Network systems: TN, TT. Markings, construction, protection. For beginners

[@elektryka-elektronika]

Zapraszam do dyskusji w komentarzach.

[@rafarafa7324]

Więc mam 4 przewody zasilające domek jednorodzinny 3 fazy i n. Bezpieczniki topikowe. Mam zamiar zrobić nowa instalacje i założyć nowe bezpieczniki i rozdzielnice. Kto mi powie jaki to rodzaj sieci i gdzie jest uziemienie. Mam zrobic podział pen na pe i n czy jak

[@elektryka-elektronika]

@@rafarafa7324 Najlepszą i najpewniejszą odpowiedź uzyskasz w Zakładzie Energetycznym - można ich po prostu zapytać, albo złożyć wniosek o Warunki Przyłączenia -takie jak dla zwiększenia mocy umownej - wydając te warunki (WP) ZE poda układ sieci - to najpewniejsze źródło informacji, a nie ma obowiązku potem zwiększać mocy. Przez lata były różne przepisy, wykonania, często z tego co było dostępne, nie zawsze zgodnie z przepisami i zasadami, potem sieci były przebudowywane, łatwo się pomylić. Można próbować ustalić w inny sposób, ale tu łatwo o pomyłkę.

[@rafarafa7324]

@@elektryka-elektronika dzięki za odpowiedź. Rozumiem że gdy sam zrobię podział pen na pe I n będzie nie zgodnie ze sztuka?

[@elektryka-elektronika]

​@@rafarafa7324ważne aby było prawidłowo wykonane. Podział PEN tylko jeśli TNC, jeśli TT to nie ma PEN.

[@salvadorblizy3569]

Tak wszedłem z czapy na kolejny film w tym temacie i jestem bardzo pozytywnie zaskoczony. Wszystko przejrzyście wytłumaczone. Pomysł z kolorami przewodów na schematach, zamiast wszystko czarne, fantastyczny!

[@elektryka-elektronika]

Dzięki i zapraszam do obejrzenia innych filmów!

[@ukaszkucharski3974]

Mega dobrze i przystępnie wyjaśnione👍 Dziki wielkie 🍻

[@elektryka-elektronika]

Dziękuję i pozdrawiam!

[@acquadigioprofumo]

No właśnie uziom podziału jest zalecany przez sep a nie wymagany przez żadną normę. I to jest to. fajny materiał pozdrawiam

[@elektryka-elektronika]

Tak dla formalności - zalecany jest przez Normy wymienione w Rozporządzeniu i jest to aktualna na dzień dzisiejszy - maj 2024r, a w przyszłości może się zmienić. Dodam, jeszcze że tam gdzie to możliwie to warto wykonać uziemienie punktu podziału. Pozdrawiam.

[@Pirx615]

nie tak łatwo uzyskać oficjalną informację od dostawcy energii, trzeba składać wniosek, czekać na warunki techniczne. Często jest tak że na złączach kablowych jest napisane TT (nie wiadomo czy aktualne) a instalacje są podlączone jako tn-c-s i nie wiadomo za bardzo jak do tego podejść (robiąc pomiary)

[@elektryka-elektronika]

Zależy to pewnie od konkretnego ZE. Taka informacja często jest potrzebna dopiero przy pracach przy instalacji i można to zaplanować. Nieoficjalnie można poznać po budowie i po pomiarach - ale tu może być problem z aktualnością.

[@Banez_MA]

Jak rozpoznać czy w budynku gdzie jest oddzielny N oraz PE, ktoś nie złączył tych przewodów za punktem rozdziału ?

[@elektryka-elektronika]

Zależy od konkretnej sytuacji - np. jeśli jest RCD i PE będzie połączone z N za nim - RCD powinien rozłączać. Można top sprawdzić też wykonując pomiary, czy wykorzystując to że RCD rozłącza N.

[@Banez_MA]

Przewod PEN wlaczamy listwy zaciskowej zołto zielonej i z tej listwy wyprowadzamy przewod do listwy niebieskiej N, tworzac tym samym punkt rozdziału na tn-s. Pytanie: czy ta listwa żołto zielona w tym przypadku to bedzie listwa PE czy PEN? Gdzie dokladnie znajduje sie tu punkt rozdzialu?

[@elektryka-elektronika]

Wykonanie punktu podziału to osobny temat - nie spotkałem się z aż tak szczegółową definicją punktu podziału - łatwiej to na konkretnym przykładzie rozpatrywać - są różne sposoby wykonania. Jeśli to będzie złączka do której wprowadzamy PEN i z niej wyprowadzamy PE i N to sama złączka będzie nadal PEN, ale jeśli przewód PEN będzie wprowadzony na szynę PE to będzie to szyna PE - nie zmieni ona nazwy.

[@rafalechowicz398]

Pracujesz z PLC a dokładnie używanie sterowników w instalacjach elektrycznych do monitoringu rozdzielnic do sterowania i zdalnego dostępu do szafy? Jeśli tak to chętnie zobaczę takie filmy Pozdrawiam

[@elektryka-elektronika]

Niestety nie, z PLC bardzo dawno nie miałem do czynienia bezpośrednio, musiałbym dużo nadrobić, a nie ma okazji.

[@marcin4323]

Dlaczego nie należy łączyć PE z N w układzie TT? Posiadam taki układ sieci i wiem że kiedyś nie było różnicy neutral, zero, minus, masa, ziemia, wszystko to znaczyło to samo i używane było zamiennie. Pewnie większość sąsiadów ma połączone N z PE więc czy nie mam w takim razie czegoś w rodzaju układu TNC?

[@elektryka-elektronika]

W TT przewód neutralny może być pod napięciem względem ziemi - w takim przypadku powodowałoby to ciągły przepływ prądu przez uziom, a w przypadku przerwania uziomu czy połączenia z uziomem pojawienie się napięcia na obudowach.

[@marcin4323]

@@elektryka-elektronika napięcia rzędu kilku voltów. myślę że nie stanowiłoby ono zagrożenia. w przypadku bardzo dużej asymetrii może byłoby odczuwalne. Jedyny problem jaki tu widzę to możliwość wykrycia tego upływu przez licznik i wyższe rachunki

[@elektryka-elektronika]

@@marcin4323 Zdarzają się i ponad 100V (spotkałem się z takim) a przy przerwanym PE lub słabym uziomie - jak połączymy PE z N to napięcie pojawia się na obudowach. TT jest stopniowo modernizowane w stronę TN - uziemia się N i w dzisiejszych czasach często te napięcie jest niskie. P.S. z samej nazwy wynika ten brak połączenia - z formalnego punktu widzenia - jeśli ZE podaje układ sieci jako TT to nie łączymy N z PE. Połączenie byłoby niezgodne ze sztuką i przepisami i przy obowiązkowym przeglądzie ocena mogłaby (a nawet powinna) być negatywna.

[@tomekk8707]

Sieć IT jest stosowana w kopalniach węgla kamiennego.

[@elektryka-elektronika]

IT jest też np. na salach operacyjnych - ale to szczególne obiekty - nie miałem do czynienia z takimi w praktyce.

[@andrzejmazur3572]

dzieki

[@elektryka-elektronika]

👍

[@fajalol123]

No dobra ale dla początkujących toto nie jest ale pomogła bardzo 😊😊

[@elektryka-elektronika]

Dla całkiem początkujących to nie, ale ważne ze pomogło.

[@ksjg2476]

Dzien dobry. Czyli w sytuacji kiedy uklad sieci jest TNCS nie wolno dokonywac polaczenia uziemienia z punktem neutralnym?

[@elektryka-elektronika]

Poza punktem podziału PEN na PE i N - czyli przejścia z TN-C na TN-S nie łączy się neutralnego z ochronnym. Takie połączenie za RCD powinno powodować rozłączenie RCD, jest traktowane jak usterka czy zagrożenie.

[@ksjg2476]

@@elektryka-elektronika Tak, teraz to już intuicyjnie ogarnąłem. Dziękuję.

[@elektryka-elektronika]

@@ksjg2476 👍

[@Banez_MA]

IT są bardzo często spotykane np na każdej sali operacyjnej w każdym szpitalu. Proszę o rozwinięcie tematu układu IT. To ciekawe.

[@elektryka-elektronika]

Sale operacyjne to szczególne pomieszczenia - tam np. bardzo istotne jest zachowanie ciągłości zasilania, z tego powodu inaczej podchodzi się do kwestii ochrony przed porażeniem niż w domach czy mieszkaniach. Niestety nie miałem do czynienia bezpośrednio takimi obiektami i nie mam odpowiedniej wiedzy aby to omówić.

[@piotrzawalich4375]

W samolotach też muszą być...

[@elektryka-elektronika]

@@piotrzawalich4375 W samolotach trudno o uziemienie, szczególnie jak leci nad oceanem :). Z założenia też trudno mówić o układach sieci - podobnie jak w samochodach.

[@itall87]

Układ sieci TN-S (nowe osiedle mieszkaniowe z własnym trafo), a przynajmniej tak mi się wydawało, bo okazało się, że brak jest połączenia PE z N, w sensie multimetr milczy w teście ciągłości, a pomiar rezystancji wypluwa OL :) IPZ 0.23 Oma. Czy dobrze myślę, że ktoś tam zrobił TT zamiast TN-S? Bić na alarm, czy nie znam się i cicho siedzieć?

[@elektryka-elektronika]

Warto zapoznać się dokładniej z sytuacją - trudno oceniać po opisie, może jest błąd w wykonaniu - wtedy jak najbardziej można wymagać usunięcia problemu, ale też może to być TT i może jest OK. Np. jeśli jest RCD selektywna (literka "S" w kwadracie na RCD) to może być TT. Można zapytać sąsiada i u niego zmierzyć - pewnie układ sieci będzie taki sam. Lepiej sprawdzić i wiedzieć.

[@itall87]

@@elektryka-elektronika rcd najtańsza chińska, jak to w deweloperce. Moje wątpliwości pochodzą stąd, że całe życie mam do czynienia z TNCS w nowym budownictwie. Raz mi się zdarzyło podłączać takie osiedle do rozdzielnicy transformatora to też ciągnęliśmy 4x1x240. Podział PEN był dopiero w RG osiedla. Tu ok, zawsze tester pokazywał przejście między PE i N w lokalu. Tu tego przejścia brak i jeśli coś takiego jest ok w TNS (a z mojego rozumowania powinny mieć ze sobą styczność) to czegoś się nowego nauczyłem. Jeśli nie jest ok to znaczy, że gdzieś brakuje mostka.

[@elektryka-elektronika]

@@itall87 Jeśli TN-C-S to połączenie powinno być - w punkcie podziału PEN. Powinno też dać się zmierzyć IPZ N-PE. Wiadomo jak jest w deweloperce i jakie oferty wygrywają - ja nawet nie czytam zapytań ofertowych - od razu kosz :). Widziałem w deweloperce już dużo bardzo "kreatywnych" pomysłów - powiedziałbym że wszystko jest możliwe :).

[@itall87]

@@elektryka-elektronika tu akurat elektrykę robiła chyba najwieksza firma tego typu w Polsce. Kiedyś robiłem w ich największej konkurencji warszawskiej. Można książki pisać co się dzieje na tych osiedlach:)

[@elektryka-elektronika]

I właśnie dlatego niektórzy po zakupie mieszkania wymieniają wszystkie instalacje :)

[@Banez_MA]

Dlaczego w tn-c nie wolno stosować wyłączników różnicowoprądowych?

[@elektryka-elektronika]

Norma mówi że w TN-C nie należy stosować RCD, wynika to też z zasady nieprzerywania przewodu ochronnego, a RCD przerywałby PEN. RCD zamontowany w TNC nie miałby też warunków do prawidłowego i zgodnego z przeznaczeniem działania. Takich instalacji wewnętrznych już się nie wykonuje - więcej na ten temat w filmie o starych instalacjach: kzbin.info/www/bejne/nqvYdWePn52DrcU.

[@Robert24685]

Cześć. Co to jest Wyspa w układzie TT? Jak ona powstaje i jakie ma skutki?

[@elektryka-elektronika]

Wydzielona część instalacji (to może być pomieszczenie czy cały budynek) w układzie TT, ale zasilany z TN. Np. mamy TN-C, ale nie rozdzielamy PEN, tylko wykonujemy uziom i PE podłączamy do tego uziomu. Będziemy mieli L i N pochodzące z układu TN oraz PE z uziomu. Stosuje się wtedy w tej części zasady zabezpieczeń jak dla TT.

[@Banez_MA]

Czy w układzie tn-cs można zasilać urządzenia trójfazowe 4 przewodowe zasilając je już za punktem rozdziału? I dlaczego ?

[@elektryka-elektronika]

To zależy od urządzenia. Nie ma tu prostej ogólnej odpowiedzi. Np. jeśli urządzenie nie wykorzystuje N (np. silnik w trójkąt) - mamy L1, L2, L3, PE - wtedy sprawa prosta - nie podłączamy N. Ale jeśli mamy L1, L2, L3 i N a nie ma PE - to sytuacja może być bardziej skomplikowana i pojawia się tu wiele czynników. Ale też bardzo prosta - np. urządzenie w II klasie ochronności. Takie przypadki już najlepiej rozpatrywać indywidualnie.

[@Banez_MA]

Chodzi mi o przypadek kiedy wykorzystujemy N np oprócz gniazd 3 fazowych również 1fazowe

[@elektryka-elektronika]

W takim przypadku w standardowych instalacjach (czyli pomijając obiekty specjalnego przeznaczenia) powinno być 5 przewodów jeśli są wykonywane zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami - cytat z Rozporządzenia "W instalacjach elektrycznych należy stosować: [...] 2) oddzielny przewód ochronny i neutralny, w obwodach rozdzielczych i odbiorczych". Po tak krótkim opisie trudno sobie konkretną sytuację wyobrazić i bardzo łatwo się pomylić i wprowadzić w błąd - można pominąć istotny aspekt. Dlatego najlepiej jak to ocenia osoba na miejscu.

[@Banez_MA]

Teraz glupie pytanie.. czym tak naprawde sa te trzy spirale na rysunkach ukladow sieci?

[@elektryka-elektronika]

Cewki transformatora - uzwojenia wtórne. P.S. Mnie uczyli że nie ma głupich pytań, mogą być natomiast głupie odpowiedzi - i tego się trzymam :). Jeśli coś jest niejasne - proszę śmiało pytać.

[@Banez_MA]

Aha. Czyli to cewki wtórne trafo w najbliższej stacji trafo? Np pół kilometra dalej? I pętla zwarcia zamknie się przez ziemię na tak dużą odległość ?

[@elektryka-elektronika]

@@Banez_MA Ogólnie tak. Przyjmuje się że ziemia jest dobrym przewodnikiem i do obliczeń prądów w takim przypadku (prądów płynących przez ziemię) wykorzystuje się napięcie i sumę rezystancji uziemień odbiorcy i dostawcy (przy czym dostawcy składa się z wielu równolegle połączonych rezystancji uziemień) - i oblicza z prawa Ohma. W TN przewód N jest wielokrotnie uziemiany pomiędzy trafo a odbiorcami, więc to może być odległość do najbliższego słupa, albo np. do sąsiada jeśli ma uziemiony punkt podziału. Natomiast w TT - ta odległość już może być znacznie większa.

[@leszekstaniszewski7547]

Układ sieci IT jeszcze na początku lat 90tych na śląsku był stosowany. A konkretnie w zabytkowych dzielnicach Katowic.

[@elektryka-elektronika]

Ja nie miałem okazji się z nim spotkać.

[@piotrzawalich4375]

Słaba dydaktyka...

[@krzysztofskubi8643]

Dlaczego RCD są zawodne? Jest sens je zakładać?

[@elektryka-elektronika]

Wszystkie urządzenia są zawodne - ale RCD uznawane są za bardziej zawodne niż nadprądowe, dlatego też jest przycisk TEST i wytyczne producenta aby raz na miesiąc (albo dłużej, zależy od modelu) sprawdzać działanie RCD. Nadprądowych sprawdzać nie trzeba. Sens stosowania oczywiście jest - w przypadku 2 różnych urządzeń zabezpieczających jeśli jedno nie zadziała to jest jeszcze drugie. Są też wymagania prawne do stosowania RCD.

[@krzysztofskubi8643]

@@elektryka-elektronika mam dylemat. Mam w mieszkaniu nową instalację w łazience i kuchni. W pokojach stara dwużyłowa. Założyć różnicowoprądowy tylko do nowej instalacji?

[@elektryka-elektronika]

@@krzysztofskubi8643 Jeśli masz przewód pełniący funkcję ochronno neutralną to możesz go rozdzielić na N i PE i za tym rozdziałem zastosować RCD tylko dla nowej instalacji - będzie działał prawidłowo. Za RCD nadprądowe i będą 2 niezależne urządzenia do ochrony przed porażeniem - jak w nowych instalacjach. Oczywiście najlepiej wymienić całą i dostosować do obowiązujących przepisów.

[@krzysztofskubi8643]

@@elektryka-elektronika dzięki.

[@nomtbg]

Po dwudziestu latach dowiedziałem się, że mam do domu TNCS.😉

[@elektryka-elektronika]

👍

[@Banez_MA]

Jakie dodatkowe materialy bonusowe są dostepne przy oplacaniu abonamentu?

[@elektryka-elektronika]

Tak szczerze to na razie niewielkie :). Wcześniejszy dostęp do filmów i priorytetowe odpisywanie na komentarze - ale tych jest na razie niewiele i staram się na wszystkie odpisywać możliwie szybko - jak tylko czas i praca pozwalają. Dodatkowo plakietki i emotikony.

[@Banez_MA]

Jesli moge prosic przy przytaczaniu rozporządzeń lub norm jakby Pan podał numer normy lub nazwę rozporządzenia. Ogolnie to świetny i przydatny kanał.

[@elektryka-elektronika]

Tu chciałbym tylko wspomnieć, ze prawo się zmienia i warto sprawdzać aktualność - szczególnie po dłuższym czasie - w linku jest podany status aktu prawnego - isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001225 W zał. nr 1 - str. 90 - są wymienione Normy. Te są obowiązujące właśnie z powodu wymienienia w Rozporządzeniu.

[@lubanskasolarigrafia3164]

@@elektryka-elektronika , Którą normę stosujesz przy pomiarach? Bo rozumiem, że takowe wykonujesz, tak? Normę z roku 2008 czy z roku 2016? I dlaczego akurat tą?

[@uk4082]

Dzięki 👍

[@elektryka-elektronika]

👍