Odrodzenie greckiej tradycji astronomicznej w świecie islamu i w Europie | Wszechświat Kopernika #4

"Wszechświat Kopernika" to cykl krótkich mini-wykładów prof. Wojciecha Sadego. Celem tego cyklu jest omówienie przemian, jakie nastąpiły w postrzeganiu świata od czasów starożytnych do początku renesansu.
W czwartym odcinku prof. Sady mówi o załamaniu się dotychczasowego porządku w Europie i na Bliskim Wschodzie w okresie średniowiecza i roli, jaką odegrali uczeni wywodzący się ze świata islamu w rozwoju astronomii.
Prof. Wojciech Sady pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Jest filozofem nauki i historykiem idei. Napisał m.in. 3-tomowe "Dzieje religii, filozofii i nauki" (obejmujące okres od Homera i Hezjoda do połowy XVI w.), "Spór o racjonalność naukową: od Poincarégo do Laudana", a ostatnio "Strukturę rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce" (Universitas 2020).
Zachęcamy do odwiedzenia kanału youtube prof. Sadego, który regularnie transmituje wykłady z filozofii i historii nauki: / @wojciechsady480
Zadanie finansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Edukacji.

[@sukip66]

Pan profesor tak wspaniale mówi, że zainteresował się tym nawet mój 7 letni syn. Świetna robota.

[@Qrooel]

Ależ zajebista seria, dzięki!

[@aleksandraf.5346]

Więcej takich ciekawych prawd

[@TrockeyTrockey]

Niesamowita historia!

[@samandar1846]

Dziękuję za ten i wcześniejsze wykłady. Wspaniała synteza.

[@krzysztoffilar158]

Pan Profesor jest wspa-nia-ły. Dziękuję za uwagę.

[@waldemarbiaek3549]

Dziękuję i pozdrawiam.

[@thomasanders1314]

Słuchanie ludzi nauki to jedna z moich niewielu przyjemności.

[@dancolombo6050]

Zatem dość wybredny jesteś

[@skeroso]

Dzieki :)

[@Potimus_Ripme]

O! Mój ulubiony gawędziarz z Kopernika, ostatnimi czasy ❤

[@TheCiapuszek100]

Dobrze gada? Dobrze gada!

[@wojciechz2031]

Świetny wykład! Bardzo dobrze się Pana słucha, bardzo ciekawie Pan opowiada o interesującym i trochę tajemniczym temacie :). Czekam na więcej! PS. Takim gawędziarskim stylem (który bardzo lubię!) przypomina mi Pan trochę wykłady pana prof. Krzysztofa Meissnera. Ciekawe, czy mogliby Panowie wspólnie nagrać jakąś dyskusję lub łączony wykład :D.

[@FRANKWHITE1996]

Ciekawie opowiedziane

[@jarek12061960]

na następny czekam z nie cierpliwością 😃

[@chlodnia]

dziękówka Mistrzu

[@welllplayed1480]

świetny mówca.

[@Tomasz_Kowalski]

👍👍

[@starypryk]

Znakomite .

[@beegee9639]

♥️🇵🇱🇵🇱🇵🇱♥️

[@fotticelli]

Ciekawy i wyważony wykład ale zabrakło mi w nim stwierdzenia że do upadku kultury i tego co dziś nazwalibyśmy nauką w czasach starożytnego Rzymu i Grecji najbardziej przyczynili się Chrześcijanie. To oni, za czasów cesarzy Konstantyna i Teodozjusza, systematycznie niszczyli świątynie i dzieła sztuki które nazywali pogańskimi. Oni też palili biblioteki i, jak Pan Profesor wspomniał, dzieła wielkich myślicieli czy nawet pisarzy i poetów, znane są z tłumaczeń z arabskiego. Haniebna rola Kościoła Katolickiego w upadku kultury Europejskiej na ponad tysiąc lat, była i dalej jest pomijana czy nawet tuszowana. Dodam jeszcze że, jeżeli przyjmiemy rozwój miast jako miarę postępu cywilizacyjnego, Londyn dorównał liczbą ludności Rzymowi dopiero pod koniec XIX wieku.

[@dancolombo6050]

Jakoś nie widać, żeby katolicy masowo ścinali niewiernym głowy lub gonili po miastach z maczetami. Katolickie kobiety nie muszą nosić żadnych szczelnych nakryć głowy. Agresja i przemoc nie jest normą w katolickim świecie, nie jest normą prowadzenie wojen religijnych. Poza tym nie masz zupełnie żadnego pojęcia o historii chrześcijaństwa, co wyraziłeś w jednym zdaniu. Ale nie będę ci tego błędu podpowiadał.

[@morbier4863]

A jak myślisz, skąd Arabowie wzięli te księgi, które potem były tłumaczone na Arabski? Co prawda zdarzyło się we wczesnochrześcijańskiej historii kilka epizodów, które można było by podpiąć pod niszczenie pogańskiej literatury (nie mówię o niszczeniu pogańskiej architektury i sztuki, która się zdarzała, choć zdecydowanie bardziej popularnym sposobem działania była asymilacja pogańskiej sztuki w kontekst chrześcijański), ale współcześni historycy zaczynają podważać historyczność części tych przekazów, uznając wręcz niektóre za oświeceniowy mit w duchu Edwarda Gibbona. Nie będę tego tu szerzej opisywać, ale jest sporo wątpliwości czy np. w podczas zniszczenia serapejonu ucierpiał księgozbiór (biblioteka była cieniem samej siebie po zniszczeniach podczas działań wojennych Juliusza Cezara i Aureliana) a sama sytuacja w Alexandrii w tamtych czasach to ogromny polityczny chaos i bagno, (Teofil i Cyryl Aleksandryjski byli tak naprawdę bezwzględnymi i kontrowersynymi nawet w oczach chrześcijan uzurpatorami, lecz nawet mimo ich antypogańskiego nastawienia są dowody że troszczyli się o naukę w aleksandrii bez względu na to czy była ona chrześcijańskiego czy pogańskiego pochodzenia, za Cyryla działał Hierokles z Aleksandrii); lub czy Justynian rzeczywiście zamknął akademię ateńską (za to nie ma wątpliwości że np. Sulla ją wcześniej zamknął). W każdym bądź razie, upadek starożytnej nauki, filozofii, literatury za czasów chrześcijańskich to gibbonowski mit. Niszczenie ich było by kntrproduktywne z punktu widzenia chrześcijańskich cesarzy, biorąc pod uwagę to, że stanowiły one podstawę nauczania młodzieży, także za czasów chrześcijańskich. Takim podstawowymi szkolnym podręcznikiem w późnym cesarstwie był komentarz porfiriusza (antychrześcijańskiego neoplatonika) do logiki Arystotelesowskiej. Po upadku cesarstwa na zachodzie, w Bizancjum starożytna literatura, zwłaszcza o orientacji neoplatońskiej, miała się świetnie i przeżywała kilka renesansów oraz wpłynęła na charakter bizantyjskiego chrześcijaństwa. To napływ chrześcijańskich naeoplatoników i ich literatury po upadku Konstantynopola wywołał renesans we Włoszech. Na zachodzie zasoby literackie uszczupliły się dopiero po podboju Italii przez longobardów i następującej decentralizacji administracji państwowej i klęskach naturalnych (ostrogoci w dużej mierze kontynuowali instytucje państwa rzymskiego). Mimo utracenia dużej części starożytnej kultury w Italii, we wczesnym średniowieczu w zachodniej europie istniały też inne "zielone wyspy" kultury starożytnej - np. w środowisku mnichów iroszkockich zachowało się nawet nieco literatury greckiej. Mimo względnego upadku literatury starożytnej, przez całe średniowiecze na zachodzie nadal podstawą edukacji było tłumaczenie Porfiriusza przez Boecjusza. Arabowie nie odkryli starożytnej literatury, ale ją przejęli jako żywą tradycję z bizantyńskich terenów podbitych (gdyby nie kopiowanie ksiąg przez Bizantyjczyków Arabowie by nie mieli czego tłumaczyć). Pierwsze pokolenie "arabskich" uczonych składało się w dużej mierze z syryjskich chrześcijan i Żydów sponsorowanych przez kalifów. Teksty tłumaczono najpierw z greki na syryjski i perski, później na Arabski. Gdy dokonano tłumaczeń, ster przejęli arabscy i perscy uczeni i dokonali wielkiego rozwoju nauki i filozofii (wzbogacając ją o elementy zaczerpnięte z perskiego dorobku intelektualnego), która z kolei, dzięki pracy chrześcijańsko-muzułmańsko-żydowdkich środowisk naukowych wspieranych przez chrześcijańskich władców na półwyspie iberyjskim i Sycylii, skryptoriów klasztornych takich jak to z monte cassino, koscielnych szkół tłumaczeń jak ta z toledo, wpłynęła na odkrycie na nowo wielu dzieł literackich na zachodzie (zwłaszcza z Arystotelesowskiej tradycji) i nastepujacy kulturowy renesans XII wieku w Europie, którego pionierami były instytucje kościelne (i który, mimo że nie znany w popularnej świadomości, tak naprawdę wywarł większy wpływ na rozwój kultury i nauki w europie niż renesans XV i XVI wieku).

[@darek203]

Jakże wielka jest twoja ignorancja w kwestii wpływu chrześcijaństwa na rozwój cywilizacji Zachodu. Skoro wierzysz w prymat Nauki, to zastanów się czemu właśnie w chrześcijańskiej Europie Nauka jaką znamy zdołała się rozwinąć. Dasz radę? :) Mała podpowiedź: kzbin.info/www/bejne/rKXMgJKvirmFrNUsi=brDkXm6NKfiIqISi

[@mtarnowski95]

Przydałyby się jakieś ilustracje, np. mapki i portrety; są np. w nagraniach Tomasza Millera.

[@ARTQ564]

Ale fakty to traktowane są tu dosyć lekko

[@theEskit]

które?

[@darek203]

Pomimo ciekawych treści Pan Sady nie może się oderwać od kłamliwej narracji wskazującej jakoby chrześcijaństwo hamowało rozwój nauki. To jest, moim zdaniem, zwycięstwo myślenia ideologicznego nad obiektywizmem. Samą ideę wykładu oceniam pozytywnie, jednak redakcja Copernicusa, jeśli chce być naukowa, niech zabierze się do poznania prac wyjaśniających gdzie są źródła szkalujące chrześcijaństwo. Bez niego nie byłoby Was nazywający samych siebie naukowcami. :)))

[@timeless5486]

małoooo

[@antroponautus]

Świat islamu? To tak jakbyś rozważał co sobie lepiej obciąć - rękę czy nogę? Przy niewiernych nie ma dylematu - głowę rzecz jasna, wszak zawiera najbardziej niebezpieczny organ służący do myślenia.

[@skeroso]

i tak nie zrozumiesz....

[@antroponautus]

@@skeroso A co tu rozumieć gdy ktoś wierzy że słońce wschodzi ze 180 blotnistych sadzawek.

[@marianszarf6267]

A my? Z naszą inkwizycją? Wylęgarnia dewiantów.

[@antroponautus]

@@marianszarf6267 Nie mam nic wspólnego z Hiszpanami, oni do tej pory głosują na inkwizycję - to widocznie taka forma masochizmu.

[@skeroso]

@@antroponautus że tak Ci powiedzieli nie znaczy że tak jest

[@darek203]

Pomimo ciekawych treści Pan Sady nie może się oderwać od kłamliwej narracji wskazującej jakoby chrześcijaństwo hamowało rozwój nauki. To jest, moim zdaniem, zwycięstwo myślenia ideologicznego nad obiektywizmem. Samą ideę wykładu oceniam pozytywnie, jednak redakcja Copernicusa, jeśli chce być naukowa, niech zabierze się do poznania prac wyjaśniających gdzie są źródła szkalujące chrześcijaństwo. Bez niego nie byłoby Was nazywający samych siebie naukowcami. :)))