Mauritius Crips

Kirmen Uribek Bilbao-New York-Bilbao eleberriko lehenengo esaldian arrainek eta zuhaitzek elkarren antza dute idazten du. Hori uztaiengatik dio, hau da, zuhaitzek enborretan urteak islatzen dituzten uztaiengatik eta arrainek otolitoetan dituztenagatik. Eta nik gehituko nuke: baita gizakiek ere. Beharbada ez azalean, enborrean, hezurretan, edo besteren leku batean, zuhaitzek eta arrainek bezala urteak uztaietan markatzen zaizkigulako; baina bai marken asuntoan. Gure antzinako kulturak, historiak eta ohiturak ederki errotuta utzi dituzte begi-bistakoak diren uztaiak. Eta jateko kontuak ez dira salbuespen. Are gehiago esango nuke, gure ohiturak eta inguruak utzitako uztai edo markak erakusgarri eta antzemangarri dira jan kulturan. Eta mundu globalizatu honetan, beste kulturen ohiturak eskuragarri diren honetan, hori oso erraz nabari daiteke ere. Eta adibide gisa, Food Trend Trotters proiektura aurkezturiko proposamen hau.
Nork ez du gustuko lan egun gogor baten ondoren edo, bestela hobe, hondartzako egun "nekagarri" baten ondoren snacks batzuez lagunduta txakolin edo zerbeza hotz bat hartzea. Nik bai behintzat. Eta tituluak adierazten duen bidaiaren lehen paradan, Euskal Herrian alegia, aspaldidanik dira errotua birjina olioetan frijitutako patatekin laguntzea hondartza eguna eta geroko zerbeza (beste baterako utziko dugu patatak nondik eta noiz bihurtu zen uztai gure ohitura eta kulturean...). Bada, bidaiaren bigarren paradan, gastronomi kultura gehiegi ez duten Ingalaterrako kapitalean baina innobazioan zerbait dakitenek, ohitura zaharretan errotu barik baina "osasungarri" hitzak bultzatuta patata frijituak produktu begetal frijituekin (txiribi, erremolatxa, azenarioa, eta batata), platano frijituak txili eta limarekin, eta txiribi (Pastinaca sativa) txiliarekin aurkitu daitezke mundo osoko ohiturak bere bihurtu nahirik. Hurrengo paradan, Mauritius-en hain zuzen ere, patata izanik gabe baina hondartza ondorengo nahia ase nahirik platano gozo (hori badute han eta nolako kalitatezkoa...) frijitua erabiltzen dute arbasoen garaitik. Eta horrela jarrai genezake bidaia, munduari, Willy Fog bezala, bira emanaz han hemengo ohiturak deskribatzen. Hau da, abiapuntuan ideia edo ari bera izanik baina eskuragarri dituzten produktuak erabiliaz, beste leku batzuetako ohiturek garatutako produktuak lerro hauetan deskribatzen. Beste leku batzuetako adibideak hona ekarrita, HegoAmerika eta Karibeko Yuka (Manihot esculenta) frijitua edo Indian inguruko herrialdetan (Seychelles esaterako) bilatu daitezkeen curry-z lagundutako snack frijituak aipatu daitezke. Esaerak esaten duen bezala: zaharrak berri edo bihar den gaur.