Talent czy wysiłek? Dlaczego promujemy kulturę talentu zamiast docenić wytrwałość - dr Konrad Bocian

Interesujesz się psychologią? Zajrzyj też na naszego bloga:
- www.psyche.swps.pl
Treści, które udostępniamy na tym kanale możesz słuchać również w formie podcastów na:
- Spotify: open.spotify.com/show/5cGf88v...
- iTunes: itunes.apple.com/us/podcast/s...
- SoundCloud: / swpspl
- Lecton: lectonapp.com/podcast/e2bfa63...
„Talent to kwestia szczęścia. Najważniejsza w życiu jest odwaga” - mówi Woody Allen. Co faktycznie decyduje o naszym sukcesie - talent czy wysiłek? Czy talent zwalnia z wytężonej pracy? Co uniemożliwia nam osiąganie postawionych sobie celów? Czy rodzimy się utalentowani? W jaki sposób rozwijać swój potencjał? Na te i wiele innych pytań odpowiada dr Konrad Bocian.
Co jest ważniejsze w osiągnięciu sukcesu: talent czy wysiłek? Na tak zadane pytanie amerykanie prawie dwa razy częściej odpowiadają, że wysiłek. Jednak, gdy przyjrzymy się ich prawdziwym postawom, okazuje się, że wyżej oceniają osoby utalentowane. I to nawet wtedy, gdy osiągnęły ten sam poziom sukcesu, co osoby, które musiały na niego zapracować ciężką pracą. Profesor psychologii, Chia-Jung Tsay, która jako pierwsza zbadała to zjawisko, nazwała je błędem poznawczym naturalności. Jest to ukryte uprzedzenie wobec osób, które osiągnęły sukces, ponieważ ciężko na niego pracowały oraz ukryta preferencja osób, które według nas znalazły się w danym miejscu, ponieważ są naturalnie utalentowane.
Ludzie przeważnie zaprzeczają błędom poznawczym. Nic w tym dziwnego. Gdyby było inaczej, psychologowie nie nazywali by ich błędami. W wykładzie mowa jest o micie talentu, o tym dlaczego skrycie go kochamy, ale się do tego nie przyznajemy. W ten sposób próbujemy zrozumieć, co łączy ludzi sukcesu. Pomagają na w tym badania takich psychologów jak Angela Duckworth, Carol Dweck, Jim Flynn czy Anders Ericsson. To dzięki ich pracy możemy zastanowić się czy osiągnięcie sukcesu zależy od talentu i inteligencji czy raczej od pasji i wytrwałości. Na podstawie wyciągniętych wniosków, słuchacze powinni być w stanie zidentyfikować główne przeszkody, które uniemożliwiają im osiągnięcie postawionych celów.
O prelegencie:
dr Konrad Bocian - psycholog społeczny, wykładowca na sopockim Wydziale Uniwersytetu SWPS, naukowiec, dziennikarz naukowy piszący dla Newsweek Nauka, Newsweek Psychologia oraz Focus Coaching. Stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Członek trzech największych organizacji psychologicznych na świecie (EASP, APS, SPSP). Autor międzynarodowych publikacji z zakresu poznania społecznego. W latach 2013-2016 dyrektor ds. nauki w firmie Quantum Lab, gdzie odpowiadał za teorię oraz walidację danych, na podstawie których powstały produkty firmy. Na co dzień zgłębia tajniki ludzkiej moralności oraz zajmuje się popularyzacją nauki.
O projekcie:
Strefa Psyche Uniwersytetu SWPS to nowatorskie przedsięwzięcie, którego celem jest popularyzowanie wiedzy psychologicznej na najwyższym merytorycznym poziomie oraz odkrywanie możliwości działania, jakie daje psychologia w różnych sferach życia zarówno prywatnego, jak i zawodowego. Chcemy ukazywać praktyczne zastosowanie wiedzy psychologicznej nie tylko w sferach oczywistych dla tej dziedziny nauki (np. pomocowym, terapeutycznym), ale również w sektorze biznesowym oraz zaawansowanych, nowoczesnych technologiach.
Więcej o projekcie: www.swps.pl/strefa-psyche
#talent #wysiłek #zdolności #wytrwałość #determinacja #psychologia

[@rav781]

Moim zdaniem to zdecydowanie najlepszy wykład SWPS. Pomaga też, że osoba mówiąca pasjonuje się tematem i lubi przemawiać. Tak trzymać! Masz talent ;- )

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Dziękujemy w imieniu prowadzącego! 😊

[@renataandrews368]

Dr. Bocian to chyba jedyny wykładowca , który potrafił umiejętnie opisać rzeczywistość w USA oraz amerykańska psychologię obiektywnie i rzetelnie , wielkie brava dla dr. Konrada Bociana !

[@evelynbanasiak4788]

Dr. Konrada Bociana to jest super wykład, dziękuję, Bravo. 👌🤔👁️

[@qsilver88mq]

Od dziecka ojciec mi wpajał: 10% talentu i 90% pracy.

[@lifeandmore8959]

Dzień dobry, z zainteresowaniem słucham Pana wykładu. Jestem zmuszona jednak wskazać błąd, który zakłóca w pewnym sensie Pana badanie. Otóż w sporcie przyjmuje się, że: człowiek z potencjałem osiągnie dobry rezultat i ma szansę na lepsze osiągi niż dotychczasowi zawodnicy. Natomiast zawodnik, który już odkrył wszystkie karty jest oceniany nie jako potencjał, a jako fakt - czyli wiadomo już czego można się spodziewać. Najlepiej zarabia się na zawodniku, który do tej pory był nieznany i nagle pokonał mistrza, pobił rekord itd. Stąd wyżej ceni się potencjał. To tak jakby miał Pan do wyboru: zakup już eksploatowanej kopalni złota lub poszukiwanie nowego złoża. Niewielu znajduje, ale ci którzy znaleźli, oprócz pieniędzy mają też to coś - są legendą. Ludziom w życiu nie chodzi wyłącznie o pieniądze:) Pozdrawiam.

[@magorzata1439]

Nowym ... można być tylko raz, to średni kapitał bo krótkotrwały. Co do kopalni to zdecydowanie wybrałabym już eksploatowaną (pewny zysk ) niż jeszcze nie odkrytą bo zwyczajnie nigdy odkryta może nie zostać :) Tak, ludziom w życiu nie chodzi tylko tylko o pieniądze ale to chyba oczywiste.

[@black_cats_enthusiast]

Spodziewałam się ,, kanapki z szynką", a dostałam ,,obiad trzydaniowy" Bardzo fajnie się słucha doktora Bociana 👍👍👍 W momencie kiedy dr Bocian mówił o tym, że dzieci nas nie słuchają przypomniało mi się stwierdzenie : nie martwmy się tym że dzieci nas nie słuchają. Pamiętajmy, że one nas obserwują. Żywym przykładem jest mój syn.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Dziękujemy za miłe słowa! Chętnie przekażemy prowadzącemu 😊

[@magorzata1439]

Super wykład !

[@elzbietazak6440]

Bardzo ciekawy wyklad. Swietny styl prowadzenia.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Elżbieta Żak dziękujemy :)

[@paulap3716]

Ja bym powiedziała że Pan wykładowca to geniusz 😁 Genialny wykład! 👏👏

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Cieszymy się i dziękujemy za ciepłe słowa :)

[@Devibar]

Gdybym więcej takich ludzi spotykał w swoim życiu... Pozdrawiam.

[@michakonieczny29]

Świetny wykład! Do wielokrotnego oglądania :) Pozdrawiam!

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Michał Konieczny dziękujemy :)

[@TaaJew]

Można ćwiczyć i dojść do perfekcji w mieszaniu herbaty wiertarką. Osiągnąć mistrzostwo w wierceniu w ścianach łyżeczką. Ludzie decydujący się na takie wyczyny wkładają wiele energii w swoje treningi i są godni podziwu, ale ich wyczyny godne są miana ciekawostki. Nie mogą stanowić sensownej, trwałej podstawy funkcjonowania rynku. Co do opisu: inteligencja to jeden z talentów. Talent natomiast motywuje do wysiłku oraz rodzi pasję, która naturalnie przeradza się w wytrwałość w zajmowaniu się przedmiotem pasji i doskonaleniu się; podwyższaniu sobie poprzeczki. Mało tego: radość wynikająca z pasji rekompensuje wysiłek. Dzięki temu wysiłek nie jest tożsamy z cierpieniem. Można dźwigać krzyż, by w nagrodę jedynie uwolnić się od ciężaru i "odlecieć", ale można też uprawiać seks (to bardzo duża energia), by w nagrodę otrzymać jedynie inny rodzaj przyjemności. Reasumując - bez energii (wysiłku) ani rusz, to jasne jak słońce; życie to energia. Nacisk na energię jest więc bezcelowy. Ważniejsze jest zastanowienie się nad bodźcami, które motywują do wydatkowania energii. Jeśli dążymy do optymalizacji, nie możemy gloryfikować wysiłku samego w sobie.

[@ryszardgajewski1430]

Pracowitość to też potencjał

[@xxmtxx8758]

Wspaniały wykład, SWPS kocham Was! Dzięki!

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Bardzo dziękujemy za miłe słowa i cieszymy się, że wykład się podobał! :) Zapraszamy po więcej :)

[@dan911911dan]

Można zasuwac jak mrówka, żyły sobie wyprować w wielu zawodach i niczego się nie dorobić - tylko stracić zdrowie, więc niestety bez talentu, możliwości nic się nie osiągnie.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Każdy człowiek jest w pewien sposób wyjątkowy :) Może potrzebna jest też odwaga, wytrwałość... Nigdy nie można się poddawać :) Pozdrawiamy!

[@marcinbaszak2179]

Super, daje do myślenia, długi i bardzo dobry wyklad!

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Marcin Baszak dziękujemy 😊❤

[@BadMan_zone]

Fantastyczny wykład :)

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Dziękujemy :)

[@ZjedzGoffra]

1:46:00 te "rozwijające" działanie też jest złe, to my powinniśmy obudzić w dziecku wysokie standardy do których chce dążyć a nie rzutować na nim nasze wysokie oczekiwania

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

dr Bocian wyraźnie zwraca uwagę na różnicę pomiędzy krzywdzącym stawianiem wysokich poprzeczek przed dzieckiem, a rozwijającym, motywującym i przede wszystkim empatycznym podejściem :) Masz jednak rację - wszystko z umiarem! :)

[@cyntler-softwaredeveloper637]

Bardzo fajne. Ja chcę do Was na uczelnię :D

[@marekdominik210]

Ja także Damianie:) Ale jeszcze nie teraz.:)

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Zapraszamy! :)

[@matriks4005]

ja też

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Jesteście wszyscy mile widziani - zapraszamy także na nasze wydarzenia; znajdziecie je na naszym Facebooku :)

[@johnc8439]

a co bedziesz robic po takich studiach, za ile i gdzie znajdziesz prace? czy wiesz ze najwiecej mamy tychy po lekkich studiach, gadajacych studiach. czy wiesz z jakimi tytulami i po jakich uczelniach stoja dziewczyny na kasie?

[@MartaKabut]

Wow, czytałam dokładnie te same badania, ale za nic nie mogłam sobie tego sensownie ułożyć. Dzięki za nieocenioną pomoc!!! Czekam na więcej!

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Marta, cieszymy się, że wykład okazał się dla Ciebie przydatny 😊

[@jakubgawron2684]

20:10 Normalka, hi risk hi value. Inwestujemy w talent, bo nawet jeśli trafimy tylko raz na jakiś czas, to i tak się zwróci z nawiązką. Te badania Pani 2x doktor pachną błędami w metodyce.

[@user-di6tj4kf1z]

Bardzo ciekawy wywiad

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Bardzo dziękujemy w imieniu Pana dr :)

[@ewacarlton9804]

Dlaczego zawsze musi byc albo albo. Wygrywaja Ci co maja itelent I wytrzymalaosc, dodatkowo wiare i poparcie srodowisla. It is all inclusive, all the elements must be there to win. The question is, why to win; quiet life of mediocrity can be fulfilling too.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Nikt nie twiedzi, że musi być albo albo :)

[@karaal44]

"Zna pan jakiegoś sławnego górnika?!" :D

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

:)

[@alartan111]

Odnośnie @1:01:00 to jeszcze jedna odpowiedź: mniej uparci ludzie porzucają życie szybciej.

[@izak3700]

ciekawy wykład :)

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Dziękujemy :)

[@renataandrews368]

Super wykład , świetne pare godzin ! Pozdrawiam z Kalifornii !

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Renata, cieszymy się, że wykład Ci się podobał 😊

[@ama0enta]

Chociaż sam temat jest interesujący i cenię sobie Wasz kanał, to przyznam, że z powodu problemów natury technicznej byłam kilkukrotnie bliska zrezygnowania z dalszego oglądania. Fatalne jest to, że nie słychać dyskusji z audytorium. Albo przyszłościowo zadbajcie o nagłośnienie dla biorących udział w dyskusji, albo pozostawcie panel dyskusyjny na koniec, kiedy to można odpuścić dalsze oglądanie nie tracąc treści wykładu. Na waszym kanale spotkałam się z tym problemem wielokrotnie. Mam nadzieję, że uda się go zniwelować, bo na prawdę to zniechęca do korzystania z Waszych materiałów. Pozdrawiam.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Amando, dziękujemy za zwrócenie uwagi na występujący problem. Postaramy się go wyeliminować przy przyszłych nagraniach.

[@barbaragorbaczow5331]

"Nie myśl o białym niedźwiedziu" Ha ha ha :)

[@alicjapiegdon1210]

Najlepsze uczelnie w Ameryce nie przyjmuja do siebie ciezko pracujacych, tylko wybieraja tych z potencjalem, ktorych mozna czegos nauczyc.W Ameryce praktycznie zmienia sie prace co 4,5 lat bo inaczej jest sie w zastoju, dlatego wola wybierac talen od doswiadczenia, bo doswiadczenie siada na laurach, i nie daje juz z siebie za wiele.Dla prostego przykladu dealer samochodowy, nie bedzie sie bralo ciezko pracujacego ale tego z talentem, kto ma smykalke do rozmawiania z ludzimi i ich naklaniania do kupna.I tak jest wierze wszedzie, na tym tez polegaja wybory, ludzie mysla ze ktos ma potencjal i cos zmieni i go wybieraja

[@alicjapiegdon1210]

proste, nominacje od senatora dostaja znajomi, i tak to pracuje w Ameryce i dostaja sie studenci ktorych trzeba przyjac, nie wiem dlaczego wzial szkole wojskowa, gdzie nie rowija sie talentow, tylko stawia na wysoka dyscypline, niech wezmie Harward, Columbie, ale master ukierunkowuje czlowieka na konkretny zawod.Bycie wojskowym upor, bycie lekarzem upor, ale geniusz np.muzyczny nie wyuczy sie zeby komponowac muzyke, mozna przez nauke i upor odtwarzac doskonale ale nie komponowac.Nie rozumiem jego gadania na prozno, co to zmieni i kogo.Tesla geniusz, inni inwestowali w niego miliony,Leonardo Da Vinci geniusz, czy byl uparty w swojej dzialanosci,podobno duzo prac zaczynal i nie konczyl, ale byl geniuszem.I zawsze bedzie preferowana osoba z duzym potencjalem, bo oni daja nadzieje na cos duzego, a nie przecietnego

[@guteksan]

Odpowiedź jest prosta: Bo talent jest piękny, a wysiłek czy wytrwałość - nudne i banalne.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+guteksan zauważ, że dopiero od niedawna postrzegamy sytuację w taki sposób; zależy to wyłącznie od tego co jest obecnie promowanie i postrzegane jako walor. :)

[@guteksan]

nie widzę co miałoby się w tej kwestii niedawno zmienić. Talent od zawsze był ceniony, może dawniej jeszcze bardziej jako przejaw "iskry bożej" czyli pewnej łaski dostępnej wybranym. Przedmiot talentu, a więc to co można promować, to zupełnie inna kwestia, niezwiązana z postrzeganiem talentu jako takiego.

[@kiniakasinska6888]

Moim zdaniem talent jest przeceniany przez zwyklych ludzi a niedoceniany przez naukowcow a odwrotnie jest z praca

[@user-sv6iy9pr4b]

przyjemnie sie tego slucha ale nadal czekam na jakis film na temat depresji

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Być może zainteresują Cię dwa wykłady, które już mamy; obydwa skupiają się jednak na okresie dorastania: kzbin.info/www/bejne/d2Ovk6mbbtmhisU oraz: kzbin.info/www/bejne/rZ3WhoFqi7SWfdU

[@Lizawieta]

Interesujące. 8:26 nie widzę informacji o płci, ale prowadzący wie że to facet

[@halinapieta830]

Ale jaki język ogólnie procent ludzi, których te wnioski dotyczą. Jak licznej grupy osób dotyczą te badania?

[@barbaragorbaczow5331]

A i należy jeszcze dodać :) "prze państwa"...

[@marcinzbrojnik9766]

"Nie byłoby tego zwycięstwa gdyby nie ich niezwykle silna wiara i determinacja " - przywódca Szyitów z Libanu . Mylił się ?

[@vertasta5513]

Swietny wyklad :) wszystko przedstawione tak jak byc powinno.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Verta sta dziękujemy :)

[@user-di6tj4kf1z]

Talent

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Jak to często w psychologii bywa, to zależy... :)

[@alicjapiegdon1210]

z tym marsmalow, kazdy woli miec od razu mniej a nie czekac, wspolczesnie kazdy woli zaplacic za wiadomosci bo dostane je teraz a nie czekac kiedy za np. dwie godziny dostanie je za darmo, jest to normalne czy do tego naprawde trzeba robic badania naukowe, jak to jest takie naturalne i banalne.

[@mrcd59]

Wszystko spoko, ale porównywanie testu tam do matury to trochę za daleko idące porównanie i to co Pan mówi o WF-ie w szkołach to jest przesadna generalizacja.

[@alicjapiegdon1210]

Nie rozumiem jaki jest jego topik, byc geniuszem czy potrafic sie kontrolowac, to dwie rozne rzeczy, a nalog to jeszcze inna rzecz

[@marcinte7182]

cierpliwość w dążeniu do celu

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Rozwiniesz myśl? Jesteśmy ciekawi Twojego zdania w tym kontekście 😊

[@mirekkoz]

Mozart vs Salieri :)

[@nonatomek4935]

Przykład z muzykami był totalnie chybiony. W komponowaniu wyłącznie akurat talent się liczy. Nie masz talentu, choćbyś lata pracował, najprostszej melodyjki nie sklecisz.

[@grzegorzkoszowski6861]

Bo matura nie sprawdza inteligencji tylko wpasowanie się w klucz odpowiedzi? Jeżeli mamy matury, które sprwadzają nie umiejętność w interpretacji/rozumienu to niestety takich wyników należy się spodziewać. Brakuje tutaj badań z zakresu przedmioty humanistyczne społeczne i ścisłe. Z czego ze ścisłych, przy prawidłowym rozwiązaniu zadań można też uzyskać 30 % ( za np brak komentarzy)

[@ludwika5539]

Starszne sa te badania na szczurach, czy maja one zapewniona spokojną starośc, po tym wszystkim? Czy są zabijane jakby mało zaznały złego? Edit.. ah jeszcze zabite...

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Mamy szczerą nadzieję, że wszystkie zwierzęta traktowane są w sposób humanitarny, gdyby to od nas zależało to na pewno by tak było.

[@lucyliuszskornik2633]

Nonsensem wydaje mi się traktowanie w tych badaniach wysokiego IQ jako nie-talent.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Dlaczego tak uważasz, jeśli możemy zapytać?

[@hoinka91]

Wszędzie ta pianka xd

[@louisecamillankupis6564]

Prawda??🤣😱😂

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Co masz na myśli?

[@DiamondANDI]

1:47:45 Chodzi Panu wykładowcy o rasizm wobec białych ludzi?

[@tdegler]

Wiele błędnych założeń, facet upiera się przy własnych tezach jako obiektywnych, podczas gdy wyniki wielu badań wskazują przeciwne wnioski. Retoryka potoczna, nieprecyzyjna, chwilami niejasna. Konfrontacyjne podejście w dyskusji :-/

[@Joanna-iq9yg]

w którym miejscu dokładnie upiera się przy własnych tezach, chociaż wyniki im przeczą, czy mógłbyś podać przykład?:)

[@Dodatnia]

@@Joanna-iq9yg np. stres kontrolowany: nie wiem czy sytuację szczura można tak bezpośrednio przełożyć na człowieka! no i zdradził go przykład autorytetu: Wisłocka! pewnie promotor pedofilii A. Ch. Kinsey też zasłużył na swój sukces? bo ciężko ci jego zboczeńcy pracowali... upór jest również pojęciem etycznym, niejeden współczesny biegacz rozwalił swoja rodzinę, bo bieganie też uzależnia! znam jednego, od którego żona z dzieciakiem odeszła, bo zamiast więcej zarabiać charytatywnie biegał, a drugi zostawił rodzinę z dziećmi, bo podczas maratonu zszedł był...

[@anitach5901]

No wlasnie bez trenera przerabane

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Hmm? :)

[@anitach5901]

@@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS Bo z wytrwałością jest tak Spróbuj raz , później drugi, jeszcze raz .Jak nie wychodzi to pewnie nie to , więc już nie rób z siebie więcej idioty.

[@teresanazimek4364]

Proszę nie mówić o człowieku, jakby był on wyłącznie mężczyzną. W wykładzie jest mowa tylko o "nim", a nie ma nic o "niej". Nie używa Pan żeńskich zaimków, przez co kobiety są wykluczane. Myśląc o człowieku, widzimy tylko mężczyznę.

[@carolmecs3493]

Jak dla mnie wszystko ciekawe, ale ten doktor czasami nie myśli, tak mi się wydaje.

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

+Carol Mecs po czym wnosisz? :)

[@sylwiasidz37]

Heh to chyba ostatnia rzecz, jaką można powiedzieć o Konradzie, jeśli się go poznało. :))

[@Dodatnia]

@@sylwiasidz37 odpowiedzi udzieliłam pod tdeglerem, wasz Konrad słabo wypada... poza przedstawieniem badań, żadnych wartości dodanych, a nawet cofnięcie się, przez duuuże uproszczenia: cel wymaga utrzymania motywacji! a motywacja się zmienia w dorosłym życiu, informację zwrotną otrzymujemy nie tylko od trenerów, ale np. od najbliższych (rodziny), a ta może być sprzeczna z celem (jak się ma rodzinę, często trzeba umieć poświęcić pasję), nie wszystko da się ze sobą połączyć, dlatego ten cel nadrzędny jest bardziej ogólny niż nauka gry na instrumencie, czy bieganie, czy napisanie książki (Wisłocka), czy zostanie profesorem (Konrad), przy celu nadrzędnym w grę wchodzą wartości ogólnoludzkie, a nie samorozwój...

[@Dodatnia]

ale też autorytet na koniec! Wisłocka! zbadaj pan biografię, chora kobieta... a film słabiuuutki

[@sylwesterhenik1040]

młodzi są bardzo słabi kto by walczył jak by była wojna..

[@StrefaPsycheUniwersytetuSWPS]

Pewnie właśnie oni :) Młodzi są dostosowani do obecnej sytuacji, nie wiemy jak każdy z nas zachowałby się w momencie ratowania życia. Obyśmy nigdy nie musieli się przekonać.