Gizli Tarix - Kürsəngi dağı...

Kürsəngi sözünün etimologiyasi haqqında bir neçə versiya var;
I versiya;
Birinci versiya ənənəvi olaraq mifoloji versiyadır. Həmin mifoloji mətndə deyilir ki, qədimlərdə Kür adlı oğlan səhənglə çaydan su götürərkən boğulur. Oğlan boğulub öləndən sonra çay tutduğu işdən peşiman olur. Peşiman olandan sonra çay Kür adlı bu oğlanı və onun səhəngini sahilə atır. Kürlə səhəngin olduğu yeri qum və torpaqla örtür. Sonralar onların üzərində təpə ucalır. İllər keçdikcə təpə böyüyür və dağa çevrilir. Adına Kürsəngi dağı deyirlər. Əlbəttə, bu, olduqca zəif versiyadır və gerçəkliyə qətiyyən uyğun deyil.
II versiya
İkinci versiya da ənənəvi olaraq, qədim yaşayış yerlərimizin adını heç zaman burada yaşamayan fars və ərəbin dilində axtaranların və onları kor-koranə təqlid edənlərin versiyasıdır. Bu versiyaya görə Kürsəngi sözü yaxınlıqdan keçən Kür çayının və farsca səng sözünün (səng farca daş deməkdir) birləşməsindən yaranıb. Bu da olduqca zəif versiyadır. Əvvəla, ona görə ki, bu ərazilərdə heç vaxt fars olmayıb. İkincisi palçıq vulkanından yaranan yüksəkliyə niyə daş desinlər ki? Anadolular demişkən; “Nə əlaqəsi ya”?
III versiya
Bu versiyaya görə bir zamanlar Kür çayı (və ya Kür çayının qolu) buradan keçirmiş. Kür çayı bu ərazidən keçəndə səngiyirmiş. Bu səbəbdən bu yerə “Kürün səngidiyi yer” deyiblər. Əslində bu da yerin adının mifoloji izahının digər variantıdır. Nədən ki, Kür çayı heç vaxt bu yüksəkliyin yanından və ya yaxınlığından keçməyib.
Bizim versiyamız;
Kürsəngi sözü iki komponentdən ibarətdir; Kür və səng. Deməli, bu komponentlərin hər birinin etimologiyası ayrı-ayrılıqda araşdırılmalıdı. Nədən ki, yazının əvvəlində qeyd edildiyi kimi, bu yerin tarixi məhz bu yerin adında gizlənib.
Tarixdən bilirik ki, 8 min il öncə İkiçayarasında bir sivilizasiya meydana gəldi. Bu, Şumer sivilizasiyası idi (bəzi araşdırmaçıların fikrincə Şumer sivilizasiyasının tarixi daha qədimlərə - günümüzdən 12-14 min il əvvələ gedib çıxır). Sonralar çox geniş əraziləri əhatə edən Şumer sivilizasiyasının izləri Asiyanın və Şərqi Avropanın bir çox yerlərində indi də qalmaqdadır. Şumerlər dağa, yüksəkliyə “Kur” deyirdilər. Bu söz sonralar “qar”, “kar”, “qor” və digər formalarda şumerlərdən dünyanın bir çox dillərinə keçdi. "Divani -lüğət-it-Türk"ə görə “Kır” sözü "basıq dağ", Monqol dilində, “Kira” (xira, xara) - dağ yalı, gürcü dilində “Karkar” - hündür qaya, sıldırım, yunan dilində “Kar” - zirvə, albanca “Guri” (qori) dağ deməkdir. Və yaxud, ruslar dağa “qora”, belaruslar “qara” deyir. Sloveniya və polyak dilində də “qora” dağ deməkdir. Əfqanıstanda da (puştu dilində) daşa, qayaya “kar” deyilir. Şumerlərin “Kur” sözü sonralar Akkadlara “Kurra” şəklində keçdi. Dağ zirvələrində, yüksəkliklərdə yaşayan qartal quşunun da adının ilk kompanenti “dağ”, “yüksəklik” sözündən yaranıb. Misalların sayını istənilən qədər artırmaq olar. Bu və bu kimi misallar Kürsəngi sözündəki “Kür”ün kəsinliklə əski Şumer dilində dağ, yüksəklik mənasını verən Kur sözündən meydana çıxdığını göstərir. “Kürsəngi dağı”na yaxın ərazilərdə yerləşən Kürovdağ yüksəkliyinin və Qoramıt dağının da etimologiyasını adından da göründüyü kimi əski Şumer dilindəki Kur sözündə axtarmaq lazımdı.
Keçək, sözün ikinci komponentinə, yəni səng və ya səngi sözünə. Bu sözün də anlamını əski Şumerlərin dilində aramaq lazımdı. Az-çox tarixlə maraqlanan hər kəs bilir ki, Şumerlər özlərinə “Sag” və ya “Sang” deyirdilər. Tam olaraq isə özlərini belə adlandırırdılar; “Un Sang Giga”. Bu sözün əski Şumer dilində anlamı “Soylular yurdu” və ya “Zadəganlar ölkəsi” demək idi.
Beləliklə, Kürsəngi sözünün etimologiyası tam açılmış oldu; Kürsəngi - “Sang Kuru”, yəni “Şumer dağı”, “Şumer yüksəkliyi” deməkdir. Dağ əski zamanlarda həm də qutsallığı (müqəddəsliyi) simvolizə edirdi. Qədim insanların düşüncəsinə görə tanrılar dağlarda yaşayırdı. Məsələn, yunanlarda Olimp dağı, Buddizmdə Everest zirvəsi, Çində Nefrit dağı, yəhudilərdə Sion dağı və sair tanrıların məskəni idi. Çox böyük ehtimalla Şumer dövlətinin mövcud olduğu zamanlarda da Kürsəngi dağı, yəni “Şumer yüksəkliyi” bütünlüklə qutsal yer sayılırdı və ziyarət olunurdu. Yazının əvvəlində qeyd etdiyim kimi, burada el arasında "Kürsəngi piri" adlanan qədim inanc yeri - pir var. Bu pirdə Günəşi simvolizə edən daş müntəzəm ziyarət olunur və min illərdi ki, qorunub saxlanır. Bu isə adı çəkilən inanc yerinin ən azı 5 min il yaşı olmasından və hələ prototürklər dönəmində mövcud olan Günəş kultunun yadigarı olmasından xəbər verir. Eramızdan min illər öncə insanlar Yaradanın sonsuz qüdrətinin simvolu olaraq qayalara, daşlara Günəşin rəsmini çəkdilər. Bütün canlıların enerji qaynağı olan Günəşi qutsal saydılar. Günümüzdə belə uyğur türkləri Yaradana səslənərkən “Ey Günəşə qaynarlıq verən, Tanrı” ifadəsini işlədirlər

[@maiszamanxan7686]

Dövlətimizin tarixini araşdırıb düzgün həqiqətləri ortaya çıxaran hərkəsi alqışlayıram ❤

[@SeymurBayramov-pj3hb]

Allah sənə rəhmət eləsin namiq əmi

[@user-ek6dq7zp5e]

Dəyərli insan sizə ugurlar olsun , Allah sizi var eləsin

[@businessmail9190]

Namiq müəllim, təbrik edir, bol-bol uğurlar arzulayıram,. Siz həmişə dövlətə , dövlətçiliyə sadiq olmuş , Allahın sizə bəxş etdiyi nadir istedad sayəsində bənzərsiz ədəbi nümunələr , publisistik məqalələr , tədqiqat xarakterli əsərlər qələmə almışsınız. Ən əsası sabit vətəndaş mövqeyiniz , yurd sevginizlə örnək olmusunuz. Məzunumuz , qələmdaşımız kimi sizinlə fəxr edirik , yolunuz açıq , uğurunuz bol olsun.

[@nurlanqurbanov6477]

Çox sağolun ki bizim kürsəngi dağınıda araşdırmağa keçmişini öyrənməy və canahata dahada ətraflı məlumat verməyə gəlmisiz təşəkkürlər

[@user-zi4wr1gu9k]

Tarixi məskənlərimizi goyub saxlamag bizim hər birimizin borcudur cunki biz öz kokumuzu nəslimizi tariximizi goruyub saxlamiş olarig ...bu kimi berilişlər genişləndirmək lazimdir 🇦🇿👍

[@tamararustamovatnhabulud407]

Axıradək izlədim.Vacib bir missiyanı yerinə yetirirsiniz, Namiq müəllim.Uğurlu bir veriliş alınib.Davamli olsun.

[@user-ss5bz8qt8j]

Var olun,davamını gözleyirem,çeklişin kalitesi meni büyüledi Çox peşekarcasına iş erseye getirmisiz,her ikinize de minnetdaram

[@Coxceshidli]

Dolğun məlumat üçün təşəkkürlər 🙏 Namiq müəllim.

[@meharethabiloglu8650]

Dəyərli Namiq müəllim,Bu verlişi izlədim və çox marağıma səbəb oldu.Nə gözəl bir maraqlı və ideal bir verliş hazirlamisiz.Mən inanıram ki,bu araşdırmadan sonra çox işlər görüləcək.Allah sizi Türk dünyasına çox görməsin.Bu işləriniz bütöv Türk dünyasına səs salsin.Bol-bol dinləyici kütləsi arzulayıram. Hörmətlə:Aşıq Məharət Habiloğlu

[@elizamindmirov7804]

Cox sagolun. Butun cekliwlerinixi izleyirem. Bir kolani sakinikimi kimi tewekur eliyirem.

[@aysnmmmdova-mr4zt]

Bizdə sizi xoş gördük dəyərli insan!Bilmədiklərimizi sayənizdə öyrənirik😊

[@mahireheyderova5177]

Uğurlu olsun! Belə maarifləndirici verilişlərə çox ehtiyac var. Çox sağ olun Namiq müəllim!

[@EvezIsmayilov-lx1ml]

Salam namiq müəllim xeyirli olsun yeni verlşinzin baxmlı olsun hər zaman çox sevdim bu kanlı 👍

[@tamararustamovatnhabulud407]

Kolanı televiziyasına uğurlar diləyirəm.Abunə oldum. Maraqlı verilişləriniz davamli olsun,Namiq Haçıheydərli

[@_Heyderova0212]

Xeyirli olsun İnşaAllah. Namiq Müəllim

[@huseynsgerov1694]

Xeyirli uğurlu olsun Namiq müəllim

[@kamilmirzeyev1952]

Uğurlar

[@leylaheydrova7185]

Maarifləndirici videonuz üçün təşəkkürlər, Namiq bəy!🥰

[@user-tp8ex3gl1w]

Gozel

[@zaurnerimanov225]

Nə gözəl verlişdir xeyirli və uğurlu olsun Namiq müəllim.

[@user-sd1wc1kq3q]

Kürsəngi dağı barədə ilk dəfədir ki, geniş məlumatlar əsasında çəkiliş aparılır. Maraqlı məlumatlara və yayıma görə əməyi keçənlərə və Namiq müəllimə təşəkkür edirəm. Tezliklə Kolanı ellərindən çəkilişlər gözləyirik. Abunə sayının çoxalması və kanalın geniş yayılması üçün dəstək göstərməyinizi xahiş edirəm. Hörmətlə Nicat Kolan

[@user-zi4wr1gu9k]

Rgardaş salam ..Kolani kəndi İrəvan mahalindada olmalidir ...feysbukda Xəzər Albaniyasi grupu var orada geniş məlumatlar verilir və belə cixirki eramizdan əvvəl Alpaniya xristyan turklərinin dovrundə yaşamiş tarixci Musa Kalankatli elə məhz Kolan kəndli imiş onun həmin dovrdə e.ə 2 , 4 əsrlərdə yaşayib yaratmişdir və bizlərədə muəyyən məlumatlar catdirilmişdir ...gondarma haylar nə gədər calişsalarda Ağvəng turk monastrlarini vənglərini oz adlarina cixa bilməyəçəklər...

[@vesilerazimi9535]

ADPU-nun Şamaxı filialının məzunu- Namiq müəllim. Sizi salamlayırıq. Davamlı olsun.

[@KolaniTv]

var olun. Minnətdaram

[@Coxceshidli]

Belə maarifləndirici videoların ardı gəlsin, çox gözəl verliş alınıb. Uğurlarınız bol və davamlı olsun.

[@bilalheyderov6792]

İnşallah davamı gəlsin

[@azeribaku78]

Cox baximli verlişdi.sizden Cox şey örgenirik.Ugurlariniz davamlı olsun Namiq mellim

[@Xan_Yt_2010]

Xeyirli , uğurlu olsun! İnşaallah 🙏🏻 Axarıcı olsun!

[@user-vw7lp5ql2w]

Nə gözəl verilişdi maaşallah

[@user-lk4ch5cj9l]

Ugurlar əziz qardaşlm

[@user-li3km2js9q]

Xeyirli olsun inşallah

[@melekmikailova4433]

Uğurlar!

[@KolaniTv]

Yorum yazan hər kəsə təşəkkür edirik. Var olun! Mümkün qədər çox paylaşın ki, verilişi daha geniş auditoriya izləyə bilsin...

[@ademhesenov3480]

xeyirli uğurlu olsun

[@cingizeliyev1233]

Xeyrli olsun davamı gəlsin👏

[@tenhabulud8140]

Kanalinıza xeyirli-uğurlu yollar diləyirəm,Namiq bəy

[@sertv1559]

Çox maraqlı məlumatlar verdiz.Çox sağ olun

[@muradibadov7200]

Uğurlarınız bol olsun

[@eldarheydarov6090]

Çox sağ ol. Davamlı olsun.

[@Fatima-oc8yy]

Uğurlar olsun

[@user-ss5bz8qt8j]

Teşekkür edirem melumatınız üçün

[@user-vo6ju3ti3b]

Xeyirli olsun

[@ramilmensimli8359]

👍👍👍👍

[@ahubala8514]

Ugurlar

[@senanceferov7056]

Salam Namiq məlim 18:37 tarxmizi canlandrığnız üçün təşəkür edirəm məlimlər hamsı ətraflı məlumat verdilər lakin bizim kəndimzdə təqəüdə olan tarix məlmi Pirverdi məlimdə var onunda fikrlərni öyrənmək marağlı olardı

[@user-zk5pt4vl9u]

Çox zəngin tarixə malik olan Kürsəngi dağı barədə məlumat bilgilərimi artırdı.

[@romamusic5773]

Şirvanda haciqehramanli qesebesinin ustunde de var bu palcig vulkanlari helede palcig cixir

[@user-lt2st9qq8c]

👏👏👏

[@Coxceshidli]

👍👍👏👏👏👏👏

[@farizferid698]

👍👍🤝🤝🤝🤘🤘🤘🤘🇦🇿🇦🇿🇦🇿

[@SurpriseGlobal-hm1gl]

Kürsəngi səndemə sadəcə dağ deyilmiş əməlli tarix yatırmış bu dağda.Bunu daöyrəndik Kolanı tv nin sayəsində.

[@salehrfizad22]

Uğurlar

[@hebibhebibov1234]

Ugurlar

[@IlqarIlkin]

Uğurlar