Bakterie do zjadania ropy - Pechowe kontynenty - Polska język trudna język? | Czytamy naturę

W 174. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 00:51 bakteriach, które rozbijają i zjadają plamy ropy naftowej na oceanach;
2) 06:09 związkach między układem kontynentów a ginięciem gatunków w dłuugiej skali czasowej;
3) 13:21 poziomie złożoności języków.
Źródła:
1) Prasad, M., Obana, N., Lin, S. Z., Sakai, K., Blanch-Mercader, C., Prost, J., ... & Utada, A. S. (2022). Alcanivorax borkumensis Biofilms Enhance Oil Degradation By Interfacial Tubulation. bioRxiv, 2022-08. www.science.or...
2) Pohl, A., Stockey, R. G., Dai, X., Yohler, R., Le Hir, G., Hülse, D., ... & Ridgwell, A. (2023). Why the Early Paleozoic was intrinsically prone to marine extinction. Science Advances, 9(35), eadg7679. www.science.or...
3) Shcherbakova, O., Michaelis, S. M., Haynie, H. J., Passmore, S., Gast, V., Gray, R. D., ... & Skirgård, H. (2023). Societies of strangers do not speak less complex languages. Science Advances, 9(33), eadf7704. www.science.or...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

[@marcinsobczak2485]

Czytamy naturę powinno mieć swój własny kanał. Tak fajny program często ginie wśród innych materiałów na copernicusie.

[@baaaj3200]

te inne też są fajne

[@Potimus_Ripme]

Mało co w kopernikusie nie jest ciekawe! ;)

[@SatanicJamnic]

Owszem. Tylko że bez Czytamy Naturę, 80% widzów nie miało by już żadnego powodu by dawać tu suba i dzwoneczek. Copernicus potrzebuje tego programu na kanale jak tlenu :P

[@chemianapiatke05]

A właśnie, że nie powinien, bo widać na napisać końcowych źródła finansowania i kanał należy do instytucji naukowej, nie jest własnością prywatną Łukasza Lamży.

[@szaman6204]

Wytrzyj ślinę.

[@wj5000z]

Łukasz zrób raz jedyny materiał na yt gdzieś na polanie w lesie, gdzie będzie ciszej:-) po zrealizowaniu tego wyzwania proponuje kolejny film zrobić na przystanku autobusowym na najbardziej zapadłej wiosce w Polsce, myślę że każdy Twój widz to doceni. Pozdrawiam

[@maciejs3567]

Skojarzyło mi się to z czołówką LCMP i Johnem Cleese'em za biurkiem w różnych okolicznościach przyrody

[@shabanasty1245]

Ale nie podałeś, ktore miejsce język polski zajął.

[@Dzidekification]

Te bakterie robijajace kropelki weglowodorowe znane sa juz od poczatku lat 90-tych. Bralem udzial w praktycznych badaniach/eksperymentach nad uzdatnianiu gleb spod zbiornikow z benzyna po likwidacji stacji benzynowych.

[@AdrianRamzes]

11:41 "[...] to jest sytuacja typu 'kaszana' [...]" xD

[@stig44]

Dodam tylko, że jezyki słowiańskie również mają tę cechę co ten "magiczny" jezyk z Amazonii, tj. zmiana formy w zależności czy było się świadkiem czynności przeszłej lub stopnia wiarygodności relacji - ma go Bułgarski

[@AdrianuX1985]

15:05.. Łukaszu czy podczas rozmowy ze znajomą Czeszką zdarzyło Ci się czegoś "szukać" ? ;-) Stereotypowy student uwielbia "szukać" odpowiedzi na intrygujące problemy. ;-)

[@katarzyna5885]

Świetny odcinek, jak zawsze cudnie się słucha, a entuzjazm Prowadzącego do wszelkich zagadnień naukowych jest uroczy i inspirujący ❤ Bardzo doceniam pojawienie się strzałek na podglądzie grafik - ułatwiają zrozumienie tego o czym mowa, mam ogromną nadzieję, że zostaną z nami 😊 Już nie mogę się doczekać kolejnego odcinka ❤

[@matwyr24]

Też mamy taką informację w czasowniku. Widziałem jak Andrzej wypił kawę. Widziano jak Andrzej wypił kawę.

[@panikrystyna1]

Witaj, Łukaszu. Świetne tematy. Dziękuję, pozdrawiam.😀

[@GromKuba]

Złośliwe położenie kontynentów to na przykład zamknięcie oceanu arktycznego podczas Wydarzenia Azolla.

[@urszulaniebo5807]

Dziękuję za niezmiernie ciekawe tematy!!!

[@123drx]

Jak zwykle swietny odcinek

[@damianch1891]

Prosba o podpromowanie krakowiekiego projektu obywatelskiego w sprawie powstrzymania wprowadzenia sct w postaci jaka zaproponowalo miasto pomino konsultacji z mieszkancami. Inicjatywa do poparcia jest na stronie biuletynu informacji publicznej bip krakow (nie daje linku bo yt zapewne zablokuje komentarz), pozwolmy demokracji zadzialac. Pozdrawiam.

[@Alkem87]

Dla Warszawy taka jest?

[@damianch1891]

@@Alkem87 Narazie z tego co wiem nie, ale mysle ze wszyscy teraz patrza na Krakow bo jest pierwszym miastem gdzie ludzie masowo sie temu sprzeciwiaja, takze jak sie tu uda to mozliwe ze fala rozleje sie na caly kraj.

[@AdrianuX1985]

0:34.. W języku angielskim bez kontekstu nie wiadomo czy zdanie dotyczy kobiety lub mężczyzny albo dziecka. Natomiast w języku polskim jest precyzyjniej, np: -> Powiedziałam, Napisałam, Poszłam, Zrobiłam. -> Powiedziałem, Napisałem, Poszedłem, Zrobiłem. -> Powiedziało, Napisało, Poszło, Zrobiło.

[@konradmisiek8505]

Najbardziej informatywne 22 minuty na YT jakie ostatnio miałem (od ostatniego odcinka Czytamy Naturę : D )

[@Krzesi28]

Odnośnie bakterii żywiących się ropą, słyszałem już wielokrotnie. Interesujące jest jednak co pozostaje nie zjedzone z tej ropy, oraz co pozostaje z tych bakterii. Ja bym się chętniej dowiedział co dokładnie jest też produktem ubocznym tego rozkładu, bo coś zawsze jest. Oczywiście że część węgla wbudowywane jest w samą komórkę, ale nie tylko z węgla składa się Ropa, a proces też ma jakiś swój przebieg.

[@Phrog515]

Dzień dobry, mógłby pan bardzo proszę udostepnić adres strony, o której była mowa w trzecim segmencie, w komentarzu? Nie mogę jej nigdzie znaleźć

[@cieciurka1]

Zalecam DMT i opierdolić się na zapałkę, brodę również zgolić. Wpłynie to na czytelnosć kanału.

[@SteelM4chine]

Ad 3 temat; myślę że to raczej trzeba by badać ile wysiłku potrzeba, by opanować dany język w stopniu komunikatywnym..

[@jaku3655]

Słucham po raz drugi i nabijam wyświetlenia. Za pierwszym razem zasnąłem... no pewnie, że nie z nudów!

[@cieciurka1]

Zaszczepić bakterie do oka, żeby zrobić okulary przeciwsłoneczne. Co za pomysł!

[@bartomiejpiwek1305]

Co do tych voraxów: czy nie ma zagrożenia że one zeżrą ropę w złożach lub rafineriach?

[@pepetbg]

Poczta polska powinna płacić za lokowanie produktu, a nie czekaj, powinna płacić swoim pracownikom. 😂

[@StaP876]

Bakterie do zjadania ropy - tak zaczął się Mad Max

[@marcin6987]

A co to za język entów leśnych znalazł się w północnej Rosji na mapce języków? :p

[@kshyku6186]

Skomplikowanie polskiego języka zawsze próbowałem sobie tłumaczyć naszym zapałem do bitki i wypitki. Czyli trzeba było jak najdokładniej móc się wypowiedzieć tak by zminimalizować szansę na złą interpretację lub próbę przeinaczenia znaczenia wypowiedzi. Możliwe, że to wpływ za dużej ilości przeczytanych książek fantasy z ich powodami do pojedynków i nieporuzumień matrymonialnych:-)

[@jacekswiech530]

A te bakterie to chyba jeszcze dawniej, lat temu 15? 20?

[@DzikiFotograf]

Dzięki za kolejny ciekawie opowiedziany odcinek :)

[@maciejciemborowicz]

Jak to, że języki "lubią się komplikować" ma się do zasady ekonomii języka?

[@bucypher1]

To może być ciekawa lektura. Genomic inference of a severe human bottleneck during the Early to Middle Pleistocene transition

[@nihilistycznyateista]

W rosyjskim są 4 zaimki wskazujących miejsce i jest to związane z ruchem. Może na przykłądzie... Polak z Polakiem przeprowadzi taki dialog: -Ja TU mieszkam od 7 lat. -A ja TU dopiero przyjechałem. I ten co mieszka na miejscu, z powodu braku powiązania z ruchem, bo stacjonarnie mieszka, użyje innego słowa, niż ten co przyjechał, bo to było związane z ruchem. Dokładnie jeden powie, że mieszka "zdieś" (здесь), a przyjechał "sjuda" (сюда). Ale juz jakby w tym zdaniu, zamiast tu było słowo tam - ten co przyjechał użyłby innego słowa - "tuda" (туда), a mieszkaniec tam, nadal "zdieś" - mimo, że jest inne słowo na tam (swoją drogą właśnie słowo "tam" - там), ale w tym kontekście i tak się w Rosji mieszka tu, mimo że to tam. Jakby było on tam stoi, użylibyśmy tam, a nie zdieś, a jak szedłby tam, to z kolei użylibyśmy słowa "tuda" (туда). chyba się domyslacie dlaczego? Nie? No akcje były ciągłe lub jednorazowe, dokonane lub aktualnie wykonywane;] I to wszystko zawarte w krótkim wyrazie od 3 do 5 liter +-. A żeby było łatwiej - jak pytasz gdzie to musisz wiedzieć o co pytasz i czy to ma być związane z ruchem i ciągłe itd, bo pytania też mają różne słowa. Dialog: "Gdzie?"; "Tam." - zapewne da się zapisać na kilkanaście sposobów w zależności od kontekstu;]

[@arienrhod1]

Jeszcze ciekawostka odnośnie zaimków wskazujących "ten/tamten". Jeśli założymy, że "poziomy oddalenia" są 3: 1 - całkiem blisko, 2 - trochę dalej, 3 - zupełnie daleko, to: Po polsku: ten = 1 & 2, tamten = 3 Po angielsku: this = 1, that = 2 & 3 Co ogarnęłam dopiero jak liznęłam trochę japońskiego, gdzie występują wszystkie trzy "odległości" oddzielnie: kore = 1, sore = 2, are = 3

[@Alkem87]

I dlatego lubię poniedziałki 😊

[@mrbearinlair1868]

Poniedziałek, poniedziałeczek... Yy... Poniedziałunio?

[@pawkapawka-yv1np]

Rozsądek i doświadczenie podpowiadają, że multikulturowość wymusza upraszczanie komunikacji. Jednak nie przystaje to do progresywnych oczekiwań, dlatego kreatywna nauka dała jedynie słuszną odpowiedź: multikulti ubogaca. Zawsze i wszędzie. To nic, że gwałcą dosłownie i w przenośni, w tym kulturę i język. Nauka radośnie odpowiada, że na dłuższą metę będziesz szczęśliwie zgwałcony.

[@belamortadela]

Jak zawsze bardzo ciekawe

[@Potimus_Ripme]

Znowu ta fajna miejscówka :) Pozdrawiamy ze słonecznego Gniezna ❤️

[@noxplayer-rt9tj]

Gołębia 4, Kraków

[@iczkimer]

Bakterie do zjadania ropy - Pytanie gdzie się te bakterie bujają bo o tym NIC ??? Wpuścić tam gdzie wydobycie. Pechowe kontynenty - Układ kontynentów i precesja wpływ na klimat. Polska język trudna język? - Polski język złożony i ohydny w odsłuchu dla obcych.

[@azbestowyraczek7008]

To o językach było bardzo ciekawe. Chętnie posłuchał bym więcej na ten temat. Może ktoś coś znalazł o tym?

[@przempry]

Z moich doświadczeń im trudniejszy język twórców tym lepszy program do wspomagania tłumaczeń. Węgierski (który ma nie tylko przyrostki jak polski, ale też przedrostki) ma znaczenie większe możliwości (zwłaszcza kontroli jakości) niż najsłynniejszy anglojęzyczny SDL Trados, który czasem nie może załapać, że słowo ma przyrostki zależnie od płci i zgłasza mnóstwo błędów niezgodności z glosariuszem. Program napisany przez wspomnianych mieszkańców Ameryki Południowej pewnie byłby bliski doskonałości...

[@pawechosta3835]

Pragnę przypomineć, że większe zmiany klimatyczne były w średniowieczu i na początu XX wieku niż teraz. To takie małe sprostowanie.

[@magorzataolech2368]

Taka bakteria przyczepiła się Panu do bluzki. I na końcu: hejeczka

[@tomaszjaworski4427]

Bakterie fraktalizaują powierzchnię ropy .

[@slawek277]

Witam

[@paprukas]

Czemu słowo "straż" jest rodzaju żeńskiego?

[@adamkluska356]

Porównaj: ta straż, ten straż, to straż

[@maciejciemborowicz]

Nie wiemy tego i raczej się nie dowiemy. Spróbuj poszukać jakichś dużo młodszych słów, powstałych w ostatnich dekadach, to będzie łatwiejsze do zbadania.

[@maciekg2771]

​@@adamkluska356myślę że autor komentarza nie pytał o to 😊

[@ten_tego_teges]

Za słownikiem etymologicznym: straż, dawniej straża, jeszcze dawniej (w 10. do 13. wieku) stróża (‘obowiązek czuwania i ruszania na pomoc’) i starża (z pierwotnem następstwem brzmień). Zatem rodzaj przeniósł się z bardziej oczywistej rodzajowo formy staropolskiej.

[@maciekg2771]

@@ten_tego_teges dzięki. Czy przez tą starą forme "straża" nie mówimy właśnie "strażak" na strażaka a nie "strażnik"? Ciekawe w sumie dlaczego mówi się raz "strażak" a raz "strażnik" w zależności od konkretnej formacji. Wątpię że tu będzie jakieś ładne wytłumaczenie.

[@nicolasrestif347]

git!produkcja

[@marianbezogrodek7175]

Mordo .... W jakim okresie czasu zmiany zaszły tek które pokazałeś na obrazkach?

[@SatanicJamnic]

Pan operator chyba zmienił obiektyw i LUT. Piękny obraz w tym odcinku. Brawo.

[@blecznkinsan]

git

[@adamganski2012]

👍

[@gregorius790]

👍

[@nibarak2261]

Cześć!

[@over-kill8778]

#174

[@2d2sightser73]

Oj tym tematem o języku zadarł pan z całym środowiskiem lewicowym. Jak można tak określać formę żeńską lub męską i mówić, że się nie da mówić, że „osobo rodzicielsko jechałx po osoby dziecięce do przedszkola” XD

[@Bender-Rodriguez]

On chyba nawet nie wiedział, że zadarł. Być może nawet lewaki nie wiedzą, że zadarł. Ale ty wykazałeś ponadnormatywną czujność :) Kto tu ma coś z łepetyną? On, lewaki, czy ty?

[@jacekswiech530]

Mnie się feminitywowe lewactwo kojarzy głównie z ministrĄ Moskwa. Znaczy pis to lewacy?

[@asystentnet]

No właśnie nie wszyscy kochamy że język polski jest tak złożony. Dla mnie jest to sztuka dla sztuki oraz jeżeli więcej czasu musisz poświęcić jak powiedzieć nie starcza czasu na to co powiedzieć. Pozdr

[@TuskaDogLover]

Naucz się zatem toki pony