PZL-126 Mrówka - ecological support aircraft

[@swistakdanecki6930]

Witam, Tym razem mogę coś dodać jako naoczny świadek. Tak się składa, że byłem przy pierwszym oblocie SP-PMA. Widziałem, jak mechanicy startowi z pewnym wysiłkiem zamknęli osłonę kabiny a której wnętrzu ledwo co upakował się Maciej Aksler. Jerzy Wojnar, stojący obok mnie śmiał się tubalnym głosem w czasie tych czynności. Z tego też pochodzi jedno tutejszych cz/b zdjęcie jakie zamieściłem na Wikipedii. Maciej Aksler startował na kierunek 2,9. Wpierw wykołował za skrzyżowanie pasów, a następnie gonił po pasie jak przy próbie maksymalnej szybkości toczenia. W końcu, na wysokości drogi do kołowania PZL leniwie podniósł nos i zaczął wciągać się w powietrze. W tym momencie cały czas stojący obok mnie Jerzy Wojnar odrzekł: "A jednak...". Po dziewiczym locie, kołując na zdrowym gazie samolot dokołował do płyty postojowej. I odwrotnie- mechanicy pomagali się Akslerowi wygramolić z kabiny. Spadochron miał przepisowo, ale jak się uratować mógł pilot w sytuacji awaryjnej- nie wiem. Nie mam wręcz pojęcia. Łączność prowadził Jerzy Jędrzejewski, który też jako pierwszy pogratulował Akslerowi oblotu. Zaś kilka miesięcy później, przy jakiejś - nie pamiętam jakiej okazji- był w hangarze prof. Tadeusz Sołtyk. Stanął przy Mrówce i spytał o moc silnika. Po informacji o 60 KM mocy odpowiedział: "Uczono mnie, że samolot powinien latać na skrzydłach, lub na silniku. Tu nie widzę ani jednego, ani drugiego. No, ale uczono tego mnie wiele, wiele lat temu". Ten ujemny skos statecznika pionowego nawiązuje do samolotu WZ-XI Kogutek inż Zalewskiego. Który też wymagał namawiania do lotu- jak Mrówka. Oblot SP-PMB był pokazany w telewizji. Tym razem, też będący przy sterach Maciej Aksler, odwrotnie- pokazał możliwości wznoszenia maszyny o większym wydłużeniu płata, mniejszym obciążeniu powierzchni i mniejszym obciązeniu mocy. Sam Maciej Aksler mówił do mnie: "Uchowaj Boże przed silnikami Franklin". Jeszcze jeden epizod którego byłem naocznym świadkiem. Do kantorka pilotów przyszedł Andrzej Słociński i przedstawił Jerzemu Jędrzejewskiemu projekt ulżenia konstrukcji Mrówki I, poprzez zmianę prądnicy 300W, na prądnicę podajże 150W. Po jego wyjściu spytałem p. Jerzego, czy taka zamiana ma rację bytu. "Symboliczną"- brzmiała odpowiedź.

[@meran110]

Też byłem na tym oblocie, staliśmy przy radiu w nysie. Wieża do pilota. -Po wejściu na 200 odchodzisz w prawo. Pilot do wieży, - Nie wiem czy dam radę na sto. Śmiech (słuchaczy).

[@swistakdanecki6930]

@@meran110 Nie wiesz, czy był to Franklin 120 (2 cyl), czy 170 (4 cyl) o tej samej mocy. Z tego co pamiętam, to był to Franklin 170. Ale mogę się mylić.

[@meran110]

@@swistakdanecki6930 To był chyba silnik czterocylindrowy, który inż.Słociński trzymał w skrzyni w swoim pokoju w PZL w al. Krakowskiej

[@Zabytki_Nieba]

@@swistakdanecki6930 To był 120.

[@swistakdanecki6930]

@@Zabytki_Nieba Zatem wzięty z jakiegoś muzeum. Serio.

[@swistakdanecki6930]

Odnośnie Macieja Akslera i wypadku SP-PBL- Kruk z silnikiem ASz-62. Przeżył bez istotnych obrażeń. Miał na ciele ślady od odciśnięcia pasów 5 punktowych. Ale niechętnie mówił o tym wypadku. Latałem z nim na loty p-poż na Zlinie 142. Bardzo przeżyłem jego śmierć. Sprawiał wrażenie nieco opieszałego, ale był przedstawicielem inżyniera lotniczego- dla którego obliczenia były podstawą decyzji o locie próbnym. Przed ostatnim swoim locie wykonano rozcięcie kesonów, wyjęto zbiorniki paliwa i sklejono rozcięcie zbyt wąskim paskiem laminatu. Chciano wykorzystać to jako zbiorniki kadłubowe. To było przyczyną tragedii. Gdy widziałem się z p. Jerzym Jędrzejewskim spytałem- o ile wzrósłby ciężar samolotu, gdyby w cholerę te zbiorniki zaślepić i zostawić, a wstawić drugie w kadłubie. "O, to by się pan zdziwił". Pytam o ile? "Niewiele ponad jeden kilogram". Tyle zdecydowało o życiu i śmierci dwóch ludzi.

[@pietia771]

Pamiętam artykuł o Mrówce w latach 90-tych w Skrzydlatej Polsce. Ciekawa konstrukcja. Dziękuję za kolejny ciekawy odcinek.

[@bogdanwoszczerowicz4435]

Super dzięki..łezka się z kręciła w oku..o rok starsi koledzy ze szkoły tył kadłuba prototypu był robiony na Warsztatach szkolnych jako praca końcowa..szkoły zawodowej przy CNPSL -PZL OKĘCIE.. POZDRAWIAM👍

[@beddccom]

Nie wiem jak Pan robi ale mimo że nie nigdy się nie interesowałem lotnictwem to z wielką uwagą i zaciekawieniem obejrzałem ten film ( jak również pozostałe) Serdecznie pozdrawiam.

[@Zabytki_Nieba]

Sam nie wiem jak to robię, ale bardzo się cieszę że tak jest.

[@MrRuszomir]

Bardzo dobrze się to ogląda, jest merytorycznie, technicznie i z humorem. Brawo!

[@Zabytki_Nieba]

Jak całe moje życie 😊

[@wojciechopyrcha9116]

@@Zabytki_Nieba Dobry człowieku jak się można z Tobą skontaktować? Bo mam pod nosem coś o co chciał bym zapytać.

[@Zabytki_Nieba]

@@wojciechopyrcha9116 [e-mail]

[@dominiksobel6343]

+Dziękujemy!❤

[@arkadiuszk.3898]

Piękna maszyna. Potem była Solidarność, Pomarańczowa Rewolucja, zmiana dziadów na stołkach i polska myśl lotnicza zlikwidowana.

[@mareks1284]

Też tak pomyślałem

[@skyrafal]

W roku 1996 ten samolot stał w Jasionce. Koło Aeroklubu był OBR WSK PZL Rzeszów. Odbywały się tam tylko próby naziemne 4 cylindrowego silnika Franklin, który WSK Rzeszów zamierzało produkować. Mechanik siedział w środku kilka godzin dziennie, bo silnik musiał wypracować kawał resursu. Miała to być taka polska konkurencja dla silnika Lycoming O-200. Samolot wyglądał wręcz śmiesznie i trudno było uwierzyć, że to kiedykolwiek poleciało, bo skrzydełka jak w rakiecie, a silnik jak z motocykla. Oczywiście nie współczesnego tylko z lat '90. Ten samolot już samym wyglądem aż krzyczał - gdzie był rozum konstruktora co z resztą potwierdza jego historia. Poza tym zastosowanie tego samolotu jest tak enigmatyczne, że chyba sam konstruktor w nie nie wierzył. Już w tamtym czasie widać było, że Mrówka była de facto naziemnym stanowiskiem badawczym dla silnika lotniczego i nikt nigdy nie wspominał, że to coś kiedykolwiek miało jeszcze latać. Mrówka stała w hangarze Aeroklubu Rzeszowskiego. Potem gdzieś zabrali ten samolot.

[@MLalique]

Tak dla małego sprostowania :) PZL Rzeszów posiadał prawa do konstrukcji silników Franklina już od 1975, a w okresie 1979-1987 udało się zbudowac prawie 40sztuk PZL 110 Koliber z silnikami PZL-Franklin 4A-235B3... Do tego O-200 w róznych wersjach jest produkowany przez Continentala. Czuwaj!!

[@Kriscros1966]

A ja dla odmiany poznałem Andrzeja Słocińskiego który często przyjeżdżał polatać szybowcami do Lisich Kątów. Osoba bardzo pozytywnie nastawiona do świata, pogodna. Oczywiście Junior to jedynie słuszny szybowiec wg Andrzeja, wiadomo dlaczego :-)

[@arekpolakzwyczajny114]

Zdrówka

[@sakwa63]

oj ja jak szanuję te twoje filmiki :) pozdrawiam.

[@wojciechturek1601]

O! Miła niespodzianka pozdrawiam z Glasgow

[@Zabytki_Nieba]

Przepraszam że napis na miniaturce jest taki koślawy, ale on na samolocie na prawdę tak wygląda, a jak wiecie Zabytki Nieba robią "na oryginał".

[@tomaszzur792]

Wspaniały odcinek. Dzięki.

[@jakubniedzielski9630]

Cała owiewka jest szybowcowa, nie tylko okienko. Z tego co pamiętam to chyba od Juniora. Linka jak linka, w każdym szybowcu też taka jest, jak się ją przytnie to co najwyżej pohałasuje trochę.

[@Zabytki_Nieba]

Tak, od Juniora.

[@hrochorous]

Good job. As always!

[@Zabytki_Nieba]

Thank you!

[@piotrkucharski9137]

Uzupełniając materiał to wg "Lotnictwo Aviation International" (do którego pan, p. Marku, miał dostęp) osłona kabiny została zapożyczona z SZD-51 Junior

[@Zabytki_Nieba]

Zgadza się :)

[@arturoaqm2812]

Piekny samolocik 🙂

[@boleslavsavdax282]

Świetny odcinek.

[@reflex04]

W Zabytkach Nieba jak u Hiczkoka😁 Trzesienie ziemi, a potem jeszcze ciekawiej😁 " Dzisiejszy samolot jest efektem rezygnacji z dichlorocośtamcośtam...." 👍😁 a potem już tylko "...ten panel sugeruje ze miał być zamontowany aoarat AFA-140 mogący robić zdjècia z prędkością 1500km/h..."👍👍👍 Siedem stówek na homologację samolotu wsparcia ekologicznego też jest jakim świadectwem czasów.

[@greenfield5720]

Nad skrzydłami miały być chwyty powietrza-probniki do pobierania go w celu analizy jego składu. Nie wiem do jakich zastosowań.

[@Bortnow]

15:09 "Ciężki na łeb" na lewej burcie kabiny made my day ;)

[@Zabytki_Nieba]

Ale tak często jest w kabinach napisane :)

[@The_Modeling_Underdog]

Great video, mate. Loved the quirky design. I believe it was too humble, when compared to the beasts it coming against, like the Dromader or the Kruk. Too light as a support machine, too little interest from the crop dusting or photomapping services. It also came to light at a difficult time for Poland. Alas, lessons learned. I believe those two clear cups may have been visual fuel indicators, but the logic behind them is way beyond me. Cheers.

[@Zabytki_Nieba]

Seems rather vulnerable for fuel system element of a plane meant to fly at few meters above the ground.

[@TheApokalipsa88]

Ciekawe jak zawsze.

[@MinSziHo]

Jeśli dobrze pamiętam, przyczyną katastrofy była nieprzygotowana konstrukcja do jakichkolwiek prób, tym bardziej w locie. Okazało się, że kluczowe elementy konstrukcyjne wykonane były niechlujnie, nieprawidłowo a kompozyt, z którego były wykonane wiązał w złych warunkach (niska temp. + wilgoć). pomimo tego przystąpiono do prób. Nie pamiętam dokładnie, ale połączenia, które "puściły", były następstwem wprowadzonych dodatkowych zmian i dodania systemu ratowniczego... który zadziałał prawidłowo.

[@Andrzej2645]

Witam. Jako wierny widz tego programu, a jednocześnie były agrolotnik pozwolę sobie na niewielkie sprostowanie. Omawiając ten samolocik mówi Pan o "opylaniu" pól. Otóż tak nazywany był zabieg wykonywany chemikaliami sypkimi przez rozsiewacz tunelowy tzw. "portki". W przypadku chemikaliów płynnych, a o takich tu mowa, zabieg nazywał się opryskiem i był zdecydowanie trudniejszy do wykonania, gdyż należało latać na wysokości nawet 1m nad uprawą przy użyciu atomizerów. A wspomniane opylanie odbywało się na wysokości roboczej 15 m co było dużo bardziej komfortowe i bezpieczne. Samolocik razi topornością wykonania, szczególnie gdy go zestawić ze współczesnymi konstrukcjami ultralekkimi. Nie spodziewałem się, że ta konstrukcja się zachowała i to w doskonałym stanie. Dziękuję za ten odcinek, pozdrawiam i przepraszam za wymądrzanie się.

[@Zabytki_Nieba]

To ja dziękuję za uściślenie! Już był film o Mrówce, lali, Belfegorze, Dromaderze i Kruku, ale jak jakiś temat agrolotniczy się jeszcze znajdzie będę znać nomenklaturę.

[@mareks1284]

W porównaniu do dzisiejszych ... No tak tyle że to były one czasy i trochę lat temu

[@jurekkamalski9587]

Witam, mrówka to prawie jak mój sd1. Dzięki wielkie pozdrawiam serdecznie

[@laserniebieski768]

Tylko, że SD-1 latał całkiem przyzwoicie z silnikiem trabant o mocy 26 KM, a Mrówka fatalnie z silnikiem o mocy 60 KM.

[@jurekkamalski9587]

@@laserniebieski768 lata nadal, to był taki żarcik, mój sd lata super i waży 130 kilo i to jest zupełnie inna klasa. Pozdrawiam

[@Zabytki_Nieba]

Może odcinek o SD1?

[@jurekkamalski9587]

A to by mnie szescie spotkało, lecz to jeszcze nie jest zabytek

[@Zabytki_Nieba]

A gdzie SD1 lata?

[@kamilsp7]

Te szklanki pod kadłubem to prawdopodobnie odwadniacze instalacji odbioru ciśnienia całkowitego i statycznego. Rzecz całkiem przydatna ale czemu ktoś zdecydował się je wystawić poza obrys kadłuba to już ciężko wyjaśnić.

[@Zabytki_Nieba]

Też o tym myślałem, ale raczej chyba powinny to być metalowe otwierace cylinderki gdzieś bliżej przyrządów.

[@SukinSzkot]

i ten napis w kabinie: "palenie wzbronione" - gum na lotnisku również? 😉 Kojarzę tę maszynkę z któregoś numeru LAI, gdzieś jeszcze mam egzemplarz tej gazety

[@spavatch]

Ale fajnie, Mrówka! Darzyłem ją niczym nieumotywowaną sympatią odkąd przeczytałem o niej w TLiA 😉

[@chucknorris4161]

Jak zwykle nudzić się u Ciebie nie sposób - nawet gdy robisz materiał o latającym kablozwijaku ;-)

[@zygmuntzarzecki]

to będzie dobry film

[@Zabytki_Nieba]

Było trochę niewiadomych w temacie, ale starałem się dać radę.

[@MK-zr1jm]

👍

[@michakrzewicki7296]

Ciekawi mnie ile zajęło C nagranie czołówki ???

[@Zabytki_Nieba]

Za pierwszym razem 😎 Nie to co kruszynek...

[@rafamainka3376]

A tak z innej parafii... Gdzie tu się daje "łapkę" w górę? Pozdrawiam 👍

[@lordthomas1920]

Widzę, że obok Mrówki 2001 stoi Flaris Lar1 - trzymam kciuki, aby nie trafił za szybko do grona zabytków, no chyba że w ramach wyjątku na kanał Zabytki Nieba :)

[@piotrkucharski9137]

Właśnie też zwróciłem uwagę. Proces certyfikacyjny strasznie się wlecze jakby komuś nie było na rękę wprowadzenie samolotu do produkcji?

[@laserniebieski768]

@@piotrkucharski9137 Prace nad Cirrus Vision Jet trwały do uzyskania certyfikatu pond 10 lat. A to poważna firma, wyprodukowała kilka tysięcy samolotów. Kilka poważnych firm lotniczych (Piper, Diamond, Cessna) wycofało się z tej klasy samolotów mając już latające prototypy ze względu na koszty certyfikacji. A tu mała firemka, nie mająca pojęcia o lotnictwie, zabiera się za budowę odrzutowca dyspozycyjnego.

[@piotrkucharski9137]

@@laserniebieski768 czyli rozumiem, że nie daje pan wielkich szans temu naszemu projektowi?

[@laserniebieski768]

@@piotrkucharski9137 Obawiam się, że skończy się na prototypach.

[@porslawomir]

@@laserniebieski768 ja obawiam się, że tylko na jednym.

[@andrzejgrzegorek9758]

ZAJ ZAKINCZENIE, POZDRAWIAMY!!!

[@Zabytki_Nieba]

Takie to z połowy odcinków by wyszło...

[@stanleynn2739]

@@Zabytki_Nieba Poprosimy zatem o więcej:)

[@laserniebieski768]

Prędkość VA to tzw. prędkość brutalnego sterowania lub prędkość manewrowa. Do tej prędkości można maksymalnie wychylać stery i samolot wcześniej osiągnie max. współczynnik siły nośnej (Cz) i się przeciągnie, niż osiągnie max. dopuszczalny współczynnik przeciążenia (nz). Powyżej tej prędkości już nie można max. wychylać sterów, bo się przekroczy dopuszczalny nz. Proszę się zapoznać z obwiednią obciążeń (zwaną też krzywą wyrwania), opisującą zależność współczynnika nz od prędkości. Są na niej również prędkości VFE, VC, VD i prędkości dla ujemnych nz -VE, VF, VG.

[@Zabytki_Nieba]

Tego właśnie do końca nie rozumiem, bo jak czytałem opisy angielskie to VA pozwala na wychylenie jednego steru do oporu (bez przekroczenia obwiedni wyrwania) a przy prędkości brutalnego sterowania nie spotkałem się z ograniczeniem że można osiągnąć opór tylko w jednej osi.

[@laserniebieski768]

@@Zabytki_Nieba Obwiednia obciążeń obrazuje przeciążenia w osi Z, czyli realizowane sterem wysokości. Ale obciążenia samolotu liczy się także od steru kierunku i lotek- pełne wychylenia przy VA i 1/3 pełnego wychylenia przy VD.

[@silwerston]

Zrobisz odcinek o duchu st. Luice? Ciekawa historia lotu przez atlantyk.

[@piotrstrzelczyk5248]

8:15 To nie jest rurka Pitota. To jest sonda Prandtla! Odbiorniki ciśnienia statycznego sa na obwodzie. Wiem czepiam się, ale to zboczenie zawodowe. Fajny materiał! Mrówke pierwszy raz zobaczyłem w TLiA jako dzieciak. ;D

[@laserniebieski768]

Powszechnie na sondę Prandtla w lotnictwie mówi się rurka Pitota. Ale jest tak jak piszesz - sonda Prandtla odbiera ciśnienie całkowite i statyczne, a rurka Pitota tylko ciśnienie całkowite.

[@piotrstrzelczyk5248]

@@laserniebieski768 Na wielu samolotach odbionnik csnienia statycznego zajduje się czesto na kadłuboe, w miejscu gdzie ciśnienie statyczne na powierzchni nie zmienia sie znaczne z katem natarcia, a cisnenie spiętrzenia (całkowite) odbierane jest sondąa Pitota. :D

[@laserniebieski768]

@@piotrstrzelczyk5248 Wiem, na moim samolocie tak właśnie jest.

[@arkadiuszk.3898]

Dzisiaj to nie byłaby Mrówka tylko Ant. Z tą różnicą, że Mrówka istniała, Ant nie powstanie nigdy.

[@laserniebieski768]

Mrówka to był gniot jakich mało, mimo że powstał w zakładach lotniczych. W amatorskich warunkach powstały samoloty o niebo przewyższające Mrówkę np GP-5 czy KB-2 Jerzyk. Nie tylko powstały, ale latają i mają wylatane tysiące godzin.

[@piotrpm1]

Może coś nt PZL Iskierka??

[@Zabytki_Nieba]

Starania w trakcie.

[@damiankramer8332]

Cześć, kiedy flaris?

[@Zabytki_Nieba]

Jak skończą certyfikację.

[@reemea]

Pozdrowienia dla filmującej ^_^

[@patryk_gra]

Nagrasz film o myśliwcu PWS-10 ,samolot który służył w Polsce i Hiszpanii

[@PaulusLapkov]

👏👏👏👍✌️

[@KS-ModelismoAviacionHobby]

👍🏿👌

[@KingZongo]

Witam. Jaka opinia na temat takiej ciekawostki kzbin.info/www/bejne/pnrLfHyNh7KXrc0 silnik odrzutowy zamontowany na szybowcu 🤔 Czy to może ciekawostka tylko dla mnie.

[@Zabytki_Nieba]

Dla mnie też, nawet pojawi się w najnowszym odcinku na chwilę.

[@TomSonSztab]

Mogła być to baza do samolotów LSA z innymi silnikami?

[@laserniebieski768]

Absolutnie nie. Za mała powierzchnia skrzydeł, co za tym idzie za duża prędkość minimalna. Poza tym jest to samolot jednoosobowy o max. masie startowej (MTOW) 575 kg. Samoloty LSA są zwykle dwuosobowe o MTOW 600 kg. Osiągi PZL-126 były bardzo marne nawet z silnikiem 100 KM (z Franklinem 60 KM to były żenujące.)

[@Zabytki_Nieba]

@@laserniebieski768 W Warszawie mówili że z tym 100-konnym Mrówka dostała takiego kopa że prawie się dało zrobić zawis na śmigle, i szczerze mówiąc nie odebrałem tego jako przenośnię.

[@laserniebieski768]

@@Zabytki_Nieba Pewnie im się zdawało w porównaniu do fatalnych osiągów wersji z Franklinem. (np. pr. wznoszenia 0,8 m/s). Są gdzieś podane osiągi z 100 KM silnikiem? Znalazłem tylko Vmax 195 km/h i Vprzel. 140 km/h. Trochę słabo jak na 100 KM silnik, masę startową 575 kg, wąski, jednoosobowy kadłub i duże obciążenie powierzchni. Samoloty LSA z miejscami obok siebie, 100 KM Rotaxem , MTOW 600 kg, spokojnie przekraczają 200 km/h i Vprzel. 170 km/h, przy masie własnej ok. 330-350 kg. (udźwig ok.250 kg). Odpowiednio Mrówka -masa własna 425kg, udźwig 150 kg.

[@nanab256]

Nie rozumiem tego kombinowania z przyklejaniem blaszek zapychających wloty zamiast po prostu zamontować termostat

[@jacekangelo1179]

Ciekawe. Nie wiedziałem, że w lotnictwie, istnieje pojęcie sterburty i bakburty. A czy idąc tym tropem, robi się też zwroty przez sztag i rufę? :}

[@Zabytki_Nieba]

Nie, ale można latać na fali i na żaglu 😊

[@kurtvon2282]

Foker f VII proszę

[@dariuszkrupicki5959]

:)

[@pajakzly7190]

Mrówka miała być zwiadowcza ..... ale nie ( jak zawsze ) wyszło Pozdro z Gotar

[@maveric0041]

Kurde te blaszki to deflektor jest albo powinien być na każdej takiej jednostce napędowej to zapewnia jak najlepszy przepływ powietrza więcej informacji bo potem sa takie bzdury jak z samolotem LIM

[@Zabytki_Nieba]

A co było z Limem nie tak? Bo niedługo będzie o kolejnym Limie i można będzie sprostować.

[@slawomirgrabowski2963]

126p jak mały Fiat. Przypadek??? Nie sadze…

[@Zabytki_Nieba]

Też nie sądzę. Wcześniej był PZL-110, później PZL-130. Oczywiście mowa o kolejności numeracji.

[@romekr882]

👍