ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ • 4ο μάθημα • Πλάτωνος Λύσις

Κύκλος μαθημάτων με τίτλο: «Πλατωνικοί διάλογοι: Φιλοσοφικές προσεγγίσεις των πρωτοτύπων κειμένων» (Εαρινό εξάμηνο 2020-2021 της Εταιρείας των Φίλων του Λαού/Λαϊκού Παν/μίου).
Τίτλος 4ου μαθήματος: «Η φιλία ως διαλεκτική του έρωτος» το οποίο παραδόθηκε στις 7 Απριλίου 2021.
Εισηγήτρια: ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ, Δρ. Επιστημών της Αγωγής του Παν/μίου της Σορβόννης (Paris V - René Descartes).
Η απόδοση των χωρίων από τα αρχαία ελληνικά στα νέα ελληνικά έγινε από την εισηγήτρια.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 4ου μαθήματος
Ο πλατωνικός διάλογος που επιλέξαμε να αναλύσουμε είναι ο «Λύσις ἢ περὶ φιλίας» και έχει ως κεντρικό θέμα την έννοια της «Φιλίας».
Οι συνομιλητές του διαλόγου, εκτός από τον Σωκράτη που είναι και εδώ πρωταγωνιστής του διαλόγου, ήταν οι ακόλουθοι: ο Κτήσιππος από την Παιανία, φίλος και μαθητής του Σωκράτη και, σύμφωνα με τον διάλογο Φαίδων, ένας από τους παρευρισκόμενους στις τελευταίες στιγμές του μεγάλου φιλοσόφου· ο Μενέξενος, εξάδελφος του Κτησίππου, γιός του Δημοφώντος, γόνος αριστοκρατικής Αθηναϊκής οικογένειας, με φιλοδοξίες για πολιτική σταδιοδρομία, έτσι όπως φαίνεται στον φερώνυμό του πλατωνικό διάλογο· ο Ιπποθάλης, λίγο μεγαλύτερος από τον Λύσι, τον οποίο θαυμάζει με πάθος και στον οποίο έχει γίνει φορτικός, όπως παραπονιούνται οι σύντροφοί του, γιατί τους υποχρεώνει ασταμάτητα να ακούνε τα κακότεχνα ποιήματά του και, τέλος, ο Λύσις, ο οποίος παρουσιάζεται ως ένας συνεσταλμένος έφηβος, ο οποίος ξεχώριζε στην όψη, το κάλλος της οποίας εξέφραζε το κάλλος και τις αρετές της ψυχής του.
Η κοινή διαλεκτική αναζήτηση της έννοιας της «φιλίας» από τον Σωκράτη και τον Λύσι αρχίζει, σε ένα πρώτο επίπεδο, με την φιλία που αναπτύσσεται μεταξύ των γονέων και των τέκνων τους.
Η φιλία αυτή αναπτύσσεται με απώτερο στόχο την επιθυμία των γονέων να παράσχουν ευδαιμονία στα παιδιά τους, η οποία, με την σειρά της πραγματώνεται στην ελεύθερη βούληση του παιδιού, έτσι ώστε να πράττει αυτά που επιθυμεί, χωρίς να κατακριθεί ή να εμποδιστεί από αυτούς.
Η διαλεκτική αναζήτηση της φιλίας φθάνει στην κορύφωσή της, όταν ο Σωκράτης διατυπώνει τον ορισμό της φιλίας, σύμφωνα με τον οποίο τόσο για την ψυχή όσο και για το σώμα καθώς και για οτιδήποτε άλλο, αυτό που δεν είναι ακόμη ούτε κακό ούτε αγαθό, γίνεται φίλο με το αγαθό, εξαιτίας της παρουσίας του κακού.
Με άλλα λόγια, κάτι που δεν είναι ακόμη ούτε αγαθό ούτε κακό, επιλέγει να γίνει αγαθό, διαβλέποντας τα επερχόμενα δεινά τα οποία επισημαίνονται από την ίδια την παρουσία του κακού.
Μετά από μια μεγάλη πορεία διαλεκτικών αναζητήσεων, ο Σωκράτης αναδεικνύει με σαφή τρόπο την διαλεκτική φύση της «φιλίας», η οποία έλκει την καταγωγή της από την «επιθυμία», δηλαδή την επίγνωση της ελλείψεώς της, η οποία, με την σειρά της, γεννά στην ψυχή την «φιλία», που, με αυτήν την έννοια, είναι η τάση της ψυχής να ικανοποιήσει αυτήν την έλλειψη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Ι. Ν. (72002). Εἰσαγωγὴ στόν Πλάτωνα. Βιβλιοπωλεῖον τῆς «Ἑστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & Σιας Α. Ε., Ἀθήνα, σ. 185.
JAEGER W. (χ.χ.). «Οἱ ἐλάσσονες σωκρατικοὶ διάλογοι τοῦ Πλάτωνος: Ἡ ἀρετὴ ὡς φιλοσοφικὸν πρόβλημα» στὸ Παιδεία. Ἡ Μόρφωσις τοῦ Ἕλληνος Ἀνθρώπου, Μτφρ. Γεωργίου Π. Βερροίου, Πρόλογος Παναγιώτου Ι. Μπρατσιώτου, Τόμος Β΄, Ἐκδόσεις «Παιδεία», Ἀθῆναι, σσ. 146-166.
TAYLOR A.E., (2003). Πλάτων. Ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ἔργο του. Μορφωτικὸ Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζης, Ἀθήνα, σσ. 94-106.
WILAMOWITZ-MOELLENDORF UL. V. (2005). Πλάτων. Ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του. Νεότητα - Ὥριμα χρόνια - Γῆρας, Ἐκδόσεις Κάκτος, Ἀθήνα, σσ. 220-221 και 236-238.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ
drive.google.c...