Jak mówić bez ust? - Korekty kosmologiczne - Mów do psa jak do dziecka| Czytamy naturę

W 176. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 00:56 przywróceniu mowy częściowo sparaliżowanej kobiecie poprzez tłumaczenie aktywności mózgu na słowa;
2) 13:17 skutkach pierwszej tury obserwacji dalekiego Kosmosu przez Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba;
3) 22:30 mózgu psa, a właściwie o tym, jak reaguje na człowieka mówiącego słodkim głosikiem.
Źródła:
1) Willett, F. R., Kunz, E. M., Fan, C., Avansino, D. T., Wilson, G. H., Choi, E. Y., ... & Henderson, J. M. (2023). A high-performance speech neuroprosthesis. Nature 620, 1031-1036. www.nature.com...
2) Kannan, R., Springel, V., Hernquist, L., Pakmor, R., Delgado, A. M., Hadzhiyska, B., ... & Garaldi, E. (2023). The MillenniumTNG project: the galaxy population at z≥ 8. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 524(2), 2594-2605. academic.oup.c...
3) Gergely, A., Gábor, A., Gácsi, M., Kis, A., Czeibert, K., Topál, J., & Andics, A. (2023). Dog brains are sensitive to infant-and dog-directed prosody. Communications Biology, 6(1), 859. www.nature.com...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

[@urszulaniebo5807]

Dziękuję:) Niesamowicie ciekawie Pan tłumaczy to wszystko:)

[@nihilistycznyateista]

Pięknie (w kwestii tej prozodii) podsumował to lata temu kabaret Limo, gdy zrobił skecz podkłądajacy głos lektora pod to, co sobie myśli dziecko. I padł tam mniej więcej taki komentarz na to gadanie typu a ti ti ti itd.: -Tato, ja jestem dzieckiem, a nie debilem!

[@Wulffstan]

Bardzo fajny i i różnorodny odcinek 👌

[@nowymail]

Jako posiadacz psa, dawno zauważyłem, że psy uwielbiają kiedy się do nich mówi. Szybciej wtedy ufają i zaprzyjaźniają się. edycja: Pomaga też mocne podniesienie głosu, nie krzyk, aby uparty pies posłuchał, przynajmniej mój, do którego w normalnych sytuacjach zwracam się normalnie lub cicho. Może pies to odbiera jako coś w rodzaju głośnego nakazującego szczeknięcia przywódcy stada? Psy też lubią intonację wznoszącą. Mój lepiej reaguje gdy polecenie wydaję intonacją pytającą. Dla osoby postronnej "idzieny do domu?' brzmi jakbym pytał psa o zgodę, a w rzeczywistości to polecenie/informacja, że pora iść.

[@adrianziebura9420]

Tak samo koty. Od dziecka mam i koty i psy. Zauwazylem juz jako nastolatek, ze mowiac, pokazujac ( dajac do powachania i np wypowiadajac nazwe - zupelnie jak do dziecka) zwierzaki sa bardziej ufne, latwiej sie z nimi dogadac w sensie szybciej/lepiej rozumieja np "nie skacz tu" ( bo tu mam kominek zapachowy i niechce zeby mi na ten stolik skakaly) itp.

[@Hans_Olo]

niesamowite osiągnięcie w temacie nr 1, oby technologia rozwijała się dalej

[@tadeuszskoczek6266]

Stwardnienie zanikowe boczne, zwane chorobą Lou Gehriga. dotknęło Hawkinga. On już korzystał z programu komputerowego pozwalającego na komunikację poprzez analizę typu EEG.

[@luckylukas3506]

Dziękujemy

[@dariuszp.3240]

Kurde, jak się kiedyś panu Łukaszowi odwidzi, lub życie zmusi do zakończenia tego programu, trzeba będzie ogłosić żałobę narodową.

[@JaroGoraJ]

Nawet tak nie mów

[@dariuszp.3240]

A wiesz, wyobraziłem sobie ten program za dwadzieścia lat, jak pan prof. Lamża wyskakuje z nami na kawkę lub piwko. Ale, żeby strzelić tę kawkę, musi trochę pociągnąć pług. Takoż też w końcu, każda rzecz się nuży i zaczyna męczyć. Taki już mamy świat coraz dynamiczniejszy zmiany i możliwości są dziś ogromne. Świat rzeczy statecznych odszedł bezpowrotnie. Panta rhei.

[@joannakusak6498]

Wegrzy akurat mają jeden z lepszych ośrodków badania behawioru psów. Jako osoba codziennie pracująca z tymi zwierzakami mogę wysnuć teorię że taki styl mówienia powoduje wyrzut endorfin, zmniejszenie stresu i szybsze uczenie i zapamiętywanie, ale to tylko teoria. Ciekawi mnie czy w tych badaniach brano pod uwagę tylko głos właściciela czy też obcej osoby i czy pobudzenie tego rejonu mózgu byłoby w obu przypadkach takie samo. Panie Łukaszu unikamy obecnie mówienia "tresura". Używa się słowa trening i trenerzy. Tresura jest nacechowana negatywnymi skojarzeniami.

[@leszekwalinowicz5795]

Nawet mówienie do "zdziczałego" domowego kota odpowiednim tonem, wywołuje u niego różne reakcje. Mówiąc do takiego kota łagodnym tonem, wzmaga u niego zaciekawienie. Natomiast ostry ton powoduje natychmiastową reakcję ucieczki. Taki zdziczały kot pewnie rozróżnia mało ludzkich słów, ale zdecydowanie reaguje na intonację. Taką opinię wyrażam na podstawie osobistych doświadczeń.

[@x64Joxer]

dzięki

[@elak8059]

Coś w tym jest bo będąc nastolatką zauważałam że mama nasza (trzy dziewczyny) do psa który był w naszym domu mówiła inaczej jak do nas mówiłam wtedy że lepiej traktuje psa jak mnie i siostry po czasie zrozumiałam że nie chodziło o traktowanie ale o posłuszeństwo psa to co mówi pan jest potwierdzeniem moich spostrzezen

[@mikicionekk3554]

​@@LORDstuffiSTYLEZJak już poprawia się innych, wyłącznie dla poprawy własnego humoru, to wypadałoby nie robić błędów ;) "Ich używać".

[@trelemorele9762]

Upaniszady bardzo prosze😊❤. Bardzo😊

[@karaal44]

Kosmologii nigdy za dużo. To są najciekawsze newsy 👌

[@TuskaDogLover]

Ale pieski

[@nataliap4066]

Wysokie-niskie.... wysokie-niskie.... aż musiałam przesłuchać dwa razy :D

[@nibarak2261]

Cześć i czołem Dobrzy Ludzie!

[@Heliimat]

Dzięki

[@arlekinpierredoleone]

Sos tzaziki 😋

[@srogamina]

Dobre und motzne.

[@lelumpolelum8554]

Szanowny Panie Autorze, mam drobny wniosek 'racjonalizatorski', a w zasadzie prośbę. Czy mógłby Pan zrobić swego rodzaju bibliografię poruszanych tematów, wykaz? Do niektórych omawianych artykułów chciałbym nieraz wrócić i wiem, że gdzieś tam były - tylko znaleźć je, to mitręga duża. Pozdrawiam

[@antysynteza777]

Psy w trakcie swojej ewolucji przy człowieku nauczyły się po prostu rozpoznawać, kiedy "samo dobro" się mówi, do dziecka, a kiedy się mówi bez emocji, no i oczywiście teraz to wykorzystują, żeby zgarniać przysmaki.

[@maciekszymanski8340]

16:44 Ze skalami jest zupełnie odwrotnie: duża skala to ta bardziej szczegółowa, mała to bardziej ogólna. Ma to uzasadnienie matematyczne: 1: 10 jest większe niż 1: 1000 000.

[@zigi8nottin]

Kurde nie sądziłem, że paraliżuje się ludzi żeby mogli mówić, bardzo ciekawe ;) Apropo rozmowy bez mówienia polecam zapoznać się z apką na telefon o nazwie LOOK TO SPEAK, super prosty pomysł wykorzystujący dowolny smartfon do rozmowy bez uzycia ust., Żałuję, że sam na to nie wpadłem :)

[@sopotfilip]

Super odcinek

[@vlad1209palovic]

Też słabo trawię przesadną prozodię, zwłaszcza jeśli jest skierowana do dzieci, które już "zaczęły łapać", mówią i widać, że "są kumate". Ale to chyba "traumy" z dzieciństwa, bo w żaden sposób nie mogłem zaakceptować "wujków i cioci", którzy mówili do mnie jak do przygłupa.

[@tomasz.7983]

Okropne jest to gadanie jak do ... no właśnie, jak do kogo? "A cio to za ślićny chlopcik? A ciemu tak mluga oćkami? A ti ti ti ślićności najciudniejsie." MASAKRA!!!

[@wlesie6067]

"Ti ti ti ti ti, malutki taki a jak wykapany tatuś. Ti ti ti ti ti, ale nie pójdzies do komory gazowej? Nie pójdzies tak jak tatuś bandziorek? prawda? dooooobry kamilek, dooooobry"

[@sator666666]

Po porostu psom wysokie tony mowy wydają się łagodniejsze, bezpieczniejsze i przyjemniejsze. Podobnie jest z kotami.

[@anariondanumenor9675]

"Do psa mówię normalnie, jak do człowieka" L. Lamza

[@augustsaby5457]

W pierwszym temacie: skuteczność odbioru intencji pacjenta przez komputer byłaby lepsza gdyby minielektrody odbierające sygnały były rozmieszczone na całej ruchowej części kory mózgowej - tylko czy to możliwe bez szkody dla zdrowia pacjenta..?

[@pietruszkaa90]

Ułocze sa Twoje filmy

[@LukaszLamza]

No haczej. :)

[@creation123]

🙂

[@jacekswiech530]

Mnie też denerwuje mówienie do dzieci cytuję" abubu, bu, bububu... gizi gozi ci cio ci. To przecież tak jakby to dziecko traktować jak idiotę. Własne dziecko !wnuka! Dzieci fo których mówi się pelnymi i logicznymi zdaniami, rozwijają dużo szybciej intelekt i mają poczucie człowieczeństwa.

[@urszulaswoboda-rydz1594]

Wysoki ton głosu jest też wskazany mówiąc do SZCZURÓW. To nie tylko moja obserwacja - te inteligentne zwierzątka szybkiej podchodzą gdy się je woła wysokim tonem i "rozumieją" kiedy mówimy do nich a kiedy do innych członków rodziny. Pozdrawiam

[@Mieczywsad]

Z cyklu: nie wiem, ale się wypowiem: Z tymi psami to jest tak, że one naśladują ludzkie zachowania, żeby osiągnąć profit. Od małego się takie bydle wychowuje pośród ludzi, to nabierze zwyczajów na które my reagujemy - przecież musimy się porozumiewać w jakiś sposób. Idąc tym tropem rozumowania nauczyły się też, kiedy dokładnie coś od nich człowiek chce. Dlatego specyficznie reagują na konkretne komendy. Ile to już lat minęło od kiedy człowiek oswoił wilka? Psy mogły z czasem nawet za sprawą genów przetransponować sygnały, na które reagowały w swoim dawnym środowisku takie jak: warknięcia, piski, dotyk i cała paleta innych bodźców na relacje z człowiekiem, by czuć się jak w swoim stadzie. Zamiast warknięć ekwiwalentem staje się podniesienie głosu człowieka, czułe piskliwe wycie zostało wymienione na drobny delikatny głosik czarujący ich zmysły i tym podobne sygnały. To tylko moja intuicja, nie bardzo się znam na psach. W mojej młodości mieliśmy jeszcze psy na łańcuchach, teraz siedzą w kojcu. Na wsi z psami często relacje są uszczuplone, więc mogę się mylić. Moim zdaniem pies szczęśliwy, to pies który czuje się jak część stada gdzie jest częścią rodziny. U mnie niestety pies wygląda jakby miał depresję, ale mamy w planach zrobić mu niezwykle wielki kojec, więc z czasem będzie mógł nieco bardziej się wybiegać i będzie miał dostęp do intrygującej leśnej zwierzyny jak sarny czy lisy. Będzie miał przed czym bronić domu.

[@MrPinatGIFWS]

8:26 - TZO? :D

[@gregorius790]

👍

[@MishaTychy]

Git

[@Bird_lover77-6]

A ja mam pytanko, gdzie był kręcony ten odcinek? 😊

[@gonzobmx91]

ma ktoś może źródło do filmiku z 19:48 ??

[@d.j.8306]

Myślę że wytresowaliśmy mòzgi małych istot człowiek/pies we wczesnych dniach życia że mówienie dziecinne odnosi się do nich i tak zaczęły filtrować taki dźwięk mowy jako odnoszący się do nich i tak z pokolenia na pokolenie to powtarzamy. Przypuszczam że są plemienia w których może tego nie być.

[@pantrubadurztczewa7105]

też od razu takie wyjaśnienie mi przyszło do głowy

[@blecznkinsan]

git

[@AndrzejPorebski-uz4mb]

Czasoprzestrzeń bardzo ogranicza ,ale mózg człowieka umożliwia opuszczenie bycia w gdzie i kiedy.A więc nie musimy ograniczać bycia ograniczonym dostępem Wszechświata

[@osawahn1337]

Narzuca się pytanie, w jakim stopniu takie pieski były już przyzwyczajone do tego typu mowy i w jakim stopniu powiązały ją z otrzymywaniem nagrody. Żeby takie badania naprawdę były miarodajne, trzeba by je przeprowadzać na psach nie znających jeszcze tego typu tonacji głosu, inaczej trudno powiedzieć, czy to nie zwyczajne kondycjonowanie. Mówienie słodkim głosem poprzedza w większości przypadków wręczenie smakołyku lub innej nagrody, nic więc dziwnego, że uwaga psa jest wtedy wzmożona.

[@zawszewszystkozle]

a to nie może być tak ze wszechświat jest starszy i dlatego nie wychodzi ta symulacja ?

[@astat1]

A co z całą resztą dowodów na to, że jednak nie jest starszy?

[@jacekswiech530]

Może. Kto bogatemu zabroni?

[@LukaszLamza]

Ten wiek jest troszkę negocjowalny, ale gdyby był większy, to rozciągnęłaby się cała historia. Trudno jest dodać np. 500 milionów lat w ściśle określonym miejscu, na przykład PO wyemitowaniu promieniowania tła, ale PRZED powstaniem pierwszych dużych galaktyk.

[@monikat2327]

Trąbka Eustachiusza i wodociąg Sylwiusza. A tak poza tym zauważyłam, że konie reagują lepiej na niski głos.

[@aaavvv9525]

Zależy co było pierwsze. Ja na przykład mówię do dziecka jak do psa.

[@filipek7553]

Tzatziki :D

[@paweltluscik1314]

Bohater drugiego planu... fajne ciekawe

[@over-kill8778]

#176

[@rafawalasik9391]

Co się stało? Zmienił się Panu głos po wakacjach 😮

[@IvQ]

jest sos TZATZIKI i nie wiem jak go wymawiac :D cacyki chyba

[@sewerynrozanski]

Czy tylko mi się wydają że od paru odcinków Pan Łukasz jest na green screenie? 😊

[@LukaszLamza]

Nowa kamera, może to to? Zapewniam, że wciąż siadam na żywca w najprawdziwszych kawiarniach. :)

[@mariuszjakimiak1582]

Znany kosmolog chorował na stwardnienie rozsiane zanikowe boczne z tego urządzenie korzystał ,podobnego

[@asquelt]

zupełnie nie podobnego. on miał ekran z kursorem, którym sterował ruchami gałki ocznej. i "wpisywał" tak zdania, które syntezator miał wypowiedzieć.

[@straysunflower.9437]

Może u dzieci taką prozodia zwiększa poziom uwagi, ale jest niewskazane, gdyż skutkuje zaburzeniami rozwoju mowy

[@porter122]

Algorytm do odgadywania słów analizował każde slowo z osobna?? Sporą pomocą pewnie będzie tu sztuczna imteligencja która bedzie analizować kontekst wymawianych słów w zdaniu. O pare% pewnie poprawi wynik

[@Ad4x4W]

Powinni do tego zaangażować jeszcze obserwację mimiki. Wzrosła by im skuteczność rozpoznawania o parę procent.

[@mjstrzelecki7207]

Kobity przez miliony lat dogadywały się z psami ( np. popilnuj mi dziecko), a mężczyźni je tresowali (jednotonowo)... cicho... czekaj... bierz!

[@generatortonu4645]

System powinien uwzględniać wiek osoby i środowisko/pochodzenie/wykształcenie w częstości uzywanych słów, powinno to wyeliminować omawiany błąd - czytnik/radio.

[@slawek277]

Cześć

[@andrzej9618]

A nie to że kobiecy głos wnerwia układ nerwowy i aktywizuje go do obrony. Dzieci mają głos piskliwy by krzyczeć o pomoc. Czyli trzeba mówić normalnie by nie przebodcowc układu ?

[@PrzemysawGrabskiPrem]

Moduł reklamowy Google czyta w moich myślach. Dziwne jest to, że mi to za bardzo nie przeszkadza.

[@damianostrowski472]

Tzeba😂

[@marcinwiecek9968]

Ciekawe

[@Glicerol]

Tzatziki

[@AddVantageTaiChi]

Prośba: zamiast mówić "i wyszło", mów CO wyszło. Czytasz naukę, a nauka z "i wyszło" jest bardzo irytująca i PŁYTKA. Przynajmniej dla mnie. Dziękuję.

[@marekjakimowicz]

Ciekawe z czego wynika ta reakcja na dziwne mówienie do dzieci i psów.

[@leo997100]

Witam, no ciekawe... Ciekawe też, czy bez "kabelków" można "czytać głowę"??... (ciężko wykluczyć)

[@ZymethShinsey]

Straszne, że paraliżowali ludzi po to żeby mogli mówić :,)

[@gonzogorf7019]

A co to za pałac w tle ?

[@wiewiurdp]

Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych na Placu Szczepańskim w Krakowie

[@gonzogorf7019]

@@wiewiurdp dzięki!

[@andrzej9618]

Tzn.

[@TiPiDablju]

Następny film, jak mówić z niemytymi od kilku lat dredami na głowie 😂

[@generatortonu4645]

A ti ti niegziećny trolliku!

[@iwanowicz44]

pl.wikipedia.org/wiki/Szczelina_Sylwiusza

[@LukaszLamza]

Szczelina - jasne. Ale nie zakręt. W oryginale: "Sylvian gyrus" - z tego, co zdążyłem się zorientować, w ludzkiej neuroanatomii nie ma takiej jednostki.

[@iwanowicz44]

@@LukaszLamza Gyrus to faktycznie zakręt. W odcinku pada też "bruzda Sylwiusza", co odpowiada szczelinie.