पंढरीच्या वारीचा इतिहास. (भाग १) history of Pandharpur wari (part 1)

जय हरी विठ्ठल
भाग २ बघण्यासाठी या लिंक वर क्लिक करा.
• पंढरीच्या वारीचा इतिहा...
वारी शब्दाचा अर्थ म्हणजे येरझार. पंढरपूराची वारी करावयाची म्हणजे आपल्या घरुन पायी चालत पांडूरंगाच्या भेटीला पंढरपुराला जायचे आणि भगवंताला भेटून परत घरी यावयाचे. वारकरी वर्षातून अनेकदा वारीला जातात. अनंत भगवान ठेवील त्याप्रमाणे राहायचे; त्याने दिलेला उदरनिर्वाहाचा मार्ग स्वीकारून निर्वाहापुरते अन्न, आच्छादनाची व्यवस्था करावयाची. तहानलेल्याची तहान जाणायची, भुकेलेल्या जीवाला अन्न द्यायचे, परस्त्रीला मातेसमान मानायचे, कोणत्याही जीवाचा मत्सर करावयाचा नाही, त्यांच्या कल्याणाची प्रार्थना करावयाची, संतावर प्रेम ठेवायचे, गीता भागवताचे वाचन करावयाचे, आपल्या सर्व कार्याच्या केन्द्रस्थानी भगवंताला ठेवायचे, धर्मपूर्वक गृहस्थ आश्रमाचे पालन करावयाचे,आणि भगवत धर्माचा मार्ग सुकर बनवायचा, असे वारक-यांचे भक्तिमय जीवन असते.
अनेक भक्त एकत्र येऊन भजने गात, कथा करीत पंढरपूरला पायी जातात तेव्हा त्यांच्या समूहाला ‘दिंडी’ असे म्हणतात. वर्षातील आषाढ शुक्ल एकादशीच्या पर्वावर संपूर्ण महाराष्ट्रातून गावोगावच्या, देवस्थानच्या दिंडया पंधरा ते वीस दिवसांचा पायी प्रवास करुन पंढरपूरात भगवान श्रीविठ्ठ्लाच्या दर्शनास येतात.
वारीची ही प्रथा फार जुनी आहे. संत ज्ञानेश्वर महाराजांचे वडील दिंड्यातील वारीला जात होते. असे सांगीतले जाते. पूर्वी प्रवासाची साधने फारशी नव्हती. त्यामुळे लहान लहान समूहाने लोक पंढरपूरला जात असत. त्यामुळे ही प्रथा किती जुनी आहे याचा अंदाज करता येणार नाही. परंतु ग्वाल्हेरच्या शिंदे सरकारच्या पदरी सेनाधिकारी असलेल्या हैबतराव बाबा आरफळकर यांनी या दिंड्यामध्ये सूसुत्रता आणली. ते ज्ञानेश्वराच्या पादुका पंढरपूरला घेऊन जात असत. तुकाराम महाराजही पंढरपूरची वारी करत असत. त्यांच्या चिरंजीवांनी नारायण महाराजांनी सन १६८५ साली श्रीतुकाराम महाराज व ज्ञानेश्वर महाराज यांच्या पादुका पंढरपूराला घेऊन जाण्याची प्रथा सुरु केली. दिंडी सोहळ्याच्या या दोन परंपरा चालत आलेल्या आहेत.
मुख्य चार यात्रा(वार्‍या)
१) चैत्री यात्रा : चैत्र महिना हा नवीन वर्षातील पहिला महिना आहे. पंढरपुरात चैत्र शुद्ध एकादशीस म्हणजेच कामदा एकादशीस यात्रा भरते. सारे भाविक चंद्रभागा स्नान, विठ्ठल-रुक्मिणी दर्शन, पंढरी प्रदक्षिणा, भजन-कीर्तन करुन ही यात्रा साजरी करतात.
२) आषाढी यात्रा : आषाढी यात्रा ही पंढरीतील महायात्रा म्हणून ओळखली जाते. आषाढ महिन्यातील शुद्ध एकादशीस ही यात्रा भरते. या एकादशीस देवशयनी एकादशी म्हणतात. भगवंत या एकादशीपासुन शयन करतात. आषाढी एकादशीपासुन चातुर्मास चालु होतो. चातुर्मासात अधिकाधिक विठ्ठल गुणांचे रुपाचे श्रवण कीर्तन करुन भक्त विठ्ठल प्राप्तीसाठी प्रयत्न करतात. "आषाढी कार्तिकी विसरु नका मज । सांगतसे गुज पांडुरंग ॥ " आषाढी कार्तिकीला श्रीविठ्ठल-रुक्मिणीचे दर्शन २४ तास चालु असते. संत ज्ञानेश्वर महाराज आणि संत तुकाराम महाराज यांच्या दिंड्यांसह असंख्य दिंड्या महाराष्ट्रातील तसेच इतर राज्यातील कानाकोपर्‍यातुन पंढरीकडे श्रीविठ्ठल दर्शनासाठी येतात. वाखरी येथील संतनगर येथे सर्व संतांच्या पालख्या एकत्र होतात. आषाढ शुद्ध दशमीला सर्व पालख्या आणि दिंड्या एकमेकांना भेटतात. इथुन आषाढ शुद्ध दशमीला सकाळी सर्व पालख्या हळुहळु पंढरीकडे जायला निघतात. आषाढीला सारे वारकरी पवित्र चंद्रभागेत स्नान करुन संतांच्या पालख्यांसोबत पंढरी प्रदक्षिणा करतात.
"पुंडलिक वरदा हरी विठ्ठल" आणि "जय जय राम कृष्ण हरी" या नामघोषाने सारे वातावरण भारून जाते. एकादशीच्या दिवशी दुपारी एक वाजता सरदार खाजगीवाले यांच्या वाडयातील श्रीविठ्ठल-रुक्मिणी आणि श्रीमती राधाराणी यांची सजवलेल्या रथातुन प्रदक्षिणा मार्गाने मिरवणुक निघते. आषाढ शुद्ध पोर्णिमेला गोपालकाला होऊन यात्रेची सांगता होते. गोपाळपुर येथे सार्‍या दिंड्या आणि पालख्या एकत्र होतात. काल्याच्या कीर्तनानंतर सार्‍यांना गोपालकाला वाटला जातो.
३) कार्तिकी यात्रा : कार्तिकी यात्रा ही कार्तिक महिन्यातील शुद्ध एकादशीस पंढरपुरात साजरी केली जाते. शयनी एकादशीला झोपी गेलेले भगवंत या दिवशी उठतात. या उत्सवात चंद्रभागेच्या वाळवंटात ठिकठिकाणी कीर्तन प्रवचन चालू असते. संध्याकाळपासुन संपुर्ण वाळवंट भाविकांनी फुलुन जाते. एकादशीच्या दिवशी रात्रभर जागरही केला जातो. पोर्णिमेच्या दिवशी गोपाळपुरात गोपालकाला होतो भाविकांना प्रसाद वाटला जातो.
४) माघी यात्रा : माघी यात्रा माघ महिन्यातील शुद्ध एकादशीस भरते. या एकादशीस जया एकादशी म्हणतात. ठिकठिकाणी कीर्तन प्रवचन चालु असते. वारकरी विठ्ठल नाम गजरात तल्लीन होतात.
FOLLOW US ON
Instagram :
/ shrikrishnasankirtanam
Facebook Page :
/ shrikrishnasankirtanm
Second KZbin channel :
/ channel

[@shreegurudevdatta7704]

हरे कृष्ण हरे कृष्ण कृष्ण कृष्ण हरे हरे हरे राम हरे राम राम राम हरे हरे श्री हरी विठ्ठल जय हरी विठ्ठल पांडुरंग हरी जय जय वासुदेव हरी ज्ञानोबा माऊली ज्ञानराज माऊली तुकाराम

[@prasada.harpale2043]

kzbin.info/www/bejne/jHiVloV3pNlnpac

[@bramahajikanurebramahajika7042]

🙏🏻🙏हरे कृष्ण तुमच्या चरणी कोटी कोटी दंडवत प्रणाम प्रभू जी

[@pandurangsanap1264]

जय हरी माऊली पावली चालती पंढरीची वाट विठू माझा लेकुरवाळा संगे गोपाळाचा मेळा विठ्ठल विठ्ठल जय हरी विठ्ठल चल ग सखे चल ग सखे पंढरीला ज्ञानोबा माऊली तुकाराम ज्ञानोबा माऊली तुकाराम श्री क्षेत्र कानिफनाथ गड खडकवाडी बीड पांडुरंग सानप गुड मॉर्निंग माऊली माहिती दिल्याबद्दल खूप खूप धन्यवाद

[@bhartigharge5423]

हरे कृष्ण हरे कृष्ण कृष्ण कृष्ण हरे हरे हरे रामा हरे रामा राम राम हरे हरे निवृत्ती ज्ञानदेव सोपान मुक्ताबाई एकनाथ नामदेव तुकाराम 🙏🚩🌼🌹

[@abcd23993]

हरे कृष्ण हरे कृष्ण कृष्ण हरे हरे हरे राम हरे राम राम राम हरे हरे जय हरी माऊली जय हरी माऊली जय हरी माऊली जय हरी

[@madhukarambadkar4177]

खुप छान माहिती सांगीतली आहे.. धन्यवाद 👌👌👌👌🌹🌹🌹🌹🌷🌷🌷🌷👏👏👏👏

[@babandavekar5827]

जयहरीविइठल रामकृष्ण हरी ओम

[@user-wb8gp7mt4d]

श्री राम मंदिर, अयोध्या या प्रमाणे संपूर्ण महाराष्ट्रातून देणगी जमा करून भव्य असे पंढरपूर श्री विठ्ठल मंदिर बनवावे. राम कृष्ण हरी.

[@Omkarjadhav-zb8tq]

आहे ते सुंदर आहे संतानी बांधकाम केलय

[@swatigawade5577]

Aajparyant itakya denagya aalya tya badawyancha ghari gelya ....pandharpur.....gangapur... Yapeksha shegao che gajanan mandir clean aani maintained aahe.

[@anamdasonawalkar4352]

Palkila police mage v sidner called pahije pan police police pudhe calt aahet

[@maheshshigwan2328]

सुविधा वाढवायला पाहिजे

[@prakashtingare4885]

🚩🙏🙏बरोबर आहे

[@amit1983cool]

खूप सुंदर माहिती दिली हरे कृष्ण हरे कृष्ण कृष्ण कृष्ण हरे हरे हरे राम हरे राम राम राम हरे हरे

[@prasada.harpale2043]

kzbin.info/www/bejne/jHiVloV3pNlnpac

[@pankajchimote7076]

जय जय राम कृष्ण हरी मंडळी

[@subhashwaghmare80]

जय.राम कृष्ण हरी

[@aityshanker2334]

बहुत अच्छी जानकारी। जै। पंढरपुर। पांडुरंग भगवान

[@yogeshagawane2138]

राम कृष्ण हरी विठू सावळा

[@shridharpatil1468]

खरंच खूप छान माहिती दिली. आज परेंत कधीच माहित नव्हते की कधी पासून पंढरीची वारी कधी आणी कशी चालू झाली. जय हरी विठ्ठल रखुमाई.

[@sg-de4ds]

🚩🙏जय विठ्ठल रखुमाई कि जय🙏🚩

[@kusummagar3522]

विठु माझा लेकुरवाळा संगे गोपाळांचा मेळा गोपाळाचा मेळा विठ्ठल विठ्ठल जय हरी विठ्ठल चंद्रभागेच्या तिरी उभा विटेवरी विठ्ठल विठ्ठल जय हरी

[@balkrishnapatil7744]

❤राम कृष्ण हरी विठू माऊली तुकाराम पंढरीनाथ महाराज की ❤💯🙏🕉🌍

[@jayashreepatil1294]

Ram Krishn Hari 🙏🙏🌹🌹🙏🙏🌼🌼🙏🙏💐💐🙏🙏🌷🌷👏👏👏👏

[@user-ig8vy8ze3s]

रामकृष्ण हरी💐💐💐💐💐💐

[@jayashsuryanshi9012]

राम कृष्ण हरी

[@DATTARAMSHINDE-qe8nj]

🚩🙏राम कृष्ण हरी🙏 विठ्ठल 🙏विठ्ठल 🙏विठ्ठल🙏 विठ्ठल 🙏विठ्ठल 🙏विठ्ठल🙏 विठ्ठल 🙏विठ्ठल 🙏विठ्ठल 🙏विठ्ठल 🙏विठ्ठल 🙏जय पांडुरंग हरी 🙏विठ्ठल 🙏जय ज्ञानेश्वर महाराज की 🚩जय महाराष्ट्र🚩🙏 माझ्या जिवीची आवडी पंढरपुरी नेईन गुढी🙏🚩

[@purnanandjambhavdekar2540]

Khupch chan mahiti

[@simgame0]

जय श्री रुख्मिनी कांता की जय 🙏🏼 जय हरी विठ्ठल🙏🏼👌👌

[@user-zr2cp5kl4j]

जय हरी विठ्ठला जय जय रामकृष्ण हरी

[@somnathgordeanna7870]

जय जय विठ्ठल रखुमाई 🙏🏻

[@user-qz6ek1pg7m]

खूप छान 🙏🌹माऊली माहिती सांगितली

[@namdevbirajdar5412]

🙏 हरे कृष्णा 🙏

[@suhasdalvi4414]

जय हरी विठ्ठल रुक्मिणी माता 🙏🙏🙏

[@shankargunjal819]

राम कृष्ण हरी जय हरी विठ्ठल जय हरी विठ्ठल

[@jarvisstark286]

खूपच सुंदर... वाट पुढील भागाची...⏳️

[@shriharivitthal]

पुढील भाग आज ७.३० वाजता जय हरी विठ्ठल

[@vinodmandhare9916]

🙏🔱 Jay Shri Hari 🔱🙏

[@amoldadde5696]

चांगली माहिती मिळाली ... धन्यवाद .

[@bhartisharma9720]

जय जय राम कृष्ण हरि 🙏🙏

[@kirankadam9786]

राम कृष्ण हरी विठ्ठल केशव 🙏🏻🙏🏻🚩

[@ganeshpatil5260]

Jai Jai Ram Krishna Hari Pandurang Pandurang Pandharinath Govinda Narayan Dwarkadhish

[@arvindkulkarni1293]

Very Important And very new lnformation. Thanks a Lot.

[@neeladeshpande1070]

जय हरी विठ्ठल

[@vitthalbhad448]

फार छान सुंदर सुरेख माहिती दिली आहे 🙏🌹💯👍👌👍

[@vandanawangwad8860]

खुपच छान माहिती दिली 👌👌🙏🙏

[@kashmirarathod3359]

खूप छान माहिती आहे👌🙏

[@somamaharaj9666]

🙏🏻🌹 राम कृष्ण हरी 🌹🙏🏻 फार छान 🌹

[@nilamlondhe9718]

.

[@maheshsatam3769]

Jay Jay Ram Krishna Hari 🙏🙏 Jay Pandurang Hari 🙏🙏 Vasudev Hari 🙏🙏

[@shitalthepoet8444]

Jai hari vitthal

[@ArifHirani-f6e]

Jay Hari vitthal pandurang Hari Jay jay jay

[@ajjukamble]

श्री विठ्ठल रखुमाई माता

[@swapnalibhandare5771]

Jai hari vitthal... dada tumcha aavaj khup god aahe janu kahi majha vitthal ch .

[@balmitraashwinijoshi7489]

जय हरि विट्ठल 🙏🙏🙏🙏

[@pragatigavade9589]

Jai Hari vitthal, vitthal vitthal 🙏

[@santoshchikane6331]

पांडुरंगा🌺🌺 🙏🙏

[@renukasakhare.7385]

Khup chan information bhetli... Thank you sir🙏

[@dance_and_travel_withyogesh]

जय हरी विठ्ठल 🙏🏼🌺

[@shamlimbore9406]

Ram..Krishna..Hari..

[@changdevgutte3491]

राम कॄष्णा हरी

[@ashokjavir1655]

Thanks for warkaryachi parampara Darshan Jay Hari vithal Om Sai Ram Radhe Radhe

[@rajendrakayangude8284]

हरे कृष्ण हरे कृष्ण कृष्ण कृष्ण हरे हरे हरे राम हरे राम राम राम हरे हरे 🙏🚩🙏

[@karunaphirke7505]

Khhup chhan video.....

[@ajjukamble]

ओम नमः शिवाय

[@siddheshnipankar5849]

पांडुरंग हरि वासुदेव हरि 🙏तुका म्हणे चोर धरिला पुंडलीके | चला जाऊ कौतुके पहावया ॥🙏

[@jayantiphuge434]

🙏 खूप छान 🙏 धन्यवाद 🎉

[@chetantirodkat9784]

Khup ch chan mahiti ahe. Jay Hari vitthal😇 🙏👍 Much music 🎶 👌

[@prasada.harpale2043]

kzbin.info/www/bejne/jHiVloV3pNlnpac

[@sunitadeo3396]

अभ्यासपूर्ण विवेचन👌 जय हरि विठ्ठल🙏

[@ankushindapure3081]

औ

[@lahukadam]

😊😊😮🎉😅

[@prasada.harpale2043]

kzbin.info/www/bejne/jHiVloV3pNlnpac

[@urfacts8726]

Ram Krishna Hari 🙏🙏❤️

[@lahanunisarad-ht5gc]

जय हारी विठ्ठल 🙏🙏

[@dorjetamang2389]

🙏Ram Krishna Hari 🙏

[@dikshashinde4752]

राम कृष्ण हरी 🙏🏼

[@sangitakhaire5126]

राम कृष्ण हरी 💐 विठोबा रखुमाई 🙏🙏❤️❤️

[@harish9772]

Jay hari vitthal📿📿📿

[@pradnyalokhande8319]

Beautiful Information

[@kusummagar3522]

जय हरी। विठ्ठल

[@hanamantraolondhe2008]

राम कृष्ण हरी।🙏🙏

[@balaramsuroshi143]

संत श्री जगतगुरु तुकाराम महाराज की जय .

[@omkaryamgar7]

❤️🙏🙇Ram Krishna Hari 🙇🙏❤️

[@rimeshetye4473]

राधे राधे जय श्री कृष्ण ❤❤❤❤❤❤❤

[@vijaybarbate4756]

Hare Rama hare Krishna

[@govindpawar4053]

SHIV, RAM, MAI

[@ganeshuchade5891]

जय जय राम कृष्ण हरी

[@mandabambhare8577]

🙏 हरी विट्ठल 🙏

[@archanagovardhane9510]

छान

[@srisaimarketing8852]

Jai pindari Vittal

[@savitakarale274]

राम कृष्ण हरी 🎉🎉🎉🎉🎉

[@paisandeeppawar8190]

माहिती खूप छान सांगितली तुम्ही पण ज्ञानेश्वर महाराजांची ज्यांनी पहिली वारी केली डोक्यावरती पादुका घेऊन असे हैबती महाराज यांचा कुठे साधा उल्लेख सुद्धा नाही खूप मोठी वारकरी संप्रदायामध्ये शोकांतिका आहे

[@purushottamjoshi4571]

Ram krushn Hari 🙏🙏🌹

[@devidasghule2180]

Ram Krishna hari mauli vitthal

[@amitadesai9102]

🙏🙏🌹

[@lalitanigade8876]

👌👌👌👌

[@avinash_mundhe5244]

Jai Hari Vitthal

[@anjutarale4224]

Sandip tarale

[@krishnabhope960]

वाह दादा😘😘😘😘😘

[@vinodparad1858]

Vitthal vitthal 🙏🙏🙏🙏

[@mangeshsalunke3915]

खूप अभ्यास केलाय

[@avinashbudhavant1695]

Ram Krishna Hari

[@sandeepgaikar4559]

जय हरी माऊली

[@prasada.harpale2043]

kzbin.info/www/bejne/jHiVloV3pNlnpac

[@bhushankhairnar8428]

राधे राधे

[@sandipmali5371]

Grrrrrrreat 🙏

[@kalyankute6637]

श्री राम कृष्णा हरी

[@PriyaApte-md7ds]

जेव्हा मन दुःखी होत एकच पर्याय पांडुरंग हरी जय जय पांडुरंग हरी

[@laxmichavan3050]

🙏🙏🙏

[@bhagwatkadam7496]

विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल विठ्ठल 🙏🙏

[@vilaskhatate6766]

राम कृष्ण हरी 🙏अरे बाबा मी पण १००% देवाला मानतो पण किती मंदीर बांधतो ? देव only भक्ती ला भुकेला आहे... महाराष्ट्रात विठ्ठलाचे चे नावाने वर्गणी गोळा करून आपलेच महाराष्ट्रात कायम पाणी दुष्काळी भागात एखादे धरण बांध तेथील धरणाला नाव देवु विठठल धरण ... तेथील ९०%जनता देवास आणि वर्गणीदार यांचे नाव कायम मनात ठेवतील🙏

[@ganeshsawant1076]

दलितांना देण्यात येणाऱ्या सर्व सवलती बंद करून धरणे बांधू शकतो

[@vijaykadam6113]

1 n omsairam omsairam omsaira omsairam omsairam omsaira omsairam omsairam omsaira omsairam omsairam omsaira omsairam omsairam omsaira omsairam omsairam omsaira

[@ranikitchen1470]

Ram kurshan hari