Gwiazdy - historia ludzkiej fascynacji i pojmowania ich natury | dr Barbara Bienias

👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
🌐 Strona: radionaukowe.pl
👍 Facebook: / radionaukowe
📷 Instagram: / radionaukowe
❌ Twitter: / radionaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
📩 Kontakt: [e-mail]
✨ Kiedy człowiek po raz pierwszy spojrzał w niebo i zachwycił się pięknem gwiazd? Tego nie sposób ustalić. Wiemy natomiast, że przyglądano się im już ok. 17 tys. lat temu. I to na tyle wnikliwie, że zostawiono ich odwzorowania w malowidłach naskalnych. - Na terenie Europy pierwsze ślady fascynacji człowieka gwiazdami znajdujemy w malowidłach w Lascaux. W tzw. Sali Byków naukowcy dostrzegają pierwsze wizerunki nieba, m.in. plejad - mówi w Radiu Naukowym dr Barbara Bienias, z Pracowni Historii Nauk Ścisłych w Instytucie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. Dr Bienias specjalizuje się w badaniu historii astronomii i astrologii, szczególnie w Anglii w XVI i XVII w.
W odcinku snuje opowieść o ludzkiej fascynacji gwiazdami, pierwszych próbach zrozumienia czym są w istocie i jak wiele ich jest.
Gwiazdy uważano za obiekty idealne, odległe, a jednocześnie nam bliskie ze względu na ich wpływ, jakiego się dopatrywano w życiu na Ziemi. Gwiazdy miały mieć związek z medycyną, przepowiadaniem przyszłości.
Z czasem, dzięki nowożytnej rewolucji naukowej, porzucono model, w którym gwiazdy umieszczone były w sztywnej sferze niebieskiej, a w XVIII w. zaczęto się orientować, jak skonstruowana jest Droga Mleczna. Było to możliwe dzięki coraz dokładniejszym obserwacjom teleskopowym. - Takie obserwacje w latach 80. XVIII w. prowadzi m.in. doskonały astronom Wiliam Herschel - przypomina dr Bienias. - W 1781 roku odkrywa Urana, ale też znajduje coraz więcej gwiazd w mgławicach. Na podstawie swoich obliczeń próbuje nakreślić pierwszy trójwymiarowy obraz naszej galaktyki. Przełom w badaniach astronomicznych następuje w XIX w. wraz z innymi możliwościami obserwacji: spektroskopią i astrofotografią - opowiada. U schyłku XIX w. powstaje np. przepiękne zdjęcie Andromedy wykonane przez Isaaca Robertsa. Na zrozumienie czym są gwiazdy pod kątem chemicznym trzeba było czekać do XX wieku. Dokonała tego Cecilia Payne-Gaposchkin.
Odcinek przekrojowy, pełen wiedzy historycznej, niemal aż do współczesności. Bardzo polecam!
💛 Jeśli podobał Wam się ten podcast, chcecie, żeby Radio Naukowe się rozwijało - możecie mnie wesprzeć patronite.pl/radionaukowe. Od progu 10 zł zapraszam do grupy na FB, w której prywatnie i swobodnie rozmawiamy na tematy podcastu i nie tylko. Dzięki! 💛
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
• Radio Naukowe - Wszyst...
• Fizyka
• Biologia
• Astronomia
• Psychologia
• Zwierzęta
• Religia
• Historia
• Historia życia
• Geografia
• Technologia
• Człowiek
• Kultura
• Medycyna
• Archeologia
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka #BarbaraBienias 🎬

[@slimokot]

Fascynująca osoba. Pani dr ma tak wszechstronną wiedzę, wszystko o gwiazdach lecz przez wszystkie dziedziny: historia, historia nauki, literatura. Fenomenalna rozmowa

[@ZdzichaJedziesz]

Nie wiem dlaczego ale podczas słuchania podcastu, przypomniał mi się dialog Pumby i Timona z Krola Lwa: - Timon! Zastanawiałeś się, co tam migoce w górze? - Pumba! Nie musiałem. Ja wiem. - No powiedz. - To świetliki. Świetliki, które się przykleiły do tego tam granatowego w górze. - O rety! A więc to nie są płonące kule gazowe oddalone o miliony mil? - Czy tobie wszystko kojarzy się z gazami ? 😄

[@adamderdzikowski1571]

Bardzo ciekawy wykład i bardzo zacny gość.

[@ZdzichaJedziesz]

Obserwacja nocnego nieba we dwoje to miłe doświadczenie 😄

[@ks1442]

Możemy się spodziewać tematów z zakresu budownictwa, inżynierii, architektury ?

[@andrzejcecot5259]

Dziś był marszobieg na florydzkiej plaży.Bieglem i słuchając o gwiazdach,patrzyłem na piękne południowe niebo, gdzie gwiazd nie brakuje.Dziekuje Ci Karolinko za kolejny ,ciekawy odcinek.Wszystkie odcinki słucham gdy robię marszobiegi,wtedy godzinka przelatuje błyskawicznie.

[@nihilistycznyateista]

I tu moja mała uwaga. Niby dobrze pani doktor powiedziała, ze Słońce uwazane było za planetę, ale nie można stawiac znaku równości między dzisiejszą definicją planety i Słońcem. To bardziej chodziło o to, ze nie tylko Jowisz, Mars, czy Wenus były planetami, ale także Księżyc i Słońce spoełniały definicję dużego ciała niebieskiego krążącego wokół Ziemi , co z grubsza uznawano za palenety. Słońce nie było zestawiane z innymi gwiazdami, bo nie znano odległości, żeby porównywać wymiary itd.

[@popmart3272]

Każdy powinien mieć teleskop i móc od czasu do czasu spojrzeć sobie w gwiazdy żeby nabrać dystansu. Ja mam. Polecam.

[@ZdzichaJedziesz]

Mnie wystarczą podcasty p. Karoliny 🙂

[@popmart3272]

@@ZdzichaJedziesz Słuchanie cielawych rzeczy to przyjemność sama w sobie. Zwłaszcza w wykonaniu p. Karoliny. Jednak doświadczanie tego czego się słuchało na własnej skórze... To już prawdziwy kosmos.

[@ZdzichaJedziesz]

@@popmart3272 Na pewno, ale nie mam warunków, u mnie jest zbyt jasno, za dużo rozproszonego światła. Pozdrawiam

[@lusia4150]

Ale ciekawe!

[@adambogusawski9269]

Dzień dobry :) pozdrowienia

[@adam-nc2hn]

Do usłyszenia 🌕👍🔭🌌 zapewne geniuszu jest więcej...

[@danielhoocinski2033]

pozdrawiam autorki :)

[@andrzejurbaniak8103]

Pozdrawiam serdecznie 🙂

[@robertbart7280]

Widok Pani Karoliny podczas rozmowy stanowi wartość dodatnią RN 🙂

[@MrMucros]

Bardzo cieszy mnie jak rozwija się RN

[@adamganski2012]

👍

[@swiety_eligiusz]

Pani redaktor - byłoby miło móc częściej Panią oglądać, jak w materiale o kryptografii kwantowej. Ma Pani śliczne oczka !

[@ZdzichaJedziesz]

... ale wtedy nie będziesz się mógł skupić na merytorycznej treści podcastu 😄

[@jesvschristvs666]

@@ZdzichaJedziesz Właśnie. Ja np. nic nie pamiętam z podcastu o kryptografii kwantowej. Oglądanie ponownie też nie pomogło.

[@RAK-photo]

Ale relanie to znowu dodajemy coś czego często nie ma. Tycho Brahe by ASTROLOGIEM, zresztą nadwornym króla Danii ktory ufundował mu obserwatorium. On sam uważam że dzięki zbieranej wiedzy będzie mógł stawiać trafniejsze horoskopy. Wszystkie obserwacje i badania prowadził by robić to lepiej. Dlatego ze uważał ze obecne są nie właściwie dokładne. Fajnie ze dzis wybielamy każdego ale mówmy prawde, bo zaczynamy uprawiać nauke w stylu Amerykanskim czyli sporo upraszaczny

[@ellaohne4865]

W sprawie historii to ja z chęcią bym poznała co nauka wie o zmartwychwstaniu Jezusa. To chyba temat na kolejny rok, ale jak było o narodzinach, to dlaczego nie o zmartwychwstaniu skoro to ważniejsze wydarzenie dla chrześcijan. :D

[@indusand3720]

Nauka mówi jasno od dawna. Żaden ze współcześnie żyjących kronikarzy nie wspominał o takich wydarzeniach i żadne zapiski tamtego okresu także nie ujmują podobnych imion i sytuacji. Dopiero pisma pisane w starogreckim ok 200 roku n.e. i zebrane później w NT. 'Grekom nie wierzę nawet gdy przychodzą z darami'.

[@ZdzichaJedziesz]

Indu, zamiast wypisywać takie bzdury sięgnij po profesjonalne opracowania. Ewangelia Marka jest z lat siedemdziesiątych a Łukasza i Mateusza z lat osiemdziesiątych pierwszego wieku. To raczej powszechnie przyjęte przez biblistów. Pisma Pawła są jeszcze starsze i też wspomina o zmartwychwstaniu Jezusa, choć nie jest to dla niego istotne. Nie musisz w to wierzyć ale nie wypisuj głupot.

[@ellaohne4865]

@@ZdzichaJedziesz, tylko że nauka mówi, że Jesus mógł żyć nawet w 5 w n.e., więc żadne źródła pisane z przed tego okresu raczej nie są dobrym wyborem. 🤔

[@ZdzichaJedziesz]

@@ellaohne4865 Data urodzin Jezusa jest nie do ustalenia. To miało być za życia Heroda i w czasie kiedy namiestnikiem Syrii był Kwiryniusz. Problem polega na tym że to było w różnym czasie. Prawdopodobne Jezus umiera ok 29 / 30 roku po ... Chrystusie 🙂. Jak się spójrzy na żydowska literaturę poza biblijną. Wydaje się być dzieckiem swoich czasów. Nie ma w jego nauczaniu niczego radykalnie nowego. Ponosi klęskę. Ginie. Pusty grób zostaje zinterpretowany jako zmartwychwstanie. Fragment Księgi Izajasza który odnosi się do Izraela, pozwala na taka interpretacje która wyjaśnienie jego niezrozumiałej śmierci, która postawiła uczniów w kłopotliwej sytuacji. Gdyby nie Paweł to chrześcijanstwo nie przetrwało by starożytności.

[@ZdzichaJedziesz]

@@ellaohne4865 Musimy się opierać tutaj głównie na krytycznej ezgegezie tekstów biblijnych i poza biblijnych w tym na literaturze Talmudu. O samym zmartwychwstaniu nic nie wiemy, z tekstów biblijnych wynika że wiara w zmartwychwstanie wynika z pustego grobu.

[@RAK-photo]

Wiem że to trywialne pytanie. Ale jakim cudem w XV astronomowie zaczęli liczyć odległość do Supernowej?

[@tmazewski]

Gościna pomyliła komety z gwiazdami nowymi (nazwę supernowa wprowadzono później). Była teoria, że komety są zjawiskami atmosferycznymi i brak obserwacji ich paralaksy był dowodem, że są odległymi obiektami. Paralaksę gwiazd, czyli poznanie odległości do gwiazd zaobserwowano dopiero w XIX w. przez Bessla i Struve'go.

[@RAK-photo]

@@tmazewski dlatego o to pytam.

[@RAK-photo]

@@tmazewski tym bardziej że obliczenie toru lotu komet zniszczyło koncepcję sfer niebieskich. A to dlatego ze myślano ze sa takie kryształowe a kometa przeszła przez nie wszystkie bez żadnego problemu.

[@tmazewski]

@@RAK-photo Orbity komet to dopiero Halley/Newton.

[@tmazewski]

@@RAK-photo tak jak napisałem wcześniej, w XVI/XVII to było niemożliwe. Już Hiparch widział pojawienie się gwiazdy nowej i nie przeszkadzało to starożytnym używać nazwy "sfery gwiazd stałych".

[@RAK-photo]

Proszę się nie gniewać ale znam ten fragment sceny balonowej na pamięć. To chodzi o oczy Julii, że świecą mocniej niż gwiazdy Użycie slowa Sfera może oznaczać sfery niebieskie (I pewnie to oznacza). Idzny dalej, gdzie blask jej oblicza zawstydził by gwiazdy a ptaki wstały by I spierawy myśląc że to dzień. Czy to znaczy ze Julia świeciła? Są ludzie ktorzy wyrywają coś z Koranu i tak długo go testują aż on powie im co chce. Jest na to specjalna nazwą: FATATYK RELIGIJNY

[@barbie0619]

Nie cytowałam ze sceny balkonowej.Pozdrawiam

[@RAK-photo]

@@barbie0619 to jest scena balkonowa. Tego nie da się pomylić. Akt 2 scena 2 linijka 16. Tego nie da się pomylić. Powie pani ze napisał ktos artykuł i wydrukował w pocztynym periodyku. Ale to nie dowod na prawodlowosc tej tezy. To ze ktos napisał książkę np Kod Davinci nie oznacza ze Brown udowodnił ze Jezus mial dzieci. Zreszta dzięki projekcji artykuł Prof Dragana został wydrukowany w periodyku. To nie jest czepianie się ale oczekuje dowodow, a sorry tutaj nich nie ma i nie ma żadnego nawet podejrzenie ze Szekspir interesował się astronomia. A ta wiedza uważana była za wiedze tajema bo wtedy nazywała się astrologia. I stąd cytaty typu przenaczenie zapisane w gwiazdach itp Ale nawet sfery nie są od Kopernika a od Ptolemeusza. Dlatego jest to głęboka nadinterpretacja. A jeśli się mylę proszę to udowodnic.

[@RAK-photo]

@@barbie0619 z całym wykladadem się zgadzam i z jego istota. Jednak są pewne nieścisłości a nauka wymaga dowodow, jeśli coś jest kontrowersyjne. Dlatego zawsze jeśli się mylę można to wykazać.

[@kokosz33]

Ciekawy temat i przyjemnie się słucha tylko po co ten feminizm i zbaczanie z tematu. Kilkanascie minut opowiadania nie o gwiazdach a o kobietach trochę razi. Po co na siłę wyszczegolniać pleć?

[@czitek1]

saturn pozerajacy wlasne dzieci piotra rubensa ?

[@barbie0619]

Tytuł tego obrazu Petera Paula Rubensa to "Saturn" lub "Saturn pożerający swojego syna", który znajduje się w muzeum Prado w Madrycie: en.m.wikipedia.org/wiki/Saturn_(Rubens)

[@czitek1]

@@barbie0619 dziekuje . musze przyznac ze nie slyszlaem

[@RAK-photo]

Co do obserwacji babiloskicj to wiele osób nie wie ze jest tabliczka która opisuje meteoryt który uderzył w Alpy (a przeciął niebo nad Babilonem) a mógł odpowiadac za deszcz ognia na terenach dzisiejszego Izraela. Ktoś kolaży co zostało zniszczone w deszcu ognia 😂🤣😂

[@ZdzichaJedziesz]

To znowy Ty rosyjski trollu Putina udający Polaka 🎃

[@RAK-photo]

@@ZdzichaJedziesz zabawny jestes. Ale tak to ja, osoba interesująca się prawda. Widzisz udowodniłem że Sodoma i Gomora zginęł od uderzenia asteroidy. Czyli biblia mowi w tym względzie prawde. Masz coś do dodania?

[@daniellus]

Sodoma i Gomora

[@ZdzichaJedziesz]

@@daniellus Raczej Stodoła i Komora 😄😄😄

[@RAK-photo]

@@daniellus to hipoteza ale zadzwiajaco zbierzna z biblia. Dlatego zawsze uważałem że pewne rzeczy w Biblii są opisane jako opis świata z tym ze przypisany Bogu a nie meteorytowi. Coś się zdarzało a ludzie to interpretowali .

[@RAK-photo]

Czego uczy nas przypadek pani Cecilia Payne-Gaposchkin? Żeby nie ufać na słowo autorytetom i ZAWSZE rządać dowodow na potwierdzenie ich tez lub teorii

[@ZdzichaJedziesz]

Nie jesteś dla mnie autorytetem, ale i tak Ci nie wierzę 😆 S uważaniem trollu Putina udający Polaka 🤣

[@RAK-photo]

@@ZdzichaJedziesz no tak ciebie nic nie nauczy. Udowodniłem raz tylko jak mało wiesz. Masz czas się dokształcić 🤣😂🤣

[@ZdzichaJedziesz]

@@RAK-photo No pamiętam. Udowadniałes ze Ziemia jest płaska, ale coś ci nie wychodziło 🤣🤣🤣🤣

[@RAK-photo]

@@ZdzichaJedziesz oczywiście. W sumie nie dziwię się ze nie pamiętasz. Dostałeś łupnia z wiedzu poczadzacej ze szkoły podstawowej.

[@ZdzichaJedziesz]

@@RAK-photo To u was w Rosji teorie względności Einsteina wykłada się już w szkole podstawowej? 🤣 Przypomnij sobie matole, krytykowałes p. dr Skowron i chciałeś żeby obraz naszej galaktyki pokrywał się z punktem widzenia obserwatorów nadświetlnych 🤣

[@RAK-photo]

Widziałem ORGINALNE malowidła i płaskorzeźby (tak,tak płaskorzeźby wyryte w ścianach) i nie ma tam gwiazd. Wydaje mi się ze artyści sobie to dopisali cos czego tam nie ma. Miały być to wierne rekonstrukcje ale nie do końca są. Żeby zrozumieć magię tych jaskiń trzeba pujsc w orginalne mieksce a nie miejsce przygotowane dla turystów. Tam widac fascycnacje otaczającej nas przyrody. Nazwał bym to nawet religia Życia.

[@RAK-photo]

Zresztą Francuzi mają duży problem z tym co jest prawdziwe. Opowiadanie o Bizonach ktorze przemierzały Francję (bizon to zwierzę stepów) I wyciąganie z tego wniosków o klimacie jest śmieszne. W Polsce zyja kuzyni oryginalnych ale to były żubry czyli stworzenia lasu i to ewidetnie one są pokazane na malowidłach. Po wycieczce zwróciłem uwagę pani ze istnieją żubry (bizony z lasu) a ona powiedziała że to niemożliwe 🤣😂🤣. Zresztą same ukształtowanie terenu nie pozwala na step i łąki.

[@jezuschrystus.onlycash]

To wlasnie odkryłeś SPISEK.😱 Malunki w Lascaux są DOKŁADNIE skopiowane dla zwiedzających. Wystawa jest 200m obok właściwej jaskini. Więc nie wiem o czym wpaść prawisz.

[@RAK-photo]

@@jezuschrystus.onlycash są kopiami tych z Dordogne a nie z tego miejsca. Tamte są najstarszymi malunkami i płaskorzeźbami w Europie (a może i na świecie). Tamto mieksce nawet nie zawierało najstarszych szczątków bo te pochodzą z miejsca Magnon i tak nazywamy zreszta człowieka Cro-magnon. Tamto zostało zbudowane dla turystów I została znalesiona jaskinia ale rysunki są z Dordone. Turysta jedzie tam a francuz gdzie indziej. Do 5 jaskiń (widziałem 3 najstarsze) wchodzi 200 ludzi dziennie i NIGDY więcej pi 10-11 osobowe grupy. Z przewodnikiem, nie wolno robić zdjęcia ani nic dotykać. A by dostać bilety trzeba przyjść o 6.00 i czekać do 9.00 gdy otwierana jest kasa. Dlatego trzeba wiedzieć więcej by móc więcej zobaczyć.

[@kubacski8454]

Temat top. Jest ciekawa, ale nadinterpretowana (oraz ciężkostrawna) książka Młyn Hamleta w temacie astronomii, astrologii oraz mitologii

[@33.369]

Ciekawe rzeczy Panie opowiadają szkoda tylko że mają takie zamknięte umysły

[@arkagdynia6465]

Pierwszy...🤣

[@robdob5350]

Zmień intro proszę, tragedia. Już nie mogę słuchać... nawet mogę Ci pomóc i podesłać kilka nowych w podobnym klimacie ;)

[@kristofforos1007]

jak słyszę -loszka,- tyczka, -nomka to się śmieję. Ale jak słyszę 'naukowczyni" przestaję słuchać niezależnie od treści. Dżenderki niedługo wymyślą żeńską wersję słowa na "Ch"

[@Tharrkun]

Jezeli tak bardzo boisz się zmian, to może nauka rzeczywiście nie jest dla ciebie.

[@kristofforos1007]

@@Tharrkun A tak naprawdę jestem ruskiem trollem i Putyń mi płaci za wpisy. I Orban też