świetne!

[@annakowalska8585]

Miło Cię posłuchać, Michale. Pozdrawiamy z Kórnika.

[@agap.5653]

Fantastyczne, niesamowite, porywające 🤩

[@gonzogorf7019]

Warto było warto więcej

[@lusia4150]

świetny odcinek

[@mariaelzbieta841]

Jest bardzo ciekawa książka, w której autorzy dochodzą do wniosku, że epidemia z XIV nie była epidemią dżumy. Warto przeczytać: "Czarna śmierć" Duncan Christopher, Scott Susan

[@thorgalaegierson4077]

Bardzo dobre👍

[@user-cx5lu5yx1c]

Super podkast!

[@PiotrHorzelaOpowiada]

Będę zaglądał ; ) Dzięki!

[@RadioNaukowe]

Super!

[@renalilab1373]

A pro'pos grypy Hiszpanki, w 1918 roku moja babcia zmarła na nią w wieku 36 lat. Osierociła czworo dzieci, w tym mojego w owym czasie pięcioletniego tatusia 🙏😔🌿💔

[@dominikkurek1155]

Przez małe h, nie ma co nobilitować tej zarazy

[@tomizubi]

Spróbuj teraz starać się o paszport z Hiszpanii. To była ich choroba,powinni płacić za swoje błędy. Mówią, że to najbardziej śmiercionośna choroba,nikt nie był bezpieczny, każdego mogła załatwić.

[@michalstolarczykKRK]

@@tomizubi Naprawdę Pan uważa, że "grypa hiszpanka" jest z Hiszpanii? :( Proszę poczytać skąd nazwa. Jej pochodzenie nie jest znane, ale podejrzewa się USA lub Chiny.

[@Safinowski]

Według niektórych teorii choroby "przeziębieniowe" to połączenie koronawirusa z bakterią. I tak mamy połączenie koronawirusa z saprowitamy mamy katarek, połączenie z czerwonką to mamy słynną hiszpankę, połączenie z salmonellą to mamy współczesny koronawirus. Z tego co starsi opowiadali, w czasach hiszpanki, kto przestrzegał zasad czystości i niepotrzebnie nie dotykał się do zarażonych to się "uchował".

[@rmbt]

Dobry gość!

[@rumjan61]

"Straasznie straszny"był ten kowid w porównaniu z czarną ospą czy hiszpanką.Więcej ludzi zmarło z powodu strachu lekarzy i innej maści ekspertow,niż z powodu covida.

[@andrzejhahn8117]

co ty pitolisz..............................

[@rumjan61]

@@andrzejhahn8117 A ty?

[@StrofaKata]

W Polsce trochę tak, głównie dlatego że mamy patologiczną służbę zdrowia i połowę obywateli niezdolnych do myślenia.

[@Vetiver999]

Dziękuję za ciekawą audycję, udostępniam znajomym j proszę o więcej z tej serii 😍

[@stefaniaklepacka8069]

Wszystkie odcinki rewelacyjne ze względu na zaproszonych gości, jak też na sposób narracji.

[@arturpietrzykowski2210]

Kupiłem taką morową maske na e -bay Z plaszczem i kapeluszem robiła robote ;)

[@nadiat836]

W Polsce nie było dzumy, bo w Polsce była zabudowa zagród na planie czworoboku. Ludzie mieszkali oddzielnie w swoich domach , a zwierzęta w oborach oddalonych o ileś metrów od chałup gospodarzy. Tymczasem w Europie zachodniej ludzie mieszkali w jednym długim budynku razem ze zwierzętami, oddzieleni tylko ścianą. Czyli budowano jeden długi budynek, w którym w jednej części mieszkały zwierzęta, a drugiej gospodarze. Taka zachodnia zabudowa była niehigieniczna i powodowała choroby z brudu, np dzume.

[@StrofaKata]

To też, ale przede wszystkim wsie były bardzo rzadkie podobnie jak podróże i nie miało jak się to przenosić

[@sylwestersosniak220]

Dziekuje

[@krzysztofszoprun3829]

1.peryferyjność2.brak ,,polowań "' na koty....jako symbol czarownic. A koty zabijał szczury. Taką teorię też słyszałem.

[@agnieszka9592]

54:31 Państwo jeszcze nie wiedzieli, jak Putin zgrabnie zakończy pandemię i co jeszcze wydarzy sie w latach 20. 21 wieku xd

[@marekchudy8893]

Dziękuję I pozdrawiam

[@janka9832]

Jeżeli przetrwamy jako ludzkość taka jaką jesteśmy, to ciekawe jak historycy w przyszłości będą opisywać jak szerzono wśród ludzi wszelką zarazę, ogłupiania, trucia, zniewalania. Nie mam na myśli tylko ostatniej sławnej plandemi

[@annakuczwalska1120]

Świetna audycja :) Dziękuję.

[@gogogun4151]

Dla zasięgu

[@tococzujesz]

Ciekawa rozmowa. W 2022 okazało się, że prócz pandemii mamy wojnę u naszych sąsiadów, więc Pan Profesor całkiem słusznie mówił o tym, że nie wiadomo czy pandemia będzie najbardziej znaczącym wydarzeniem XXI wieku

[@beatawolk2058]

To prawie jak w naszej zarazie.😂👍

[@rafadzik1724]

Ooo...,to tak jak dzisiaj. Jeden cwaniak z urzędu sprzedaje społeczeństwu jakieś respiratory a potem znika i tyle go widzieli.

[@sylwesterwojciechowski1998]

Super.

[@RAK-photo]

Te maski są i to w dużej ilości. Ale teraz uzywa się ich do Cosplay (przebieranie się za postacie z filmów i komiksów) jako atrybut cyberpunka. Koszt to około 35-50 funtow.

[@michalstolarczykKRK]

ok. 11 min - w wg. mnie w "hipotezie złego powietrza" nie ma nic nonsensowne. Pozostaje natomiast pewien brak dociekliwości - co to jest złe powietrze i czym się różni od dobrego? Myślę, że dość łatwo byłoby dojść do hipotezy, że w "złym powietrzu" muszą być jakieś cząstki, których nie ma w dobrym (albo odwrotnie) co daje pole do dalszych badań (np. próbek jednego i drugiego powietrza)

[@boskija31]

Ciekawe czy dziś perspektywa na pandemię się zmieniła? Kto dziś jest tym szarlatanem?

[@jezuschrystus.onlycash]

50:00 Kwintesencja naszych czasów. Sam bym lepiej tego nie powiedział 😁 PS. Od kilku tygodni budzę się nawet w weekendy ok 7 rano. Rodzina nie wie o co chodzi. 😂 Pan Cezary Łasiczka doczekał się wybornej konkurencji.👍😊

[@sawekk.4136]

👍👍👍

[@cathathonium]

kara za grzechy????? a kto karał chorobami??? bóg????? aaa to ci checa.myslalem ze grzechy pan bóg wybacza tak jak sam nakazuje a nie karze za nie. nono.to dopiero niespodzianka!!!!

[@hansvonrostkov1994]

Komentarz dla zasięgów.

[@agnieszkaa.7559]

Na którymś z historycznych kanałów podejrzewano, że brak dżumy w XIV wieku spowodowane było tragicznymi drogami na terenie Polski 😁

[@AliG-co3mw]

Czy słowo "pandemia" istnialo przed rokiem 2019?

[@bernardwawrzyniak5447]

Na nogach nie mytych przez rok to i bez mikroskopu by było widać ,że coś łazi

[@antonizapaa6361]

Radio Naukowe warte jest mszy

[@ZdzichaJedziesz]

......ale nie w czasie pandemii 😄

[@RAK-photo]

Fajny wykład. Ale trzeba powiedzieć że pandemie w średniowieczu zapoczątkowały tez głębokie zmiany ustrojowe. Na podstawie Anglii widac to najlepiej, ograniczenie władzy cechów i duża ilość produkcji zaczyna pochodzić ze wsi. Ograniczenie rąk do pracy jako dzierżawców oznacza znacznie lepsze życie samych chłopów a nawet zyskują oni jakies prawa. Kobiety zaczynają realnie zajmować się praca rzemieślnicza ( powoduje to polepszenie ich statusu zycia)

[@MrAniseable]

może mieliśmy już po prostu odporność na nią z jakiegoś powodu?

[@webjasiekWebCrew]

'wylew cholery' to jakby się nie skończył, jak tak się rozejrzeć na lewo i prawo...

[@kambuzela]

Humor humorem, a powaga powagą. Można z humorem wspomnieć o sprawach poważnych, ale nie wydaje mi się, by było właściwe sprawy poważne bagatelizować.. ponieważ rzeczywiście nie wszyscy mamy wiedzę o wszystkim wokół nas ani nie wszyscy mamy odpowiedni poziom wyobraźni, przy okazji dowcipu warto jednak tę wiedzę propagować. Gnilec pszczół to zakaźna choroba pszczelich rojów - dla kogo więc ta informacja? Dla pszczelarzy, którzy po przebywaniu na zapowietrzonym terenie powinni odkazić swoje samochody i ubrania. Myślę, że podśmiechujki z obwieszczeń dla pszczół nie zawsze będą odczytane jako tylko dowcip...

[@gregory5732]

Największą zaraża jeszcze nie minęła kraj na zachodniej granicy

[@ciemnylas4789]

👍

[@TeresaFurgal]

Ja gdzieś czytałam, że dżumę przenosiły szczury. Pewna grupa rozpaliła ogień wokół grupy, czyli siedzieli w kręgu. Prawdopodobnie gałązki brzozowe. Nikt z nich nie zachorował

[@TeresaFurgal]

Hiszpanka to były szczepi@nia wojsk amerykańskich, przybyłych wówczas do Hiszpanii

[@jankowalski9056]

Zamiast słowa średniowiecze można wstawić słowa czasy współczesne i wszystko się zgadza.

[@barbaraysobycka7681]

Kiedyś nie myj się teraz noś maseczkę.

[@ZdzichaJedziesz]

To prawda, co innego zycie publiczne a co innego liturgiczne. W kosciele taryfa ulgowa na zgromadzenia była ładniejsza

[@debatorek]

...a tak a propo's maski z dziobem,czy też długim nosem,to premier by nie musiał takiej nosić...

[@jankos4910]

Idiotox 😔

[@ZdzichaJedziesz]

Po tych 7 miesiącach od Twojego wpisu debatorku, widać że taka maska przydałaby się Kłameuszowi Morawieckiemu 🤔

[@sonne30poland30]

a czy pani wie kim jest Klocuch ?

[@lekkopotargana]

👍🌹💝

[@gdyniagdynia9555]

KOlejny odcinek za mną, szczerze odrzuca zgryźliwość i wyraźnie negatywny stosunek prowadzącej do Chrześcijaństwa i kleru.

[@yansh5581]

Co zlego w neg stosunku do faryzeuszowskiego kosciolka? To tylko wielki PLUS. ***** kkk.

[@gdyniagdynia9555]

@@yansh5581 "Kanał naukowy" ? Wiem juz, że p. Karolina pracuje w TokFM i GW ale albo to co robi nazywa dociekaniem naukowej prawdy albo włącza się w ściek gimboateistów powtarzających półprawdy, kłamstwa i przeinaczenia byle tylko przyczepić się do instytucji której chorobliwie nienawidzą.

[@ZdzichaJedziesz]

Halo Gdynia. Wysłuchałem uważnie. Gdzie Ty tu widzisz antyklerylalizm i antyreligijnosc ? Podaj choć jeden przykład. To raczej powszechnie znane fakty historyczne dla każdego kto interesuje się historią. Myślę że nie ma sensu obrażać się na historię, a jej cenzurowanie jest niedopuszczalne, to obróci się to przeciw każdemu kto to robi.

[@lucynakrawczyk9161]

Dokładnie, a powinna być bez stronna, bo jest prowadzącą, a nie gościem, wstyd!

[@sylwiapiatkowska1150]

☺️

[@DarnokPL]

47:30 - "zobaczymy co się ukaże po pandemii" - to Pan profesor wykrakał.

[@tomasz4691]

To jest profesor któremu nie przeszkadzają maski. Nie potrafi skojarzyć faktów odnośnie hiszpanki. Dlatego chorowali młodzi w obozach wojskowych bo ich wyszczepili !!! Wiedza jest a rozumu nie ma. 🤣🤣 Elita.....

[@barbaramazur2566]

Buhahahah ale się uśmiałam! 🤣🤣🤣🤣 Głupek zarzuca niewiedzę mądrzejszym od siebie!

[@StrofaKata]

Słyszałem, że to wina 5G i elektryczności

[@granosiktad7506]

Ale wspaniały komentarz, jak to możliwe, że profesor nie wie, że maski są po to by ludzie wiedzieli, że jest PANDEMIA. Azatrzymują 20% potrzebnego tlenu do wdychania.

[@olaula4080]

No z tym kapaniem to też prawda, wszystko bez przesady 🙂

[@kazimierzkaz60]

Wszystko co trwa na KZbin ponad 20min, strasznie mi się dłuży,ale nie audycje tego radia.

[@tomizubi]

Kazimierz, możesz sobie przyspieszyć. Wystarczy puścić np 2x szybciej. To bardzo proste, nawet dzieci to potrafią.

[@annabien2517]

Świetny materiał, słucham rok później. I oprócz pandemii, której groźba wciąż krąży, mamy jeszcze wojnę w Ukrainie...

[@michalwalewski520]

Polecam ten podcast o medycynie w Judaizmie.kzbin.info/www/bejne/nWS9nZaNgNKfrac Gdyby wszyscy stosowali się do podstawowych zasad higieny to śmiertelność byla by na niższym poziomie.

[@pawel6034]

Nie wiem, czemu profesor pozwalał sobie na te dziwaczne zgryźliwe uwagi na temat Ursynowa. W każdym razie ulica Łukasza Drewny (warszawski "burmistrz powietrzny" z XVI w.) nie znajduje się na Ursynowie, tylko w Powsinie (część dzielnicy Wilanów). Cóż, pozostaje mi tylko mieć nadzieję, że choć część z pozostałych informacji podanych przez pana profesora jest prawdziwa. xD.

[@ZdzichaJedziesz]

Przecież profesor mówił o tym że nie mieszka w Warszawie i przyjeżdża tu autostradą, więc chyba nie rozróżnia dobrze dzielnic i trzeba mu to wybaczyć

[@czarekf.3941]

Głos Pana profesora brzmiał jak głos Pana Adama Ferencego.

[@shfaya]

Czyli w modlitwie chodzi o to żeby była tłumna🤔. Czyli dlatego w Afryce brakuje w wioskach wody i jedzenia bo ludzi jest za mało w takiej wiosce żeby bóg się zainteresował.

[@Mlodywolyn]

To jaka była pandemia na ciebie?

[@ichmussgarnix2607]

John Snow Epidemiolog? Przed czy po Grze o tron? 😂

[@MT-cq5wh]

Panie Profesorze, dzuma przenoszona przez pchly wiec izolacja w domu nie pomaga? Nie zgodze sie, pchly sa przenoszone na ubraniach ludzi, wiec izolacja od ludzi to izolacja od pchel. Poza swoimi, ale zdrowy czlowiek ma zdrowe pchly...

[@vetulani]

Nie znoszę mitów powielanych na temat Cesarstwa Rzymskiego. Rzym był multireligijny, i religia wcale nie grała pierwszych społecznych skrzypiec, a prześladowania chrześcijan to wygodna narracja Kościoła. Podobną stworzyli dla brutalności i zdziczenia Wikingów, którzy w rzeczywistości byli bardzo higieniczni i matriarchalni.

[@ZdzichaJedziesz]

Nie masz racji, od czasów Konstantyna religia staje się ważna. To Konstantyn zwołuje biskupów na sobor nicejski by ustalić jak to jest z tym Chrystusem, jest bogiem czy nie jest ? Kolejni cesarze robią to samo z wyjątkami jak np Julian Apostata. Wikingowie matryjarchalni ? 😄😄😄

[@vetulani]

@@ZdzichaJedziesz Tak, ale Konstantyn to Bizancjum, a nie Cesarstwo Rzymskie w generalnym rozumieniu, jakim się go tutaj używa. Kobiety w epoce wikingów miały prawo pływać na podboje, obejmować funkcję jarlów i samemu wybierać sobie mężów. Kobiety mogły także dziedziczyć ziemię po rodzicach, a także istniała możliwość otrzymania w spadku części ziemi przypadającej na męskiego potomka. Nowa archeologia skłania się nawet ku matriarchatowi, o którym wspominałem. Więc heheszki to mogę ewentualnie przykleić Tobie.

[@ZdzichaJedziesz]

@@vetulani Przykro mi, ale nie znasz dobrze historii. Konstantyn władał od 324 roku i zachodem i wschodem. Teodozjusz w 392 roku ogłasza chrześcijaństwo religią państwową, odtąd inne religie są nielegalne. Trwały podział na dwa cesarstwa mamy od 395 roku, tylko co to zmienia ? To nadal dwa cesarstwa wywodzące się ze wspólnego pnia i każde z tych cesarst jest kontynuatorem większego cesarstwa. Zresztą wcześniej religia w Rzymie.zawsze była czymś ważnym. Kult cezara spajał różnorodne etnicznie nacje. Pozycja kobiet wśród wikingów była lepsza niż gdzie indziej ale to nie był matryjarchat. Teraz pozycja kobiet jeszcze lepsza ale to nadal nie jest matryjarchat.

[@vetulani]

@@ZdzichaJedziesz Moglibyśmy godzinami dyskutować o różnicach kultury czy wypływów, i każdy by siebie obronił taka czy inną tezą. Łatwo jest imputować komuś nieznajomość historii przy jednoczesnym czytaniu Wikipedii samemu. Wedle mojej wiedzy i fascynacji - rozróżniam jednolite Cesarstwo Rzymskie od Cesarstwa Rzymskiego rozdzielonego i transformującego w Bizancjum. To tyle. Na resztę chyba szkoda naszego czasu. Co do wikingów czytałem kiedyś publikację, że niektórzy historycy podejrzewają wręcz matriarchat. Ani Ty, ani ja nigdy nie będziemy pewni. Tak czy inaczej dzięki za udzielenie się. Pozdrawiam.