Paralel Yüzeylerde Düzlemsellik Paralellik Etkileşimi/Flatness Paralellism Interaction for Surfaces

[@Palmec_2112]

Teşekkür ederiz Atila Bey.

[@recepyüksel-i8v]

-Çok ince ayrıntılı- bir video hocam, teşekkür ederim. Bence buradaki detay -montaj esnasında parçanın nasıl davranacağının- kontrolü. Buna göre parça red mi yada kabul mü? Sabit bir montaj parçasında bu durum başka değerlendirilebilir sızdırmazlık gibi, hareketli -kızak- bir parça ve temas yüzeylerinde bu durum farklı olabilir. Teşekkür ederim hocam bu detay vurgusu için.

[@oguztas9293]

Teşekkür ederiz.

[@faruksofuoglu2251]

Atila hocam emeğinize sağlık. Aklımdaki bir soru işaretini giderdiniz. Size birkaç soru sormak istiyorum: 0.02 paralellik verilmiş yüzeye, aynı zamanda düzlemsellikte vermek istersek, bu yüzeyin düzlemsellik toleransının değeri 0.02 paralellik değerinden düşük mü olmak zorundadır. Yanlış hatırlamıyorsam paralellik toleransı aynı zamanda düzlemselliği de kontrol ediyordu. Bu nedenle aynı yüzeye hem paralellik hem de düzlemsellik verildiğinde, düzlemsellik toleransı, paralellik toleransına eşit ya da büyük olmaz, diye biliyorum. Doğru mudur? İkinci sorum silindiriklik toleransı ile alakalı; *silindiriklik toleransına verilen değer, silindire verilmiş boyut toleransının toplamının yarısından daha az olmalıdır,* şeklinde bir yazı okumuştum. Örnek ile anlatmam gerekirse Ø50 +0.2,-0.1 tolerans değerlerine sahip bir milin kendi silindiriklik değeri, 0.2+0.1=0.3/2=0.15: Bulduğumuz 0.15 değeri, bu milin kendi silindiriklik değeri ve bu mile silindiriklik toleransı vermek istiyorsak, bu değerden daha az vermemiz gerekiyormuş. Bu bilginin doğruluğu nedir? Hocam GD&T işlerinde yeni sayılırım. Bir süredir araştırıyorum, sizi keşfettim. Sorularımı yanıtlarsanız sevinirim. Kolay gelsin...

Faruk Sofuoğlu merhaba. Düzlemsellik/paralellik ilişkisinde doğru düşünüyorsunuz. Bir yüzey için verilen paralellik toleransı o yüzeyin düzlemselliğini de kontrol eder. Bu nedenle paralellik verilmiş bir yüzeye ayrıca düzlemsellik vermek gerekmeyebilir. Ancak yüzey belirtilen paralellik toleransı içinde bozulabilir (dalgalanabilir), bu da düzlemsellik için fazla olabilir. Bu durumda ayrıca düzlemsellik toleransı verilebilir ancak verilen düzlemsellik toleransı sizin de yazdığınız gibi paralellik toleransından mutlaka daha dar olmalıdır. İkinci sorunuzda da siz yanıtı vermişsiniz aslında. Boyut toleransları (çap, kalınlık, genişlik vb.) her zaman şekli de kontrol eder. Bir silindire verilen boyut toleransı da silindir için bir 'oynama' aralığı, yani şeklinin bozulma aralığı belirler. Ve bir silindirin şekli boyut toleransının yarısı kadar bozulabilir. Bu nedenle şekli kontrol etmek için ayrıca bir tolerans (silindirlik) vermek gerekiyorsa verilen tolerans miktarının boyut toleransının YARISINDAN DAHA AZ olması gerekir. Bu kural tüm şekil toleransları için geçerlidir. Birkaç videomda bu problemden bahsetmiştim. 'Takım Çantası Modeli' videosu yararlı olacaktır. İyi çalışmalar.

[@faruksofuoglu2251]

​@ hocam cevabınız çok teşekkür ediyorum. Türkçe GD&T anlatan nadir kanallardansınız. Videolarınız çok açıklayıcı ve net. Böyle devam etmenizi diliyorum. İyi günler...

[@Alpaslan-n8p]

Merhaba Atilla Bey, örnekte gösterdiğiniz 0.05 düzlemsellik toleransı datuma verilmiş bir değer. 0.02 paralellik A datumuna göre tanımlanmış, teorik olarak bunu sağlamak mümkün değil. Bu parçayı CMM tablası üzerine oturttuğumuzda , CMM tablası datum feature simulatör gibi davranacağından 0.02 paralelliği görmek zor olacak. (0.05 lik form hatasına sahip bir yüzey CMM tablası ile doğrultulacağı için 0.02'lik paralellik görülemez) Burada söylediğiniz şey teorik olarak doğru ama pratikte böyle bir tolerans ihtiyacı olmaz diye düşünüyorum. Bu konuda fikirleriniz paylaşırsanız sevinirim. Paylaşımlarınız içinde teşekkür etmek istiyorum.

Alpaslan Bey merhaba, değerli görüşleriniz için teşekkür ederim. Burada DATUM A için verilmiş olan 0,05 düzlemsellik toleransına bağlı olarak DATUM A'da belirli bir form bozukluğuna izin verilebileceği anlatılmakta. Kuşkusuz bu 0,05 form bozukluğu muhtelif biçimlerde olabilir. Bildiğiniz gibi bu tolaransla istenilen DATUM A yüzeyini oluşturan tüm elemanların (noktaların) birbilerine tam paralel, mükemmel düz ve aralarındaki mesafe 0,05 mm. olan iki düzlemin (tolerans bölgesinin) içinde olmaları. Sanırım burada hemfikirizdir. Bu durumda DATUM A yüzeyi, parçanın herhangi bir başka unsurundan bağımsız olarak belirtilen 0,05 mm. tolerans bölgesi içinde 'herhangi' bir formda olabilir. Örneğin tamamen dalgalı veya iç bükey, ya da dışbükey olabili. Bu olasılıkların hepsi ve başka olasılıklar söz konusu. Diyelimki DATUM A yüzeyi belirtilen tolerans bölgesi (0,05 mm.) içinde kalarak iç bükey bir şekil bozukluğuna sahip. Bu parçayı DATUM A yüzeyinden örneğin CMM pleyti üzerine oturttuğumuzda pleyt sizin de yazdığınız gibi bir simülatör (veya doğru geometrik karşılık / true geometric counterpart) gibi davranacak ve parça yüzeyi, form hatalı olduğu halde simülatör gibi (yani neredeyse dümdüz) davranacak. İşte bu durumda iken karşı yüzeyin bu simülatör yüzeyine göre en fazla 0,02 mm. paralellik hatasına sahip olması istenmekte. Dolayısıyla böyle bir durum olanak dışı değil ve olabilir de. Ancak bu olası durumlardan yalnızca biri. Sizin dediğiniz gibi farklı olasılıklar da olabilir. Parçada DATUM A yüzeyinin formu öyledir ki, düzlemsellik hatası 0,05 mm. içinde kaldığı halde parça DATUM yüzeyinde simülatör üzerine oturtulduğunda bir tarafa 'yatık' oturabilir, bu durumda kuşkusuz 0,02 mm. paralelliği yakalamak imkansız hale gelebilir. Bu da olasılıklar dahilinde. Bu videoda benim esas vurgulamak istediğim paralellik kontrolunda mikrometre vb. bir iki çeneli ölçüm cihazı ile kalınlık ölçerek, ölçüm farklarından bir paralellik hatası üretmenin yanlışlığı. Bence simulaör veya doğru geometrik karşılık kavramlarınin iyi anlaşılması önemli. Teğet Düzlem (T) sembolü ve ASME Y14.5 2018 revizyonunda yenilik olarak görülen 'Tek DATUM' kavramları da konuyla yakından ilgili. İlginiz ve katkınız için tekrar teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

[@engincetin3814]

Atilla hocam merhaba sorum şu parçanın paralelliği 0.05 hatalı ancak paralellik sorgulanan 2 düzlemin düzlemsellikleri 0.002 çıkıyor böyle bi şey mümkün mü? Mümkünse sebebi nedir

Bahsettiğiniz durum kuşkusuz mümkün olabilir. Karşılıklı iki yüzey 'dümdüz' bile olabilir. Ancak iki yüzeyden birini referans alıp karşı yüzeyin paralliğine baktığımızda çok büyük bir paralellik hatası olabilir. Bunun nedeni düzlemselliğin bir bağımsız tolerans olmasıdır. Düzlemsellik bir ŞEKİL toleransıdır ve DATUM kullanılmaz, yani bağımsız toleranstır. Parallellik ise bir DURUŞ toleransıdır ve mutlaka bir DATUM gerekir. Dolayısıyla düzlemsellik ayrı, paralellik ise ayrı kontrol edilmelidir. Karşılıklı iki cam yüzey hayal edin. İkisi de mükemmele yakın DÜZ olabilirler ancak bu durum onlardan biri referans (DATUM) kabul edildiğinde diğer yüeyin ona PARALEL olmasını gerektirmez. Yani yüzeylerdeki düzlemsellik hatası ile paralellik hatası bağımsız olabilir. Kolay gelsin.

[@engincetin3814]

Hocam çok teşekkür ederim anlatımınız sayesinde sorumun cevabını kolayca aldım