Historia krajobrazu - czytanie w archiwum natury | prof. Michał Słowiński, dr Tomasz Związek

Рет қаралды 172,183

Күн бұрын

👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
🌐 Strona: radionaukowe.pl
👍 Facebook: / radionaukowe
📷 Instagram: / radionaukowe
❌ Twitter: / radionaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
📩 Kontakt: kontakt@radionaukowe.pl
Dziś w Radiu Naukowym młoda, prężnie się rozwijająca dziedzina: interdyscyplinarna historia krajobrazu. W Polsce badacze zajmują się nią od mniej więcej 10 lat, łącząc przeróżne ciekawe techniki, o których opowiadają prof. Michał Słowiński, dyrektor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, oraz dr Tomasz Związek z tego samego instytutu (choć jest historykiem, swoją obecność wśród geografów potrafi uzasadnić!).
Historia krajobrazu potrafi zrekonstruować dawny świat, dowiedzieć się jak wpłynął na niego człowiek, gdzie dawniej istniały osady. Jak więc wyglądała na przykład Polska jakiś tysiąc lat temu? - W zasadzie gdybyśmy się przenieśli w czasie o 1000 lat, to znaleźlibyśmy się w takiej Białowieży plus - odpowiada dr Związek. Otaczałby nas gęsty las, dużo bardziej liściasty niż te, które znamy z dzisiaj, pełen martwego drewna, innych zwierząt (tury!), bogaty ekosystem, w którym człowiek musi poświęcić mnóstwo energii na przeżycie w małej luce. Potrafimy nawet powiedzieć, jak wyglądała Polska po przejściu lodowca - w okolicy Warszawy rosły wtedy takie rośliny jak teraz na północy Norwegii.
Ta dziedzina daje też pewne możliwości na snucie wizji przyszłości: - Wystarczy zostawić Europę samej sobie na 100 lat i wróci ten las - obiecuje prof. Słowiński.
Dziedzina wymaga współpracy naukowców z różnych dyscyplin i wielu metod. Badacze porównują np. dane pozyskane ze skanowania LIDAR (skanowanie laserowe z powietrza, pozwala bardzo dokładnie odwzorować teren, również taki porośnięty drzewami), z zachowanych dokumentów (np. kontrakty osadnicze, dokumenty o wycince lasów, o handlu drewnem), a także relikty onomastyczne (czyli pochodzące z dawnych czasów nazwy miejsc, miejscowości) i tzw. archiwa natury - próbki osadów pobrane w przyrodzie. Świetnie się do tego nadają jeziora: opadające na dno pyłki roślinne odkładają się co roku jak słoje w drewnie i konserwują w beztlenowym środowisku. Naukowiec może z nich wyczytać, kiedy w danej okolicy pojawili się ludzie (bo pojawiają się pyłki zbóż), kiedy się wyprowadzili (bo powraca przewaga pyłków leśnych) albo na przykład kiedy był w okolicy wielki pożar (bo ślady makrowęglowe).
Posłuchacie też o Olendrach zmieniających retencję wody w Polsce, o tym, dlaczego stare mapy kłamią, do czego przydaje się bałtycki węglan wapnia, jak stare są ślady ludzkiej aktywności w Białowieży i jakie drzewa wyrosną jako pierwsze w miejscu opuszczonym przez ludzi.
00:00 - 01:11 Wstęp
01:11 - 01:40 Przedstawienie rozmówcy
01:40 - 06:45 Jak wyglądał krajobraz po ustąpieniu lądolodu?
06:45 - 10:23 Jaki były tereny polski 1000 lat temu?
10:23 - 16:59 Prawisła i woda w dawnym krajobrazie
16:59 - 24:29 Kiedy zaczął się antropocen?
24:29 - 34:25 Jak znikała prastara puszcza?
34:25 - 38:22 Co to są archiwa natury?
38:22 - 47:10 Co mówią nazwy wsi i osad?
47:10 - 56:22 Interdyscyplinarność historii krajobrazu
56:22 - 58:51 W jakim stanie były dawne drogi?
58:51 - 01:02:02 Gdzie i jak szukać śladów historii?
01:02:02 - 01:06:13 Jaki będzie krajobraz Polski za 1000 lat?
01:06:13 - 01:09:47 Kiedy zaczęto badać zmiany krajobrazu?
01:09:47 - 01:11:24 - Zakończenie
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
• Radio Naukowe - Wszyst...
• Fizyka
• Biologia
• Astronomia
• Psychologia
• Zwierzęta
• Religia
• Historia
• Historia życia
• Geografia
• Technologia
• Człowiek
• Kultura
• Medycyna
• Archeologia
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka🎬

Пікірлер: 344

@klosiu1 5 ай бұрын

Bardzo fajnie się panowie wzajemnie napędzają. Widać że im się współpraca układa.

@RadeksWorkshop 6 ай бұрын

To ja się zareklamuję - mój doktorat z 2006 (UMCS) traktował o zmianach krajobrazu Parku Krajobrazowego Pogorza Przemyskiego. Park nawet wydał część tego tekstu.

@annabohun9105 5 ай бұрын

Też jestem po UMCS, mgr 2006, WPiA, świetny czas, miłe wspomnienia😊

@michamusic1359 5 ай бұрын

Zakład Geografii Fizycznej i Paleogeografii tamże :) Pozdrowienia!

@RadeksWorkshop 5 ай бұрын

Zakład Ochrony Środowiska 👍@@michamusic1359

@doitbeforeyoudieful 5 ай бұрын

No i kozak chlopaki jestescie

@wiktorwektor4276 5 ай бұрын

Góry slonne?? Od dziecka je znam.

@marekg.8073 5 ай бұрын

Fajny materiał. Czuję niedosyt opisów jak ta przyroda wtedy wyglądała.

@NataliaBoberska 6 ай бұрын

Często wędruję po Puszczy Noteckiej i trafiam na takie miejsca, które nie dają mi spokoju, bo czuję, że ktoś tam mieszkał. Można też znaleźć stare cmentarze.

@Misiok89 5 ай бұрын

To zdumiewające, że trzeba sobie wyobrazić, że kiedyś w Polsce nie było tak sucho. Że były tereny podmokłe. Pewnie lasy olchowe, czy może jakieś rozlewiska, mokradła, torfowiska, bagniska. Czyli żeby przebyć z punktu A do B może prościej by było nawet przepłynąć rzeką niż przebyć to po lądzie.

@PozdrawiamMame 5 ай бұрын

polecam zapoznać się z historią miejscowości, z których pochodzicie. Ja pochodzę z małej wsi - tzn małej pod względem liczby mieszkańców (coś koło 800) ale olbrzymiej terytorialnie, 80% wsi to lasy (podkarpacie). W lasach wspaniałe ścieżki krajobrazowe. Dopiero w tym toku (po kilkunastu latach od wyprowadzenia się stamtąd) wybrałam się z tatą na przejażdżkę rowerową "po wsi", czy właściwie po lasach. Pokazał mi stare trakty, miejsce, gdzie 200 lat temu stała karczma, a teraz wielkie prawie stuletnie dęby, rozdroża, nawet pozostałości kapliczek i krzyży przydrożnych (a przy tym niesamowite legendy). Coś wspaniałego

@tomaszwojewodzki5081 5 ай бұрын

wspaniały temat, mam niedosyt, zdaje się, że prof Samsonowicz twierdził, że w w II połowie X wieku, w wyniku intensywnej budowy grodów, na obszarze dzisiejszej Wielkopolski pozostało mniej więcej tyle terenów leśnych co jest obecnie.

@tomaszwojewodzki5081 5 ай бұрын

dodam jeszcze, sam do siebie, że nazwę kraj Polan wprowadzono dość późno, już po okresie intensywnej rozbudowy grodowej, więc Mieszko żył raczej wśród pól niż lasów :)

@1strumyczek 5 ай бұрын

Gratuluję nagrody! Co do pytań - ciekawa jestem na ile użyteczne dla Panów są mapy lidarowe. Tam przecież można znaleźć mnóstwo informacji o tym, co dawniej było na danym terenie - jak na dłoni widać dawne konstrukcje ziemne, studnie, drogi - sporo tego da się znaleźć. Mieszkam od kilku lat na Pogórzu Strzyżowskim, interesuję się zielarstwem i generalnie tym, jakie rośliny tu dawniej rosły, jakie wracają wskutek zaniechania prac rolnych na trudniejszych do uprawy obszarach. Co do dawnego osadnictwa - warto przyjechać w Beskid Niski i Bieszczady na przełomie kwietnia i maja - wtedy z daleka w zieleni lasów można wypatrzyć ślady dawnych sadów i osad ludzkich - oprócz rosnących tu obficie dzikich czereśni, wtedy najlepiej widać kwitnące dosłownie w środku lasu stare jabłonie i grusze.

@herbsonthetable8251 5 ай бұрын

Wspaniały temat i goście pełni zapału😊 Myślę, że najistotniejsza konkluzja dla mnie z tego podkastu jest taka, że studia i projekty interdyscyplinarne mają nieoceniony potencjał naukowy. Można o wiele szybciej rozwiązać pewne zagadnienia, bo nie zamykamy się w jednej bańce, dzielimy się wiedzą, to prowokuje dyskusje i prowadzi do odpowiedniego stawiania pytań, znajdowania rozwiązań i przyśpiesza badania o lata. Mnie jako historyka np. zawsze zastanawiało, dlaczego badacze antyku i ich dziwnych konstrukcji praktycznie nie współpracują z inżynierami, geologami czy chemikami. Aby coś powstało, trzeba przecież wiedzy z wielu dziedzin.

@ewelakazia1467 6 ай бұрын

Cudowny temat. Sporo wiedziałam wcześniej, ale mnóstwo nowych wiadomości przyswoiłam. Takiej historii brakowało mi w szkole.

@sebastianpatapik257 5 ай бұрын

Często chodzę po Beskidzie Niskim i Bieszczadach często chodzę ścieżkami poza szlakami i wtedy widać miejsca po wioskach których już nie ma. Stare cmantarze, koscioly i cerkwie. No i pozostałości po wioskach które są zarośnięte drzewami. Często zatrzymuje się zastanawiając się nad tymi ludźmi którzy tam mieszkali.

@ZdzichaJedziesz 5 ай бұрын

Trochę podobnie w Bieszczadach. Też widać granice dawnych pól

@marcinkowskimariusz7787 5 ай бұрын

@@ZdzichaJedziesz podobnie na Marsie, były jeziora, rzeki, morza, oceany, atmosefra, a teraz nic

@MultiCyberAngel 5 ай бұрын

Nawet na Pomorzu, gdy człowiek wie czego szukać, łatwo zauważyć miejsca, w których były zabudowania, sady, które zrosły się z lasem itd.

@ZdzichaJedziesz 5 ай бұрын

Koło Warszawy też są takie miejsca ma terenie Kampinoskiego Parku narodowego.

@krzysztofk.5924 2 ай бұрын

@@marcinkowskimariusz7787no właśnie. Spaceruję sobie po tym Marsie i zastanawiam się nad marsjanami, jak żyli, co robili, co się z nimi stało. Ale później się budzę i muszę iść do pracy.

@calineczka4657 5 ай бұрын

Moja prababcia żyła wlasnie we wsi w lesie. Mieli jabłonie:) Dzisiaj zostal tam juz tylko jeden dom a dojść tam umieją tylko starsi/70latkowe/ miejscowi.

@katarzynanowak430 6 ай бұрын

Dziękuję za kolejny odcinek. Oj uwielbiam te odcinki , gdzie historia i przyroda i archeologii ciut... Dziękuję.

@rafadrzewiecki1905 5 ай бұрын

Świetny podkast jak zawsze :) Ale muszę się czymś podzielić... Przez ostatnie 2 lata przesłuchałem już setki różnych podkastów i nadal nie dociera do mnie ilu fantastycznych naukowców, specjalistów i po prostu mądrych ludzi mamy i jak fascynujący jest świat dokoła nas. Choćby wspomniana przyroda czy Polskie stacje badawcze na biegunie północnym. Nie mamy z arktyką w zasadzie nic wspólnego jako kraj a jesteśmy tam obecni od dekad jeśli nie stulecia. To jest po prostu niesamowite.

@JanuszKempa 5 ай бұрын

,, Nie było nas był las nie będzie nas będzie las ". Pod Krakowem wystarczy zostawić pole na 15 lat i jest las . Pozdrawiam

@woczykijpustynny6674 4 ай бұрын

Chwała naszym dziadom za wycięcie tego lasu, człowiek to najlepszy organizm na Ziemi!

@AdamKrzyminski 6 ай бұрын

Dobrym, ciekawym przykładem jest odradzanie się terenów po Kopalniach Odkrywkowych. Dla przykładu region Konina.

@krolisek 6 ай бұрын

Michale, Tomku, gratuluję wiedzy i wspaniałego odcinka! Oboje z Marcinem przesłuchaliśmy z przyjemnością. Co do zmian krajobrazu - nawet te z ostatnich 100 lat potrafią zaskakiwać, a starsi ludzie opowiedają, jak było za młodu. Kiedyś wybraliśmy się na mszaki do źródełek koło miejscowości Górki pod Osieckiem i spotkaliśmy starszą panią na grzybach. Opowiedziała nam, jak za jej młodości nie było tam w ogóle lasu, tylko łąki, a do źródełek młodzież pędziła bydło (co dziś trudno sobie wyobrazić!). Inna opowieść z naszych Prac Dużych - między domem a oddaloną o kilkaset metrów drogą nie było lasu (też łąki) prababcia mogła obserwować wycofujące się niemieckie wojska, za mojego pojawienia się na świecie rósł tam już szeroki pas gęstego, wysokiego lasu sosnowego. Przypomina mi się też takie zdjęcie ze skrzyżowania dwóch polnych dróg - Marynarskiej i Wołoskiej, dziś rondo przy Galerii Mokotów. ;)

@ememems14 6 ай бұрын

Bardzo lubię podcasty o tematyce przyrodniczej. Słuchałam już o bagnach i o Bałtyku. W planach mam jeszcze podcast o komunikacji ptaków. Pozdrawiam Radio Naukowe :)

@annaminska9155 6 ай бұрын

moze Pani/Pan podac tytul podkastu przyrod.? Temat komunikacji ptakow jest b ciekawy

@ememems14 6 ай бұрын

To podcast nr 109 'Komunikacja ptaków - groźby... '

@Marta_Less 5 ай бұрын

Fantastyczna rozmowa. Proszę o więcej❗️ Dziękuję za już 🖐

@qazqwe5291 5 ай бұрын

W moich rodzinnych stronach jest wiele miejscowości mówiące o dawnych geograficznych uwarunkowaniach terenu -Mroczki, Pluty - mokradła i bagna. Co ciekawego między nimi jest miejscowość Daćbogi. Według opowieści starszych w niedalekim sąsiedztwie miały zachować się resztki kręgukamiennego, które były znajdowane jeszcze w ubiegłym wieku.

@michamusic1359 5 ай бұрын

To do Łukowa, Żdżar, Jedlanki czy Biard niedaleko :) Polecam "Słownik nazw miejscowych gminy Łuków". Pozdrawiam!

@michamusic1359 5 ай бұрын

A z ciekawości, gdzie mogły być te kręgi?

@Ijon_T_jr 5 ай бұрын

Świetny odcinek, świetna rozmowa, świetni ludzie (3x). Taką historię to ja poważam - fakty, fakty, z każdego kąta wyłażą fakty - a nie jakieś historiozoficzne watowanie dziur między bitwami. Super, że są tacy młodzi naukowcy i mogą pracować.

@JeremiMeczydlawik 6 ай бұрын

Niesamowicie interesujący temat, szczególnie dla mnie, jako mieszkańca moreny czołowej i skraju puszczy. Tyle razy się zastanawiałem, jak ten krajobraz wyglądał w przeszłości i jak tu musiało się trudno żyć w przeszłości. Rozumiem skupienie na Mazowszu, ale nie wspomniano, jak ludzie potrafili zmieniać stosunki wodne, np. cystersi budowali stawy rybne czy jak wyszukiwani miejsca pod młyny do dziś istniejące.

@wojtekbo3245 5 ай бұрын

Rany, jak przyjemnie się słucha, jaka ciekawa rozmowa na pasjonujący temat. Bardzo dziękuję.

@barbaramajchrzak5532 5 ай бұрын

Pani Karolino, wspaniale prowadzi pani tak przecież trudną publicystykę. Ten odcinek fantastyczny i wielkie brawa dla badaczy którzy również pięknie nam to wszystko opowiedzieli.

@KrystynaR67 6 ай бұрын

Fascynujące. Zazdroszczę badaczom.

@homerecordsinc.2653 6 ай бұрын

Ale fantastyczny odcinek 😊

@danieldaniel4663 5 ай бұрын

Brawa dla ekspertóŵ za umiejętność współpracy ;) Bardzo dużo nowych informacji!

@AndrzejPrzewiezlik 5 ай бұрын

Pominęliście Panowie parę tysięcy lat. Te 11 tys. zszedł ostatni lodowiec, nie zostawił humusu lecz gołą skałę, piasek, glinę, żwir - całkiem jałowy teren. Pierwsze rośliny musiały stworzyć podłoże humusowe - to nie trwało stu lat lecz ile? 1000 czy 3000? To bardzo ważne. Dopiero gdy rozmnożyły się gatunki jadalne dla zwierząt przywędrowali roślinożercy. a za nimi mięsożercy. Ile czasu minęło ? 5000 tys. lat? Mamy wykopaliska siedlisk ludzkich. które mają do 7 tys. lat, a ludzie przyszli do krainy obfitującej w zwierzęta.

@michamusic1359 5 ай бұрын

Z Polski ustąpił lądolód dużo wcześniej. Te c.a.11 tys. lat to umowna granica końca ostatniego zlodowacenia w ogólności, nie z terenu Polski. Wkraczanie roślinności i zmiana gatunkowa następowała ewolucyjnie - najwięcej zależało tu od zmian klimatu - temperatury a co za tym idzie i krążenia wody na tym terenie oraz w konsekwencji okresu wegetacyjnego. I odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta, bo na przykład na lessach, roślinność wyrośnie nawet bez warstwy humusu (np. trawa).

@AndrzejPrzewiezlik 5 ай бұрын

@@michamusic1359 Zgadzam się.

@damianszafranski6394 5 ай бұрын

Ciekawy wykład. Jestem właśnie w trakcie badań średniowiecznego krajobrazu w Dolinie Dolnej Wisły. Zacząłem punktowo od sondowania grodziska, a obecne spacery wzdłuż Wisły rozciągnęły się już na 30 km. Tematyka wciąga po uszy.

@magdalenaszczurek7520 6 ай бұрын

Bardzo przyjemnie się słuchało. Świetni rozmówcy.

@annas2828 5 ай бұрын

Podsumowanie Pana Michała w punkt.

@czarnysnieg6642 6 ай бұрын

Też się pochwalę, że prowadziłem badania w ramach doktoratu dot. dynamiki przemian krajobrazu strefy podmiejskiej. Hobbystycznie chodzę po górach i lasach śladami dawnych osad z mapami LIDARowskimi.

@annamaria3027 5 ай бұрын

Co to za mapy?

@czarnysnieg6642 5 ай бұрын

@@annamaria3027 Na geoportalach dostępna jest warstwa ISOK cieniowanie. Taka mapa powstaje poprzez skanowanie laserem powierzchni ziemi.

@antoniplebanski1119 5 ай бұрын

Chyba najciekawszy odcinek na jaki trafiłem. Interdyscyplinarna współpraca naukowa i badania historii klimatu/gospodarki to obecnie bardzo popularny kierunek i trend. Oby się to rozwinęło!

@renatasota5003 5 ай бұрын

Dziękuję za ten odcinek. Panowie wspaniale opowiadają🌲❤️🌞

@justynatinaffm2688 6 ай бұрын

Wyobrażnia pobudzona poprzez ten program.Dziękuje bardzo za ciekawy temat. ❤❤❤

@hubijohn7451 6 ай бұрын

Bardzo ciekawy temat! Uwielbiam takie środowiskowe tematy - geologia, ekologia, interakcje z człowiekiem - super!

@googleowner 5 ай бұрын

To był bardzo ciekawy odcinek

@darialaskowska 6 ай бұрын

Dzieki za kolejny odcinek! 🌳🌲🎄

@arturmaagowski7735 6 ай бұрын

Historia krajobrazu. "Poniosło Karolinę" - taka była pierwsza myśl. Kiedyś jednak wkręciłem się w temat śpiewu ptaków, pomyślałem więc że posłucham parę minut.... . Wysłuchałem całości. Na Radio Naukowym nie ma złych tematów.

@wim5797 6 ай бұрын

Temat bardzo ciekawy. Proszę o kolejną audycję o paleoklimacie. Najlepiej opowiedzą o tym palynolożki. One, kobiety są niezastąpione w mikro dłubaninie nad pyłkami roślin i w kolejnym kroku rekonstrukcją dawnego klimatu na obszarze Polski w okresie ostatnich 12 000 lat.

@joannakusak6498 6 ай бұрын

Świetny wywiad, fascynujące były informacje o nazwach miejscowości i skąd się wzięły.

@mirosawkrol7593 5 ай бұрын

joannakusak6498 Szczególnie związane z wyrazem ,,dąb". Wszak na obszarze dzisiejszej Polski funkcjonuje kilkadziesiąt tysięcy nazw miejscowości, miejsc związanych bezpośrednio z wyrazem ,,dąb", a w promieniu kilku, kilkunastu kilometrów nie ma żadnego dębu!

@adrianpiex7006 6 ай бұрын

Super odcinek. A propos dawnego koryta Wisły... niby są mapy google ale jakoś wcześniej na to nie zwróciłem uwagi - rzeczywiście cały Kampinos czy Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy wyglądają jak starorzecza Wisły:)

@mirosawkrol7593 5 ай бұрын

adrianpiex7006 ,,Brama Przemyska" też.

@TuskOla 5 ай бұрын

Fascynujące!! Dziękuję za ten poscast

@annabien2517 5 ай бұрын

Dla Pani łapka 👍 w ciemno i słucham, zmęczona całym dniem pracy 😊

@marekl.szadkowski5867 6 ай бұрын

Świetny odcinek! "Bałtyk pod Warszawą" i inne perełki.

@robinlc23 5 ай бұрын

👍 Dziękuję za świetny materiał i kciuk dla zasięgów 👍

@leszeksobczynski8343 5 ай бұрын

Czekamy na publikację popularnonaukową bogato ilustrowaną przedstawiającą jak wyglądały przeszłe krajobrazy Polski.

@jasiam7841 5 ай бұрын

Super wywiad, bardzo ciekawy temat. Nigdy nie słyszałem o radiu naukowym, ale na pewno zostanę na dłużej.

@huskyteam7176 5 ай бұрын

Mieszkam w samym srodku pradoliny Wisly w Puszczy Kampinoskiej. Zauwazylem, że potrafimy mieć lata suche tak okolo 10 lat ktore przechodzą pozniej w lata bardzo mokre. Ludzie na terenach podmokłych pobudowali domy i moze czekać ich przykra niespodzianka

@ewaczarnocka1947 5 ай бұрын

Czekam na każdy odcinek❤❤❤❤

@leonschwichtenberg9329 6 ай бұрын

Wiele mi państwo uświadomiliście. Pani Karolina, to już oczywiste, ale jej rozmówcy ... bomba!

@whattheflack 6 ай бұрын

Jak zwykle w punkt mego gustu i zainteresowań 👍👍👍

@jarosawkordeczka6176 5 ай бұрын

Świetny odcinek. Komentarz dla zasięgu Polskiej Nauki!

@nataliaa.kaczmarczyk1840 5 ай бұрын

Bardzo fajny odcinek, w kręgu moich zainteresowań

@TheCrowsClaw 5 ай бұрын

Świetny odcinek! Ciężko powiedzieć, co było najciekawsze - bo zarówno temat warstw pyłków, dróg letnich, zimowych, jak i predykcje kolejnego zlodowacenia porywały wyobraźnię! Goście ewidentnie znają się na swojej dziedzinie i potrafią opowiadać z pasją.

@PBT2 5 ай бұрын

Ja pochodze z wioski Otłowiec na Pomorzu z pogranicza Mazur i dawnych Prus. W XIII wieku lokowana byla na tzw. surowym korzeniu. Ma ciekawą toponimię, bowiem nazwa wywodzi się od słowa otlone - wypalone. Do dziś otacza ją las, ktorego ksztalt gdy się zerknie na google maps może sugerować intensywne karczowanie.

@MrKieras666 5 ай бұрын

W puszczy białowieskiej są takie miejsca,wchodzisz tam między drzewa-olbrzymy ale pomimo to coś poprostu nie gra. Jak usiądziesz na chwilę to zauważasz że drzewa rosną na planie figur geometrycznych,tak jakby zanim zawaliły się dachy opuszczonych domostw i stodół,oneusialy zajmować miejsca poza obrysem ścian. Nie było tam budynków z cegły czy kamienia-obrys drzew i zdjęcia LIDAR to jedyne dzięki czemu można dowiedzieć się gdzie kiedyś w puszczy ludzie mieszkali.

@emilkadickinson7290 6 ай бұрын

wspanialy material

@infernus1963 5 ай бұрын

Świetny materiał do nauki historii i nie tylko, jeśli nie szkole podstawowej to na pewno w liceum czy technikum.

@annajo9536 5 ай бұрын

21:0 50 lat temu za Magdalenką przy szosie na Kraków były pola uprawne, a kiedy zaprzestano upraw, wyrósł SAMOISTNIE las brzozowo-sosnowy i trzeba było sporo zapłacić za pozwolenie na wyrąb, żeby postawić dom!!!

@adrianafilipek6983 6 ай бұрын

Świetna audycja, wspaniały przykład współpracy naukowców z 2 dziedzin. Jedynie z czym się nie zgadzam to z normalizacją telefonów o dziwnych godzinach w środowisku naukowym (50:30)

@ankaianka 5 ай бұрын

Bardzo ciekawy wykład :)

@dorotasobocinska8111 5 ай бұрын

Petarda. Moim zdaniem najciekawszy odcinek. Dziękuję Pani a zwłaszcza Gościom. Klasa❤🎉

@tomeksarna 6 ай бұрын

Suwałki, trzymajcie się!

@salwadorzdalisalwadorzdali6040 6 ай бұрын

Co do nazw miejscowości miejsca zwane budami w innych regionach, szopami (Szopienice część obecnych Katowic, Szopowe wieś w pobliżu Józefowa Roztoczańskiego), ew. nazwy górnicze w całym naszym kraju (Dąbrowa Górnicza woj Śląskie, ale i Górniki znów w okolicy Józefowa Roztoczańskiego) służebne świetnie widać w nazwach (Strzemieszyce część Dąbrowy Górniczej, Psary, Czeladź, Toporowice, Winowo wszystko w obecnym woj. Śląskim)

@magdamusanovic1916 5 ай бұрын

Swietny temat, rzeczową wiedza rozmówców. Jedyna rzecz która była dla mnie zgrzytem to użycie sformułowania "bird watcherzy"? Mieszkam w kraju angielsko-jezycznym od 26 lat...wiem co rozmówca miał na myśli...ale akurat " birdwatcher" można po polsku zdefiniować. Nie zubożajmy naszego pieknego pieknego języka.

@maReK.OczOplAs 5 ай бұрын

Znam okolice Morzyczyna. Od kilku lat spędzam tam wakacje. Przepiękna okolica.

@ukaszdziewiecki1425 5 ай бұрын

Kolejny świetny odcinek, pozdrawiam prowadzącą i gości

@janamiljkovic9485 5 ай бұрын

Wspaniały odcinek ❤

@73marian33 5 ай бұрын

Piękne słowa, należy zorganizować konferencję w tej sprawie, na którą z całego świata przybędą pieszo ( broń Boże samolotami) zaniepokojeni światli ludzie, aktywiści i czołowi politycy ;)

@jewka5513 5 ай бұрын

Przez ocean najszybciej pieszo.

@73marian33 5 ай бұрын

@@jewka5513 dla ochrony klimatu lepiej samolotem ;)

@jewka5513 5 ай бұрын

@@73marian33 Bredzisz "duszo czysta i przejrzysta".

@namevorname1221 5 ай бұрын

@@jewka5513uderz w stół a zawodowi hipokrytoaktywiści się odezwą, w sumie nieźle żyją za środki "niewiadomoskąd" z mandatem społecznym "niewiadomoodkogo" hitlerowce też były wrażliwe na kwestie ochrony przyrody i to bardzo, czerwone z zielonym daje brunatny, nieprawdaż?

@pawciu_jankowski338 9 күн бұрын

Bardzo ciekawa rozmowa. Dziękuję i pozdrawiam serdecznie 😊😊😊

@utahdan231 5 ай бұрын

Bardzo ciekawa rozmowa. Alan Weisman napisał ok 15 Lat temu interesujaca ksiazke The World Without Us. Pokazuje ona jak szybko przyroda poradzilaby sobie z tym ,co ludzkosc zostawia po sobie. Dziennikarz odwiedzil kilka miejsc porzuconych przez ludzi. Polecam.

@namevorname1221 5 ай бұрын

Nie czekaj, utnij radykalnie swój ślad węglowy 😂 Matka Ziemia cierpi.

@utahdan231 5 ай бұрын

@@namevorname1221decyzja w twoich rekach 🤪

@namevorname1221 5 ай бұрын

@@utahdan231 w moich rękach? A to niby czemu? Jak wam w tych amerykańskich szkołach zryto bańki, dopuszczając dzieci do patostreamingów ryzykujecie że najwyżej wam podpieprzą piwo z lodówki i wypiją, zaś wysyłając je do szkół możecie doprowadzić, że np wrócą bez fiutów, 🤣 Miejcież własne zdanie a nie brednie spindoktorów. Ziemia oczyści się sama z pomocą czy bez rotszyldów a przyjdzie również taki moment że zostanie zgnieciona do wielkości pomarańczy, nasze atomy będą poukładane zgodnie jeden przy drugim, żadne układy nie będą miały miejsca. 😂

@ZdzichaJedziesz 6 ай бұрын

Właśnie ostanio się nad tym zastanawiałem a tu proszę audycja na ten temat 🙂

@martinist6714 5 ай бұрын

Słucham wlasnie przy obiedzie. Bardzo ciekawy podcast i wyobraźnia wyruszyła odrazu przez te lasy i bory!😉 Moje dzieci tez się zasłuchała,twierdząc że ciekawiej niż w szkole 😊 Podziękowania za ten odcinek od❤

@przemysaworowski6488 6 ай бұрын

🎉 Dziękuję!

@gabrielastrojna3785 6 ай бұрын

Fascynujący odcinek, interesujący goście. Pozdrawiam serdecznie🙂

@KrzysztofSikorski-oi4wb 5 ай бұрын

Pani Karolino, jak zawsze rewelacyjny dobór tematu! A sam temat przeciekawy! Dziękuję!

@pawek.1282 5 ай бұрын

Zajebisty materiał 👍 Wielkie dzięki za audycję. Pozdrawiam serdecznie Panią i Panów.

@nibarak2261 5 ай бұрын

Dziękuję za ciekawą rozmowę.

@roberttomasz6371 5 ай бұрын

genialny odcinek)

@jacekg.2356 Ай бұрын

Kocham Radio Naukowe🎉 😊

@ElaGiemza-xq1bn 5 ай бұрын

Zasłuchałam się. Rewelacja!

@miroslawamarcinkowska1953 5 ай бұрын

dziękuję za ten nadzwyczaj ciekawy wywiad, budujące, że młoda i ładna redaktorka ma takie specyficzne zainteresowania

@leszeksobczynski8343 5 ай бұрын

a także animacje komputerowe pokazujące zmiany krajobrazów Polski na przestrzeni dziejów.

@krzysmaj7305 5 ай бұрын

A p.Karolina to może spokojnie kilka naukowych doktoratów obronić. Pozdr. Stały słuchacz

@bernadetanitek9449 6 ай бұрын

Świetny materiał.

@mdanielle 5 ай бұрын

Dziękuję za doskonały materiał

@myczycz 5 ай бұрын

Kolejny mega dobry odcinek na mega ciekawy temat

@krzysztofccc2705 5 ай бұрын

O, kurczę.. !!. Radio Naukowe to jednak jest fenomen!! Nie dość, że ładna dziewczyna na obrazku to i ciekawie i mądrze gadają aż opadającą szczęką porysowałem klawiaturę! :) - "Błotni detektywi".... To teraz by być Historykiem Krajobrazu trza się znać na lidarach, książkach, drzewach, błocie, węglanach, mapach, ... - Panowie - SZACUNEK !! (bo ja ze zwykłego, wydrukowanego rachunku za prąd nic nie rozumiem :) ) Dziękuję serdecznie. Zdrowia i powodzenia Państwu życzę.