W co wierzyli dawni Słowianie? Gawędy Leśne | Wierzenia i Mitologia Słowian | ZBiR TV

Już w szkole uczymy sie o mitologii greckiej i rzymskiej zaś popkultura obok tych dwóch bombarduje nas nieustannie nordycką. W co jednak tak naprawdę wierzyli nasi przodkowie - Słowianie? Czy jesteśmy dzisiaj, setki lat po oficjalnym wykorzenieniu dawnych kultów powiedzieć o nich cokolwiek pewnego? Na te oraz inne pytania postaramy się odpowiedzieć dzisiaj. Zapraszamy!
Odwiedź również:
/ zbir.rzeszow
zgraja.com.pl/
Wesprzyj nas na:
patronite.pl/mrocznewieki
W filmie wykorzystano materiały:
Max presnyakov, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Klugschnacker, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Ronny Krüger, Neubrandenburg (= user Dolenzia), Public domain, via Wikimedia Commons
The original uploader was JEW at German Wikipedia.(Original text: spezifischer Zeichner :), CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/b..., via Wikimedia Commons
RonnyKrüger, CC0, via Wikimedia Commons
Sterndmitri, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
A figurine from Veliky Novgorod XII century by "Drievnij Novgorod". Алешковский П.М. - Языческий амулет-привеска из Новгорода // Советская Археология. 1980. №4, С.284, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Andreas Steinhoff, Attribution, via Wikimedia Commons
Joostik, translated by Furfur, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Joshua Jonathan, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Hoodinski, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Voevoda, CC BY-SA 3.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons
Wolfgang Sauber, CC BY-SA 4.0 creativecommons.org/licenses/..., via Wikimedia Commons

[@S7midnight]

Na górze Dobrzeszowskiej w górach świętokrzyskich można zobaczyć naprawdę fajnie zachowane wały kultowe. Ze wszystkich miejsc jakie znam tam najbardziej można poczuć klimat. W Górach Świętokrzyskich sporo takich miejscówek

[@tomekpawwaw]

Wały kultowe mamy tez na Ślęży i sąsiedniej Raduni. Tylko one pochodzą najprawdopodobniej z czasów przedsłowiańskich. Podobnie znane rzeźby z tamtego terenu (Niedźwiedź, Panna z Rybą, Mnich ) są niemożliwe do datowania. Jest możliwe, że Niedźwiedź pochodzi z czasów starożytnych ale tzw Panna z Rybą (w rzeczywistości rzeźba przedstawia raczej postać męską) może równie dobrze pochodzić z czasów chrześcijańskich i przedstawiać jednego z apostołów (Jana lub Piotra) którzy byli rybakami. Z kolei "mnich" przypomina średniowieczne kamienie drogowe stawiane na skrzyżowaniach traktów

[@harrypotteritajemnicehogwa5198]

Świetny odcinek! Dziękuję!

[@demaskatorr]

Interesujące, dzięki ;-)

[@tomasz363]

Mega wiedza!Cudownie przedstawione;*Nagrywaj cię więcej;*

[@mrocznewieki]

Oj dziękuę, dziękuję :)

[@_Mrozek_]

świetny odcinek! Czekam z niecierpliwością na Twaroga i Światłowoda, może błysnę na historii!

[@mrocznewieki]

Nie ma co czekać, Twaroga znajdziesz na nabiale w Delikatesach. Ze Światłowodem może być ciężej, ale jakby pokopać to też się znajdzie :)

[@cosmiccore8251]

@@mrocznewieki 🤣

[@cosmiccore8251]

wiedzą z tego kanału to jedynie wprawisz w zakłopotanie nauczycieli histerii w szkole podstawowej, nie mają bladego pojęcia o tym, mają tylko wdruki wiedzy ze studiów

[@mrocznewieki]

@@cosmiccore8251 od nauczyciela historii w szkole podstawowej nie wymaga się jakiejś głębokiej, specjalistycznej wiedzy. Zresztą nie jest to za bardzo możliwe, jeżeli jego celem jest przekazanie dzieciom wiedzy od prehistorii aż do czasów nowożytnych (nie wiem jaki teraz jest program) to zwyczajnie nie może siedzieć zbyt głęboko we wszystkich tematach.

[@cosmiccore8251]

@@mrocznewieki ale jako historyk, sorry nauczyciel historii, jest się chyba pasjonatem swojej dziedziny i takie smaczki powinno się znać choćby hobbystycznie

[@swoimislowami]

Ekstra produkcja :D 1000-czna subskrypcja wjeżdża! (Dzięki Ulfowi o Was wiem =)

[@mrocznewieki]

Dziękujemy Tobie i Ulfowi!

[@HannaMDx]

Ale się ucieszyłam widząc kanał o moim ulubionym Średniowieczu, i jeszcze nazwa ZBiR😊😘

[@mrocznewieki]

Super :)

[@1beadah]

@@mrocznewieki Bardzo fajny jest wasz kanal. Przyszlo mi do glowy, ze swiety i swiaty to przeciez to samo slowo tylko po polsku i po rusku...i ma to samo znaczenie

[@Wieslawson]

Dobry odcinek.

[@jarogniew1526]

Świetny odcinek. Ale odnoszę wrażenie że to taki trochę trailer dłuższej części :D Dużo tematów poruszonych a żaden nie wyczerpany w 100%

[@michalkuzniar8285]

Zaatakował nas rozjuszony Dzikołak w zbroi płytowej, musieliśmy przerwać kręcenie.

[@mrocznewieki]

@@michalkuzniar8285 Tak było...

[@marekostrowski8900]

Klimat spotkania przypomina mi filmik Ayoy pt. Archetypowy ojciec 😉 kto nie widział, niech poszuka i koniecznie obejrzy 👍

[@mrocznewieki]

Zobaczę, dziękuję.

[@mappq4912]

10:39 z tą Nawią to tak nie do końca jest, Nawią włada Weles jest tam generalnie nie tak strasznie bo ucztuje się tam z Welesem i przodkami a gdy wszyscy którzy cie znali umrą i nie masz komu doradzać z zaświatów to szedłeś do wyraju i stamtąd mogłeś wrócić na ziemię z bocianami do jakiegoś ciała.

[@Shyshwak]

końcówka dobra :D

[@robertprawdzik5644]

Bomba, choć jest mały niedosyt! Mianowicie! Trochę krótko! Ps! Co sądzi Pan na tematy głoszone przez Pana Artura Lalaka?

[@mrocznewieki]

Dziękuję, z całą pewnością będą kolejne części. Pracujemy nad kolejną o źródłach. Co do tego Pana to przyznam szczerze, że nie wiem nic o jego tezach ponieważ dopiero w tym momencie dowiedziałem się o jego istnieniu. Z pobieżnej analizy wnioskuję, że jest to kolejny Pan z całej serii internetowych ekspertów "ujawniających celowe zakłamanie świata nauki" więc nie będę się wgłębiał ani polemizował :)

[@robertprawdzik5644]

@@mrocznewieki Dyplomacja pierwsza klasa! Jednak akurat jego, można wysłuchać! Dziękuję za włożoną pracę i czekam na jeszcze!

[@mrocznewieki]

@@JanKowalski-dj8qb ściągnąłem niedawno darmowy fragment jego książki. Przetrwałem 3 strony. Sorry, do tego nie da się podejść poważnie.

[@domicelabury4560]

👍👍👍💟

[@__jarek__290]

👍

[@mrocznewieki]

👍

[@dareknaszlaku]

Jestem ciekaw pogłębienia wiedzy o Walesie, wiele źródeł pisze że Słowianie nie do końca rozkładali na dobro i zło , dusza miała być dwuczłonowa , po śmierci te człony rozdzielały się i każde szło do jednej z krain. Sam Wales pomimo faktu iż rządził zaświatami ,był patronem ‚magii wędrowców i bydła .

[@mrocznewieki]

Najlepszą pozycją o Welesie jest "Kult św. Mikołaja na Rusi" Borysa Uspieńskiego. Tytuł nieadekwatny do zawartości, ale autor skupiał się niemal wyłącznie na postaci Welesa i tym jak jego atrybuty przetrwały w nowej, chrześcijańskiej rzeczywistości.

[@dareknaszlaku]

@@mrocznewieki dzięki , zagłębie się w tą lekturę , może znajdę jakąś wersję elektroniczną. Sorrka za literówki , słownik ,już poprawiam.

[@kresybliskie9888]

Jakie źródła "piszą" o tym, że według Słowian dusza miała być "dwuczłonowa" ?

[@alicjapalaniuk2336]

:)

[@mrocznewieki]

👍

[@marekostrowski8900]

Z linka skorzystałem (tego do komentarza dot. wierzeń pod ibn faladem 😉). Przy okazji lubię posłuchać Żywiołaka, ale nie wiem czy to dobrze... 🤔

[@mrocznewieki]

Nie mnie oceniać Żywiołaka.

[@tadeuszkowalski6073]

Zwyczaj spalania wdów indyjskich wcale nie zanikł ale trwa do dzisiaj, zwróćcie uwagę na napisy na przejściach granicznych np. do Kanady : tu obowiązuje miejscowe prawo, zakaz palenia wdów.

[@piotrkds6895]

Co do wielotwarzowych, to jest przede wszystkim Janus w Rzymie. Tylko nie jest jasne skąd ten Janus się wziął. Sam kremowanie zwłok to też wygląda na jakąś wspólnotę. Bo Indie, Słowiańszczyzna, ale też Rzym. I bardzo ważna rzecz dla religii indoeuropejskich, charakterystyczna. Bogowie byli określani po atrybutach, nie po imionach. Jakby Rzymianie przybyli na nad Wisłę to by stwierdzili, że Perun to Jowisz, tylko tutaj jest inaczej nazywany. Bo też wali piorunami. Grecy mieli też takie samo podejście. Co rodzi też problemy, bo jak mamy poświadczone dwa imiona podobnych bogów to nie wiadomo czy chodzi o osobne bóstwa czy ich lokalne nazwy. Co zapisów z Rusi czy z Arkony, to nie wiadomo na ile religia tam była pod wpływami chrześcijańskimi. I np budowa świątyń była zaczerpnięta od chrześcijan. Wiadomo, że wpływ na wierzenia miała religia irańska z jej dualizmem. No i ostatnia kwestia. Światowid/Świętowit ze Zbrucza jest kwestionowany. To może być fałszywka z XIX w. Były badania stylu rzeźb, ale też samo to, że to jest tak izolowany zabytek. Nie mamy innych przykładów takich rzeźb kamiennych.

[@kasiadon8791]

Już od dawna wiadomo, ze kierunek ludów indoeuropejskich, wbrew nazwie był odwrotny. Z Europy do Indii. Jest to potwierdzone archeoloficznie, lingwistycznie i genetycznie.

[@mrocznewieki]

A gdzieś w filmie mówię inaczej? Wyraźnie powiedziałem że geneza tychże ludów miała miejsce na Stepie Pontyjskim. Jest nawet mapa 13:50 wskazująca, że tam właśnie zaczęli swoją wędrówkę :)

[@moruskot1958]

Palenie ognisk w lesie i 100 m od niego jest zabronione.

[@mrocznewieki]

A przed kamerą występuje właściciel tegoż lasu. A teraz doczytaj ustawę :)

[@moruskot1958]

@@mrocznewieki Właściciel lasu to nie paradowałby w łachmanach.

[@blueocean8569]

​@@moruskot1958Ty pewnie paradujesz w gajerze, co nie zmienia faktu, że Jesteś tumanem.

[@dawidwalkowiak9220]

sporo pływania gdy zbliżacie się do oceny.. zdecydowanie jest to najsłabszym punktem tej opowieści

[@dobrawodazoteciekawostki8161]

Czy starożytni Grecy znali Polan o jasnych włosach? Czy grecki Apollo i slowianski Polelum moga być tym samym bogiem? Istnieje bardzo dużo słowiańskich wątków w mitach związanych z greckim Apollem. Sama nie wykluczam możliwości wiedzy Greków o Polanach już w czasach starożytnych. Zapraszam do przeczytania moich argumentów za tą teorią: 1. Apollo był blondynem o niebieskich oczach, a więc pochodził z polnocy. 2. Apollo zabił zmijo-weza, częsty symbol zła w mitach Rusi, wspólny dla ludów indoeuropejskich. 3. Apollo miał matke Leto, a ojca Zeusa (Dzeusa) oraz siostrę bliźniaczkę Artemidę. Innymi bliźniętami w mitologii greckiej był Kastor i Pollukus, którzy wykluli się z jajka jak ptaki. Ich matka Leda poddała się Zeusowi w postaci łabędzia. Słowiańskie bliźnięta Lelum i Pollelum byly synami Lady. Bywali przedstawiani w postaci dwóch ptaków braci. Warto zwrócić uwagę na bliskość imion matek we wszystkich tych mitach: Leda, Leto i Lada. Łabędź jest ważnym, świętym ptakiem mitologii słowiańskiej. Sama nie wykluczam związku imienia Lel z imieniem Lech. Pozostałością w polskim słowniku po kulcie braci Lelum i Polelum jest nazwa ptaka: lelek kozodoj.

[@mrocznewieki]

Nie będę wypowiadał się na większość z tych "argumentów". Dość rzec, że autentyczność wszelkich Jaszy, Lelów, Polelów, Ładów itp. jest powszechnie podważana od XIX w. Nie ma na ich istnienie żadnych dowodów poza ludowymi przyśpiewkami zanotowanymi nie prędzej jak w XIV wieku. Skojarzenia na zasadzie tu czczono łabędzia i tam są zupełnie przypadkowe. Łabędzie, niedźwiedzie, lwy czy jelenie czczono w różnych miejscach i kulturach. To że Indianie z Ameryki Północnej mieli w głębokim poważaniu orły nie oznacza, że wiedzieli o rzymskich legionach maszerujących w tym samym czasie pod złotymi orłami.

[@mangogarlic]

​@@mrocznewieki A jaki sposób przyśpiewki ludowe zanotowane w XIV nie są dowodem?

[@cehaem2]

@@mangogarlic Nauka juz sie na tem temat wypowiedziala. To raczej pseudobostwo wymyslone pozniej. Takich jest spoko, nawet w innych systemach wierzen. Germanska Ostara tez jest raczej fikcja. Owe przyspiewki sa czternastowieczne i nikt na prawde nie wie, co oznaczaja.

[@mangogarlic]

@@cehaem2 "Nauka już dawno..." - to bardzo nienaukowe stwierdzenie. W nauce nic nie jest ustanowione lub zaklepane na zawsze, wszystko należy podważać. zawsze mogą pojawić się nowe dowody. Założę się, że szczepionkę też już wziąłeś, bo "nauka już dawno...". Więc powodzenia.

[@cehaem2]

@@mangogarlic To naukowe stwierdzenie bo nie ma zadnych dowodow. "Dziwnym" trafem turboslowianskie szurstwo czesto idzie w parze z antyszczepionkowym szurstwem. Wypowiadali sie na ten temat znawcy a nie absolwenci uniwersytetu YT.

[@user-le4sb8is4i]

Przedawniona wiedza na temat Długosza. Wiadomo, że sobie nie wymyślał, bo bóstwa te wystąpiły u starszych pisarzy jak u Łukasza Koźmińczyka, którego postyllę odkryto w 1979.

[@mrocznewieki]

Tak, Długosz opierał się m.in. na postylli Łukasza. „Bóstwa” owe nie pojawiają się przed XV w.

[@user-le4sb8is4i]

@@mrocznewieki Ale to są kazania potępiające kult tych bóstw w czasach współczesnych Łukasza Koźmińczyka. który zresztą sam powołuje się na starsze kroniki. Zmyślił sobie?

[@mrocznewieki]

@@user-le4sb8is4i większość lingwistów i badaczy uważa to za refren ludowych przyśpiewów, których ten oraz inni kronikarze po prostu nie rozumieli. Jeden napisał, że to jakieś bóstwa a następni powtarzali. Tak, Długosz z kolei część swoich „bogów” wymyślił wzorując się na panteonie łacińskim.

[@user-le4sb8is4i]

@@mrocznewieki To są domysły interpretatoprów, niekoniecznie słuszne. Łado owszem jest refrenem melodii ludowej związanej z małżeństwem, więc myślenie, że nie dotyczy on bogini małżeństwa, jest zastanawiające. Pomysł, że Długosz wzorowal się na panteonie rzymskim, też brzmi jak coś co wymyślił Bruckner. Te powiązania bóstw u Długosza są pokazem znajomości astrologii. Jeden (Bruckner) napisał nieprzyjaźnie o Długoszu a następni powtarzali a nie "większość lingwistów i badaczy uważa", bo w takim przypadku każdy z nich musiałby mieć własne wytłumaczenie, własną argumentację, a oni po prostu podzielają zdanie Brucknera i tyle, to jest pozorna większość, która nic nowego na ten temat nie powiedziała. Bruckner nie wiedział jeszcze o istnieniu postylli Łukasza z Wielkiego Koźmina.

[@mrocznewieki]

@@user-le4sb8is4i Postylli nie opartej na żadnych konkretnych kronikach, jedynie na przypuszczeniu istnienia jakichś dawnych źródeł. Słowem - nie ma żadnych potwierdzeń przed XV w. To już powinno dać do myślenia.

[@dobrawodazoteciekawostki8161]

Jest to interesujące pytanie: co by było gdyby Jezus się nie urodzil. 1. Żydzi nadal wyznawaliby prawo mojżeszowe, ale byłaby nadzieja, że wpływy zagraniczne by je złagodziły. 2. Nie powstałby islam przez chrześcijanina Mahometa, ale Arabowie wyznawaliby religie przedchrześcijańska. 3. Barbarzyńcy raczej tak czy siak ukrociliby pedofilię oraz homoseksualizm w Rzymie i Grecji, ponieważ nie była ich obyczajem. Pedofilia była wręcz pedagogicznym nakazem w starożytnej Grecji, a na Krecie uprawiano zoofilię. (blee) 4. Ludy Północy podbilyby Rzym i stworzyły z niego stolicę rodzimowierstwa. 5. Żydzi jako bardzo religijny naród miałby szanse na narodziny nowego proroka. Warto jednak zauważyć, że Jezus nie miał na terenie Morza Śródziemnego żadnej poważnej konkurencji od 2000 lat. 6. W Europie prawdopodobnie powstawałyby kolejne królestwa ze świątyniami rodzimowierczymi wykorzystujące archetypy ojca, matki, dziewicy i bohatera. 7. Słowianie tak czy siak czciliby chleb. 8. W zimę Europa czcilaby Odyna z broda jadącego na reniferze. 9. Symbole Odyna spopularyzowały się się na całym świecie poprzez europejską kolonizację. 10. Europa Zachodnia sprawiałaby stosy, bo robiła to na długo przed Jezusem. 11. Matka Teresa z Kalkuty pracowałaby w Indiach, ale jako członkini zakonu bądź kapłanka rodzimowiercza zapewne bóstwa żeńskiego.

[@mrocznewieki]

Nie będę w stanie ustosunkować się do wszystkich jedenastu "twierdzeń/założeń" gdyż każdy wymagałby pewnie strony A4. Zwrócę tylko uwagę na 3. Pedofilia nie była nigdy "pedagogicznym nakazem" ani w Grecji ani w Rzymie. Co więcej, za deprawowanie dzieci i młodzieży w Atenach karano śmiercią, szczególnie jeżeli miałoby to miejsce w szkole. Podejście do homoseksualizmu, nagości czy stosunków pozamałżeńskich w starożytności również nie było tak frywolne jak chciałaby dzisiejsza popkultura. W republikańskim Rzymie pocałowanie żony w miejscu publicznym mogło pociągnąć za sobą sankcje karne. Rzeczywistość była znacznie bardziej skomplikowana aniżeli nam się wydaje. A co do Jezusa - gdyby nie on, to jego miejsce zająłby prawdopodobnie jeden bądź kilka innych szybko rozprzestrzeniających się kultów monoteistycznych, np. mitraizm.

[@_phosphorus]

@@mrocznewieki A o zwyczajach homoseksualnej pedofilli w Sparcie nieooku nie słyszałeś? Ani o zdegenerowaniu seksualnym w Rzymie? Polecam się douczyć a później nagrywać, ale nie o Europejskiej historii bo ona nie jest twoja więc jej nie rozumiesz.

[@mrocznewieki]

@@_phosphorus Homoseksualizm w greckich miastach-państwach był tolerowany jako relacja pomiędzy młodymi mężczyznami, od których i tak oczekwiano założenia rodzin i spłodzenia dzieci (przyszłych wojowników) z kobietami :) Mężczyzna w star. Grecji żenił się często dopiero po 30 roku życia gdy był ustatkowany i zmniejszało się ryzyko śmierci podczas jednej z dorocznych kampanii wojennych ponieważ zwyczajnie zastępowali go na nich młodsi mężczyźni i chłopcy. Arystoteles zalecał małżeństwo dopiero po 37 roku życia :) Do tego dochodziła kwiestia wychowania sierot - sieroty poległych na wojnie wychowywała polis, która niespecjalnie paliła się do tego obowiązku. Na homoseksualizm młodych mężczyzn przymykano więc oko - w ten sposób rozładowywali napięcie seksualne nie płodząc jednocześnie bękartów bądź przyszłych sierot.

[@mrocznewieki]

@@_phosphorus A co do "zdegenerowania seksualnego w Rzymie" to może raczysz podać źródła inne od chrześcijańskich hagiografów i Żywotów Cezarów Swetoniusza :) ? Większość relacji o pedofilskich ucztach Tyberiusza na Capri czy koniu w Senacie bądź kazirodczych skłonnościach Kaliguli pochodzą od Swetoniusza - senatora piszącego skandalizujące historie dla uciechy, człowieka oddanego idei republiki. O Kaliguli pisało bodajże siedmiu innych dziejopisów i żaden nie potwierdza relacji Swetoniusza :)

[@kotekpsotek3224]

pani, przeciez czisas nie zalozyl chrzescijanstwa, tylko jego przydupas sssszawel. taki judaizm dla gojow, wersja soft plus pozniejsze zzynki z starszych. takze pani, co by bylo jakby dzizas sie nie urodzil? bylby inny uzyteczny idiota, ktoremu dorobiloby sie odpowiednie legendy.

[@SilingVandalski]

Z całym szacunkiem, ale współczesne badania genetyczne ukazują nam autochtoniczność pochodzenia Sławian.

[@tomekpawwaw]

Czym innym jest genetyczne pochodzenie a czym innym tożsamość kulturowa.

[@piotrsz3592]

Zbrucz w XIX wieku to na pewno nie "ukraińska rzeka”.

[@markegirski7498]

S(KO)ŁAWIANIE znali PRA WIEDZE czyli PRAWDE to niby w co mieliby wierzyć.ha ha ha

[@tadeuszcienski2297]

Nie wiem ile w tym programie jest potencjalnej prawdy a ile politycznie czyli PiS owsiekej poprawanej gadki

[@mrocznewieki]

Nie pomylił Pan kanału? Proszę na tydzień wyłączyć telewizor, internet, nie czytać gazet, wyjść na spacer do lasu. Poczuje się Pan lepiej. Pozdrawiam :)

[@barbaraploch-standke1088]

Widzę, że naprawdę juz niektórym się pomerdało w główkach. 😀

[@marekostrowski8900]

Typowy trolizm. Ctr+c i potem ctr+v wszędzie gdzie się da....

[@grzegorzteodorowiczteodoro8975]

Podaj odnośniki do relacji które to potwierdzają a nie fannzolisz jak Ezop...

[@mrocznewieki]

Kroniki są wymienione w trakcie filmu, średnio ogarnięta osoba znajdzie je bez problemu w internecie, bibliotece albo księgarni.