Czytamy naturę

W 121. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 01:01 analizie danych na temat snu i czuwania u 100 tys. osób, z których komputer "wyciągnął" automatycznie 16 stylów spania, w tym 4 nieznane wcześniej nauce typy bezsenności;
2) 13:11 materiale wybuchowym potężniejszym niż wszystkie inne;
3) 19:57 pierwszej w historii komunikacji z całkowicie sparaliżowanym mężczyzną poprzez interfejs mózg-komputer.
Źródła:
1) Katori, M., Shi, S., Ode, K. L., Tomita, Y., & Ueda, H. R. (2022). The 103,200-arm acceleration dataset in the UK Biobank revealed a landscape of human sleep phenotypes. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(12), e2116729119; www.pnas.org/d...
2) Sun, Q., Ding, N., Zhao, C., Zhang, Q., Zhang, S., Li, S., & Pang, S. (2022). Full-nitro-nitroamino cooperative action: Climbing the energy peak of benzenes with enhanced chemical stability. Science Advances, 8(12), eabn3176; www.science.or...
3) Chaudhary, U., Vlachos, I., Zimmermann, J. B., Espinosa, A., Tonin, A., Jaramillo-Gonzalez, A., ... & Birbaumer, N. (2022). Spelling interface using intracortical signals in a completely locked-in patient enabled via auditory neurofeedback training; Nature Communications, 13(1), 1-9.www.nature.com...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

[@kubacski8454]

Co do ostatniego artykułu... Brak mi słów. Czuję wzruszenie, współczucie, entuzjazm a jednocześnie jest coś niestosownego w zachwycie - oczywiście ja rozumiem, że zachwyt dotyczy naukowców i tego że on przemówił...Tak to jakoś czuję. Bądźmy wdzięczni, kto z nas jest, że jesteśmy zdrowi i żyjemy we względnym spokoju.

[@eugeniuszgacek-hodowcaniet6426]

To są doświadczenia na "roślinach" dla stworzenia cyborga.

[@kamo1.023]

Przy ostatnim artykule naprawdę można się wzruszyć 💪🙂

[@Propherex]

Oglądam o 3:30, pozdrawiam serdecznie :)

[@krzysztofwiniarz2994]

4.10 :)

[@akonityn5827]

Chciałem napisać odnośnie materiałów wybuchowych, ale ostatnia historia mną poruszyła. Być całkowicie sparaliżowanym, bez kontaktu z zewnątrz, a w zasadzie bez kontaktu na zewnątrz i trwać w takim stanie tyle dni... na prawde wielki szacunek. Trzeba mieć niezwykłą siłę woli, żeby się nie poddać i nie załamać.

[@vaakdemandante8772]

Ogólnie rewelacyjny system z tą komunikacją. Kiepsko tylko opracowane wybieranie liter - powinno się dzielić zbiór liter możliwie na pół, co dawałoby optymalny czas wyboru docelowej litery zbliżony do logarytmicznego. Każdą literę alfabetu da się wtedy wybrać po max. 5 decyzjach. Powinno to istotnie zwiększyć liczbę znaków na minutę.

[@bartoszligocki2785]

Genialne tematy, każdy jeden fascynujący!

[@zibilas2436]

jak każdy to znaczy żaden...żenada

[@Kosikoowy]

Niesamowicie słucha się takich historii, tym bardziej tak dobrze opowiedzianych... Pozdrawiam cieplutko!

[@Mieczywsad]

Mega historia z tym facetem.

[@44ytulpO]

Jakie cudowne nawiązanie do 10.000 days!

[@mibo747]

Dzięki za PERFEKCYJNĄ PREZENTACJE!

[@wiadran]

"Puść Toola i podaj piwo" daj, Dobry Człowieku, znać o dzień wcześniej jak będziesz nagrywał w Katowicach i masz to jak w banku.

[@andrzejbo1]

Ten człowiek ma cel. Jest sparaliżowany, ale robi coś wielkiego. Samobójstwo popełniają często ludzie zdrowi, ale bez celu i perspektyw. Jeżeli masz cel i masz perspektywy, to życie ma sens.

[@galanonim1763]

Łuki styloweczka klasa 🙌 Co do treści jak zwykle ciekawe 🙌 Znośnego tygodnia dobry człowieku :)

[@LukaszLamza]

A póki co znośny. :) Kłaniam.

[@dewawisznu9957]

Sny w nauce są bardzo niezbadaną sferą mimo ważkości zagadnienia bo Dla naszego zdrowia jest to jeden z podstawowych czynników.

[@Potimus_Ripme]

Bynajmniej, nie są ważkim tematem

[@joansca4121]

witam i pozdrawiam [ zauważyłem iż historia z grillem bardzo Pana poruszyła Bardzo Pan im kibicuje Miło

[@sator666666]

Jestem typowym nocnym Markiem. Chodzenie do pracy na 6:00 doprowadziło mnie do ruiny zdrowotnej i wręcz kalectwa. Dla mnie cykl dobowy najlepiej aby trwał 30 godzin.

[@eugeniuszgacek-hodowcaniet6426]

Czas starać się o rentę.

[@mrmaciek574]

Gdy Pan Łukasz dorzuca coś od siebie to zawsze się jakoś tak milej robi. Wstawka o żeberkach pomimo że nieprofesjonalna to zrobiła mi poranek. Tak samo pamiętam że gdy opowiadał o świnkach używających narzędzi to też miałem świetny humor cały dzień właśnie przez sposób opowiadania.

[@LukaszLamza]

Jedni to lubią, inni mnie za to gonią. ;) Przyjąłem taką strategię, że kiedy coś mi się nasunie i jest względnie przyzwoite, to po prostu to mówię, ale nie mam nigdy w planach żadnego określonego "ocieplacza wizerunku". Pozdro!

[@mrmaciek574]

@@LukaszLamza Jakieś 3 tygodnie temu, na kanale Astrofazy, pojawił się odcinek POPscience opowiadający o dziwactwach naukowców. Bardzo luźno poprowadzona rozmowa, mówiąc krótko. Chętnie zobaczył bym taki luźniejszy materiał, niezależnie czy tutaj, czy też na twoim imiennym kanale.

[@marekchudy8893]

Thank you and best regards

[@x64Joxer]

dziękuję

[@adambogusawski9269]

dzień dobry :) obecny! :D pozdrawiam

[@szoferr]

Łukasz super artykuły. Trzymasz klase Brawo!

[@eugeniuszgacek-hodowcaniet6426]

Tak, niech zareklamuje swojego fryzjera.

[@SpokoSpoko]

Bardzo ciekawe przedstawienie badan na temat rodzajow snow. Ciekaw jestem jak zaawansowane byly te opaski i jak one bardzo roznia sie od zegarkow Garmina. Mysle ze Garmin moglby dostarczyc danych na temat snu milionow ludzi a nie tylko stu tysiecy. Byloby to w poloczeniu z aktywnoscia fizyczna i jej wplywem na sen. W koncu ludzie spia roznie ale warto by zbadac dlaczego bo moze to zmeczenie, np. bieganiem. Ja swojego Garmina praktycznie nie zdejmuje z nadgarstka, (Forerunner 935), jak pewnie wiekszosc posiadaczy tych urzadzen, oprocz chwil gdy trzeba go naladowac. Obok accelerometrow ma wbudowany pomiar tetna.

[@marcinszydowski5563]

Bojaźliwie podejście że spróbowaniem lepszego rozwiązania w przypadku zamkniętego faceta, to akurat kiepski pomysł.

[@piotrdanisz148]

Dziękuję za wytłumaczenie co to jest utlenianie w 3 prostych zdaniach tego czego nauczyciele chemii nie byli wstanie wytłumaczyć mi przez 9 lat chemii

[@Potimus_Ripme]

zakoduj sobie, że spalanie to gwałtowne utleniania ;) Ja miałem wspaniałą nauczycielkę w gimnazjum, a ta definicja zapisana na czerwono, została ze mną do teraz ;)

[@janamelja]

Dziękuję za materiał jest iście wybuchowy ;) Z informacjami z 19:?? to nie tak głośno bo jak się ZUS dowie to wszystkich w takim stanie wyśle do pracy. Czy to niemożliwe? W tym kraju? He! Bezwzględnie pozdrowienia i do poniedziałku ;)

[@wojtekyt6690]

odnośnie spania. Mam małe dzieci... Dziękuję

[@budyniozaur]

Szkoda że tak mało osób to ogląda. Ten program jest w pytkę

[@kaem4994]

możesz się cieszyć że jesteś w dobrej niszy

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

Ostatnia historia wbija w fotel.

[@Tomasz_Kowalski]

No właśnie - nie poprosił o eutanazję. A normalnie już by go rozebrali na części i sprzedali organy.

[@milOzaur]

Część dobry człowieku. Koleś kiedyś nada wiadomość "zapierdolcie mnie, bo mam dość". I nikt się nie dowie o tym

[@mymindmakesnoises]

3:55 O, na tym wykresie widać wyraźnie, że ta osoba o północy poszła rąbać drewno i by nie zaburzyć wyników bardzo dużymi przyspieszeniami i zrywami nadgarstka to zdjęła opaskę na godzinę :)

[@LukaszLamza]

Pewnie nie powinienem, ale uśmiałem się. :)

[@mroxygennemroxygenne2939]

Ojeju straszne się wzruszyłem ostatnim artykułem 🙂

[@krzysztofkot5595]

Bardzo lubię słuchać ścieżki dźwiękowej do filmu o Hawkinsie.

[@TheRicardoV2]

Major Suchodolski nie raz pochylił się nad badaniami toluenu.

[@karaal44]

2:51 ...a zmiana zrywu to udar.

[@adrian9923]

Pierwszy raz tu jestem ale nie mogłem nie napisać tego kmentarza. Wybacz. "Nie dość że hałas jest nieznośny, darcie, łomot trzaski to jeszcze Panie usiadłeś przy drzwiach. Co chwila drzwi jep, jep, jep" Zostanę tu na dłużej bardzo ciekawe informacje. Proszę jednak apeluję. Zadbaj proszę autorze o tło. Równie dobrze mógł być to warsztat z obrabiarkami CNC. To gwałt mówić takie interesujące rzeczy przekrzykując się z ludźmi którzy za cel po jepnieciu drzwiami wybrali sobie za cel pięć minut wybierać gdzie usiąść i co zamówić byle tylko głośniej.

[@majkimajki1147]

Kurcze nie samowity facet, swoją droga mój niemiecki nie został tak zapomiany , jak myślałem ,zrozumiałem 70% z tego co pan powiedział 😅

[@acojapacze]

Ale skucha z polskim, niestety.

[@riddick9547]

Najlepszy sen, to bez ,,snów". (Homo hibernatus) Regeneracyjny dla organizmu. Wyłącz na miesiąc net i tv, ten cały natłok informacyjny, i śpisz spokojniej. 😆

[@nzsbango]

Brak snów jest raczej objawem chorobowym...

[@leniwiec103]

Zawsze się śni, można tego co najwyżej nie pamiętać. Jak zrobiono eksperyment z budzeniem ludzi przed fazą snu REM, to po kilku dniach śnili na jawie, mimo że godziny snu się zgadzały. Mieli halucynacje albo omamy, nie pamiętam już.

[@gorgi-g]

O 4 w nocy to ja z roboty wracam. W ostatnim temacie polecam film - Johnny poszedł na wojnę/Johnny Got His Gun (1971) Big data pozwolą w przyszłości skategoryzować ludzi i dobrać do nich jak najbardziej optymalne warunki funkcjonowania.

[@abstrakt2003]

Nie często mnie coś rusza. Prawie całkowita deprywacja sensoryczna, tylko słuch mu pozostał. A mimo to trzyma się życia.

[@maciejciemborowicz]

Szkoda, że nie ma takich danych gdzieś sprzed 25 lat, kiedy nie korzystało się tak powszechnie z komputerów i telefonów komórkowych.

[@Potimus_Ripme]

Jezusie kochany! CHEMIA MALO WDZIECZNA?! Grupa nitrowa to nie to samo co grupa nitrylowa. W omawianym przypadku mamy grupę nitrylowa. Wybaczam Ci to Łukaszu, bo rzekles że chemia jest mało wdzięczna(!) Chemia to pierwszy "język", to magia dzięki której modulujemy potencjometry w naszym mózgu! Czego potrzeba człowiekowi do szczęścia? Cząsteczki. Odpowiedniej cząsteczki, receptora w głowie i viola! Jesteś szczęśliwy, smutny, pobudzony, senny, niwelujesz lęki...- komfort życia rośnie. Ludzie! Chemia to elemtrarna inżynieria, podstawowa sprawa i pierwszy język, którym organizm sam się ze sobą komunikował zanim powstały cywilizacje i lingwistyka :P

[@Chrumps]

Dla Łukasza chemia to czarna magia, do czego niejednokrotnie się przyznawał, ale właśnie dlatego mógł się lepiej przygotować do tego odcinka. "Benzen z odrobiną węgla" zamiast toluenu, "Grupa azotowa" zamiast grupy nitrowej. A swoja drogą mógł wspomnieć o czymś takim jak bilans tlenowy. Poza tym energia wybuchu to nie wszystko - ważnym wskaźnikiem całkowitej energii i mocy detonacji jest prędkość detonacji - a tutaj opisywany TNTNB ma ją mniejszą: 9510 m/s vs. 10100 m/s dla oktanitrokubanu (ONC). Taka jest prawda dobrzy ludzie :)

[@krzysztof8095]

Pamiętam że Hawking też narzekał jak mu informatycy kombinowali przy interfejsie.

[@powolii]

Tak z ciekawości spytam. Wydawać by się mogło, że alfabet Morse'a, byłby tutaj szybszym sposobem komunikacji, gdzie jeden dźwięk odpowiada za kropkę, drugi za kreskę. Czy jest to może jakoś wyjaśnione? Pewnie się mylę, ale warto widzieć dlaczego :-).

[@LukaszLamza]

Gdyby facet posługiwał się biegle Morsem, pewnie by to rozważali. Ale w takich sytuacjach nie masz tej swobody i czasu, żeby uczyć człowieka zupełnie nowego języka. Spędzisz rok na nauce i tyle z tego będzie.

[@Potimus_Ripme]

Nie wiadomo też czy umiałby nadawać szybko zmienne tony. Czy to są tylko zjazdy i zwyżki wielostopniowe. Ja myślę, że dawno by to wdrożyli gdyby miało sens, skoro połączyli komputerem zamkniętego człowieka ze światem. Tęgie głowy to musiały byc

[@katg-ka645]

ad 1. Mój smartband bardzo często "odczytuje" czytanie książki przy mocnej lampce lub oglądanie filmu po ciemku jako "płytki sen" , to pewnie właśnie z powodu "jest ciemno, tętno niskie, zrywów brak = śpi"

[@piotrpyrcioch]

Kato!!! 🤙🏼

[@JossarianPL]

Arrghh... piszę to o 1:20 w nocy. A tak przy okazji widać, że to badanie było robione za pomocą Pythona w chmurze obliczeniowej, czyli z wykorzystaniem bibliotek Numpy, Pandas, Sklearn. Heatmapa jest z Seaborn a klastryzacja pewnie za pomocą metody kNN (sklearn.cluster.KMeans ?). Typowe data science.

[@przemekgesicki6021]

Daj coś o mikrobiocie - to jest TEMAT😉

[@dealer66611]

Trzecia historia. Prawie na głos się popłakałem. Pozdrawiam

[@kamo1.023]

Oby więcej takich wrażliwych ludzi jak Ty, było wśród nas 🙂

[@emilantipow8509]

Redaktor francuskiego Elle - Jean-Dominique Bauby - po udarze był w syndromie zamknięcia i ruszając okiem "napisał" książkę "Skafander i motyl"

[@antysynteza777]

Moja opaska twierdzi, że prócz akceleracji mierzy tętno.

[@Glicerol]

Jak sie nazywa pochodna zrywu w czasie? :)

[@Chrumps]

Każde dziecko wie, że to "udar". Niestety w języku polskim nie ma nazwy pochodnej udaru po czasie, a szkoda :)

[@antysynteza777]

9:04 niebieski powinien być nad żółtym ;-)

[@TheRicardoV2]

Major Suchodolski również prowadzi badania nad toluenem od wielu lat.

[@andrzej9618]

a znalazł byś 3 artykuły o arytmii serca. Mało mogę o tym znaleźć a do 14 mam podjąć decyzje o ablacji. Jeden znalazłem o komórkach mózgowych w sercu ale mogę się na to nie doczekać. a rodzaj mam ze dodatkowe uderzenie przy rozkurczu by sie skurczyło

[@Potimus_Ripme]

Moja mama zrobiła sobie ablację i była to najlepsza decyzja w jej życiu! Nie zwlekaj, jeśli masz częstoskurcz !

[@iwanowicz44]

Wg literatury większość ludzi się wybudza po zakończonym cyklu snu na krótko, znaczna większość tego nie pamięta. Wyodrębniona oddzielną grupę rodziców niemowlaków? :) ad. 3 - lepsze niż odcinek o Kiżuczu

[@adrian9923]

No i które to te lepsze materiały pomiędzy TNT a tym najnowszym.

[@maciejciemborowicz]

Czy to, że może się komunikować akurat sterując wysokością dźwięku jest związane wyłącznie z tym, gdzie trafili elektrodą w mózg? Poza tym, biofeedback nie jest niczym nowym. Dlaczego elektroda w mózgu, a nie czepek z elektrodami jak dawniej? Rozumiem, że większa precyzja, mniej przypadkowy sygnał, ale przecież te czepki działały i można sobie było nawet w gry pograć.

[@webjasiekWebCrew]

Pomyślcie, jak głęboko ważylibyśmy każde słowo, gdybyśmy mogli raz dziennie wypowiedzieć jedno zdanie.

[@beatakozowska6657]

Ten ostatni artukul rewelacja. A co z tymi w komie?

[@sw3.]

Ciekawe czy gdyby znał alfabet Morse'a to mógłby komunikować się szybciej. Wysoki ton - kropka, niski - kreska.

[@grzesiekxitami3264]

ja od chyba zawsze na drugiej zmianie (do północy) przed wschodem nie zasypiam, w którym bym był?

[@TorpedoxPL]

Orientuje się ktoś może, dlaczego w przypadku takiej binarnej komunikacji tak/nie, nie jest stosowany na przykład alfabet morse'a? Do tego jakiś algorytm typu słownik w telefonie, który poprawiałby ewentualne literówki i syntezator mowy? Liczę na jak najwięcej odkryć, ja bym nie dał rady żyć jak on.. Chociaż takie przypadki pokazują, że lepiej się nie poddawać, technika idzie do przodu... tylko czy trafi się na taki zespół?

[@marcol5227]

Szkoda, że to niemiecki język, tam są strasznie długie słowa.

[@liamkaloy]

Czy w badaniach śnienia brały udział osoby pracujące na nocną zmianę? To by tłumaczyło klaster 2.

[@grzesiekxitami3264]

SB mi całą pralkę zabrało pierścieni

[@apro68]

10k days... 🤘Btw: neuralink daje nadzieję takim ludziom, cokolwiek piszą o Elonie...

[@WiadrovZupov]

no, no

[@007arek]

Co do snu to chyba wkradła sie nadinterpretacja. Zaburzenie snu dla nocnych marków może być spowodowane wymuszaniem dziennego trybu przez społeczeństwo, który nie powinien być forsowany dla tej grupy z powodów uwarunkowań biologicznych. Przynajmniej wiem, że istnieje taka hipoteza.

[@ksz8215]

Ech, 2:19, czas pomyśleć o sobie...

[@fpnexus7]

Wiesz co to jest OBE REBELIA ? Spotkałeś kiedyś kogoś biegnącego przez miasto z czarno żółta flagą ?

[@aluette1]

Ponad 12 godzin to śpią nastolatki 🤣

[@dewawisznu9957]

Alouette, gentille alouette Alouette, je te plumerai

[@aluette1]

@@dewawisznu9957 🤣

[@infer2163]

A próbowali się podpiąć do ośrodka Brokki albo Wiernickiego?

[@asraelita6568]

Ciągły pogłos otoczenia bardzo przeszkadza.

[@LukaszLamza]

Prawdę mówiąc, baliśmy się, że będzie jeszcze gorzej. Zaczęło się spokojnie, a po 30 minutach nagrywania zrobił się taki armageddon, że głowa mała. Film naprawdę wyszedł nieźle, biorąc pod uwagę, jak źle mogło być. ;)

[@asraelita6568]

@@LukaszLamza Mam problemy ze skupieniem jak słyszę dodatkowe głosy, słowa w tle. Chociaż format robienia mini-wykładów w terenie jest ciekawym pomysłem i na pewno do zrealizowania. Pozdrowienia :)

[@r.poaniecki6249]

Jak On pije to piwo???

[@husc7775]

Z tymi materiałami to przypomina troche polimerym

[@larabdb2791]

Cześć dobry człowieku, jak tam głodzenie niezaszczepionych, już ci przeszło?

[@iwonahanzel3120]

Na netfikxie 😂🦧

[@iwonahanzel3120]

🤔 może miało być ,,na czym chce,, .....

[@olrob11]

Dziś raczej nasila się tendencja aby ludzi ciężko chorych poddać eutanazji, niż próbować leczyć czy kontaktować się z nimi. Niestety...

[@tareldarion6791]

Większość ludzi ciezko chorych (paliatywne) czeka powolne umieranie i ogromne cierpienie. Nie każdy chce przez to przechodzić; pracowałem z takimi ludźmi i nie dziwie im się.

[@grzmiluu]

Coś więcej wiadomo o tym biednym sparaliżowanym mężczyźnie?

[@jaromirpomianowski1723]

Chemia jest mało wdzięczna? Chyba tylko dla Pana. Co jest ciekawszego w chemii od "wielkiego bum"? Właściwie wszystko.

[@maciejskowronski293]

Kim są ludzie którzy nigdy nie śpią powyżej 3 godzin? Przecież to oczywiste: rodzice niemowlaków!

[@loniaczowstrent]

Uwielbiam ten moment kiedy udaje mi się ominąć ten infantylny i lekko żenujący wstęp prowadzącego jednym kliknięciem.

[@loniaczowstrent]

28:19 No kur.....

[@pawep4632]

Nie zrzędź poważny człowieku. Jak się nie podoba, to włącz sobie nieinfantylne obrady sejmu.

[@loniaczowstrent]

@@pawep4632 A co to ma do rzeczy?

[@MultiKomentator]

Nie pokazywać tego Putinowi.

[@johnsmith-vz3vr]

ogarnij się, niedługo będziesz miał look Wojewódzkiego. oldboy

[@iwonahanzel3120]

Szybki nie jest 🧐

[@figarybka1393]

@lamza no nie wiem czy "chemia jest niewdzięczna" jako temat na YT ¯\_(ツ)_/¯ Nigel na kanale NileRed robi milionowe wyświetlenia pokazując estetycznie zaprezentowane, ciekawie reakcje chemiczne np. przerabiając nitrylowe rękawiczki na winogronowy aromat do lemoniady ಥ‿ಥ