Amputacja sprzed 31 tys. lat - Niewyspani nie pomagamy - Potworek i planetka | Czytamy naturę

W 136. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 01:19 udanej amputacji stopy sprzed 31 tysięcy lat;
2) 07:51 fatalnych skutkach niewyspania, nawet o godzinę-dwie;
3) 16:31 pięknym potworku o nazwie Saccorhytus;
4) 20:06 pierwszych zdjęciach planety pozasłonecznej wykonanych przez Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba.
Źródła:
1) Maloney, T. R., Dilkes-Hall, I. E., Vlok, M., Oktaviana, A. A., Setiawan, P., Priyatno, A. A. D., ... & Aubert, M. (2022). Surgical amputation of a limb 31,000 years ago in Borneo. Nature, 1-5. www.nature.com/articles/s4158...
2) Simon, E. B., Vallat, R., Rossi, A., & Walker, M. P. (2022). Sleep loss leads to the withdrawal of human helping across individuals, groups, and large-scale societies. PLoS biology, 20(8), e3001733. journals.plos.org/plosbiology...
3) Liu, Y., Carlisle, E., Zhang, H., Yang, B., Steiner, M., Shao, T., ... & Donoghue, P. C. (2022). Saccorhytus is an early ecdysozoan and not the earliest deuterostome. Nature, 1-6. www.nature.com/articles/s4158...
4) Carter, A. L., Hinkley, S., Kammerer, J., Skemer, A., Biller, B. A., Leisenring, J. M., ... & Zhang, Z. (2022). The JWST Early Release Science Program for Direct Observations of Exoplanetary Systems I: High Contrast Imaging of the Exoplanet HIP 65426 b from 2-16$\mu $ m. arXiv preprint arXiv:2208.14990. arxiv.org/abs/2208.14990
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

[@panikrystyna1]

Piękna rzecz! Umysł Łukasza jak brylant na tle pięknego miasta.

[@chlodnia]

No i super. Pozdrawiam wszystkich po amputacji

[@adam-nc2hn]

Dzięki za szkatułki informacji i pogodnej niedzieli...

[@SYN-flood]

Dziękuję za tłumaczenie. Czekam na następne publikacje.

[@flepix]

Jak zawsze super odcinek. Dzięki że to robisz, jedna z lepszych rzeczy na YT.

[@fafiklata]

Szkieleto osoba. 🙂

[@marcinmarcin7905]

Nauka w służbie postępu 🤣

[@dzieckochaosu]

Fascynujący odcinek, dzięki

[@andrevonk5884]

Pozdrawiam Cie i caly nasz kochany KRAKOW😊

[@kubacski8454]

Kolejny fantastyczny odcinek czytamy naturę. To już 136 na tym kanale

[@waldemarbiaek3549]

Dzięki obejrzałem do końca - idę łapać drzemkę.

[@Heliimat]

Dzięki

[@timoor182]

Jest moc

[@ireneuszkowalczyk7606]

Pozdrawiam

[@Mike_XC]

Dzięki za odcinek. Algorytmy youtube wydłużyły przerwę wakacyjną o 3 odcinki.

[@danapawlek4317]

Wystarczyło badać pracowników trzyzmianowych, na nockach ludzie na siebie prawie warczą 😉

[@malleusmaleficarum9248]

Przecież pracownicy trzyzmianowi mają inny rytm dobowy, niekoniecznie na nocnej zmianie muszą być niewyspani.

[@danapawlek4317]

@@malleusmaleficarum9248 po pierwszej nocce wszyscy

[@nibarak2261]

Dobry wieczór!

[@kubakorbiel]

"Ja lubię to zobaczyć" Lamża 2022

[@slapczak]

This amputation says a lot about society

[@timoor182]

Już mam ciarki

[@shalomshaloms]

👍👍

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

Odcinek pełen entuzjazmu. Nawet mi, zlożonej grypą się on udzielił😀

[@manbearpigwa]

no co ty?, grypa juz dawno wyszlo z mody

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

@@manbearpigwa bo ja staroświecka jestem😀

[@manbearpigwa]

@@zofiaagnieszkabiernacka826 cokolwiek to nie jest, wracaj do zdrowia

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

@@manbearpigwa dziękuję, dobry człowieku 😀

[@LukaszLamza]

Dużo snu! ;)

[@zenonpompka]

💪

[@labinnah1979]

IMHO bardziej prawdopodobne że jakiś krokodyl dziabnął i nie było zakażenia, niż że to była celowa amputacja.

[@chemianapiatke3057]

Czy poda Pan wyniki eksperymentu z przegonieniem nocnych Marków? 🙃

[@asmodeus9099]

Kto powiedział że nocne marki się nie wysypiają

[@mymindmakesnoises]

17:21 CACODEMON xD

[@sklyarsveta]

❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤❤

[@kalkutafighter]

Przy deszczowej pogodzie przynajmniej pewne jest, że nie będzie żadnych melodyjnych hałasów w tle

[@ANKH123]

o wyglądasz jak młoda wersja śp. Adolfa Kudlińskiego :)

[@danielmaslak94]

Niewyspany człowiek ma mniejszą chęć do wszystkiego, nie tylko pomagania.

[@Dokuzu]

Nowy Lamża to Święto! Ale ta kurtka?? Przypomniał mi się odcinek co założył koszulkę żony xd

[@lukag977]

Czemu ta kamera tak lata?

[@slawek2928]

Bo to jest latająca kamera.

[@Tarip91]

13:55 W US jest ponad 300kk ludności:)

[@kultmedyczny]

nie możesz na mnie krzyczec że cie oglądam po nocach xddd

[@nihilistycznyateista]

Ale to się nie sprawdza - w sensie to przestawianie czasu. Jak ludzie śpią godzinę krócej, to potem są rozdrażnieni i jest więcej wypadków i są na to statystyki. Ja po tym badaniu wyciągnął bym wniosek korelacyjny - że ludzie niewyspani nie są skłonni do ustępowania, więc wymuszają pierwszeństwo. Nie są skłonni też do wpuszczania innych, przez co jadą agresywniej i bliżej siebie, co powoduje korki i najechania na tylny zderzak. Oczywiscie mniejsza koncentracja niewyspanego umysłu też robi swoje. Ale wystarczy sama mniejsza chęć pomocy - to tez sprawdzano - choćby na YT robił taki eksperyment Kickster - że jak się bardziej pobłążliwie traktuje innych, daje się im więcej miejsca i wpuszcza przed siebie na zwężeniu pasa itp. to paradoksalnie jedzie się szybiej, bo są mniejsze korki.

[@QlturalnaMaszyna]

Proponuję te badania nad snem robić w Australii. Tam półnoicne prowincje mają zmianę czasu (na letni/zimowy) a południowe nie.

[@elaela910]

Witam Serdecznie! Ta sprawa jest niezmiernie ważna dla wszystkich Polaków i Polek, chodzi o treść filmów w internecie,pierwszy p.t.,,NADCHODZI ZAMORDYZM!,WNIEŚ SWÓJ SPOŁECZNY SPRZECIW!," drugi film,p.t.,,POLSKĘ CZEKA KATASTROFA?,WYPRZEDAJĄ POLSKĘ!," życzę wszystkiego dobrego.

[@dhbitch1]

160 m3 to jest bardziej kapliczka niz katedra :D 5m x 8m x 4m

[@TheTheTheDarius]

15:53 jest 1 w nocy :)

[@selectnull4459]

:)

[@michazb3]

Co do pomagania po przesunięciu czasu: a co z argumentem, że jak mamy krótszą dobę, to mamy mniej czasu na pomaganie na badanym serwisie? ;-)

[@malleusmaleficarum9248]

Oj, nie oglądałeś uważnie... "porównywali z okolicznymi tygodniami" a nie tylko w dniu zmiany czasu. Z drugiej strony, nie badali sumy pomocy, tylko średnią dzienną darowiznę, więc efektywna długość doby nie ma znaczenia.

[@jerubaal3333]

C14 nie jest tak dokładna jak by się chciało. Coś mi się wydaje, że to jednak po epoce lodowcowej!

[@astat1]

Съгласен съм. Когато съм недоспал, не изпитвам никакво желание да помагам на другите.

[@zbigniewgotkiewicz]

32 tysiące lat ma najstarsza igła kościana.

[@mssss85]

mnie zastanawia czy ktos prowadzil badania odnosnie nie wyspania na X populacji przez np 1 rok. Czy w takiej sytuacji mozg sie zaadoptowal i zmniejszyl potrzebna ilosc snu ? ktos cos wie?

[@wujeksmietanko]

Polecam Ci książkę Mathew Walkera "Why do we sleep", znajdziesz tam wiee interesujących informacji na temat snu i konsekwencji niewysypiania się. Czytałem ją już kilka lat temu i nie pamiętam szczegółów, ale zapamiętałem kilka ogólnych rzeczy, między innymi, że długotrwałe niewysypianie się może być przyczyną różnych chorób, uważa się nawet (nie jest to rzecz pewna), że również Alzheimera. Trudno mi sobie wyobrazić w tym kontekście, że długotrwałe zmniejszenie ilości snu może przejść bez konsekwencji.

[@michakot6287]

Z tymi lasami tropikalnymi na Borneo to nie tak hop siup bo już zostało 20% tego co było 50 lat temu, a wszystko, żeby Europa i jameryka jadły sobie w maku chrupiące fryteczki na oleju palmowym z plantacji zasadzonych po wykarczowanej puszczy

[@piotrjerzypierwszy]

a jeśli nie krokodyl, jeśli amputacja? ludzie tego zrobić nie mogli, ale przybysze z kosmosu - tak ... 31 tyś lat temu to oni leczyli i opiekę sprawowali, no bo nie było nfz i zoz, ani pzu, ani nic takiego! tylko przedstawiciele cywilizacji pozaziemskiej, którzy przebywali tu na wakacjach, tylko oni mogli amputować skutecznie i bezpiecznie

[@blablak2982]

A może Łukaszu, mieli klęske głodu więc ciachnęli dzieciakowi stope i do zupy 😳

[@andrzejbo1]

Wiele faktów ze starożytności uległo zniszczeniu i zatarciu, ale jeśli czegoś nie odkryto, to nie oznacza, że tego nie było. Stale mamy skłonność do niedoceniania tych ludzi, a przecież mieli setki czy nawet tysiące lat by doskonalić umiejętności. Obróbkę kamienia doskonalono znacznie dłużej niż np. obróbkę aluminium.

[@janepko]

Dobrze, już wyłączam i idę spać.

[@theAmazinglyRandy]

jeszcze troche i naukowcy odkryja ze nic mi sie nie chce jak jestem niewyspana D:

[@michallaskowski5147]

hey mam ... mieszkanie w miastach ?

[@michallaskowski5147]

21:27 h

[@michallaskowski5147]

#3 wyglada jak przeciwnik z dooma :)

[@michallaskowski5147]

19:17 właśnie stworz/żyłeś potwora straszniejszego niż obcy :D

[@michallaskowski5147]

#4 a gdyby tak w trzech miejscach lagrange points umieścić 3 takie JWT ... to daje to jakąś przewagę nad jednym ? ...czy inne instrumenty trzeba tam umieścić niz na tym jednym ? ,,,, może można to jeszcze bardziej badać niż mikrofale ... może jakieś mini labo ... fal gravitacyjnych ? w sensie wieksza rozdzielczość bo to nie na ziemi a już na orbicie ?

[@debagreg9698]

Co do amputacji. Nikt nie zadał pytania czy nie odbyła się po śmierci? Albo czy dziecko nie urodziło się bez stopy skoro miało wadę kończyny widoczna?

[@malleusmaleficarum9248]

160 m3 ma mieszkanie o powierzchni circa 70 m2 i ja bym tego katedrą nie nazywał 😛

[@LukaszLamza]

Hm. To może chociaż gotycką kolumnadę ze stalagnatów tam mieli? :)

[@siemiwidzi]

Czyżby jajo Thanosa? W sensie to, z którego się wykluł, a nie… 😅

[@Klasyczny_Introwertyk]

Ludzie sobie pomagają. Lipa tylko, że też jako gatunek lubimy się zabijać... Pierwszy news robi wrażenie.

[@zbigniewgotkiewicz]

To przez kobiety i dobór seksualny. Kobiety preferują agresywnych samców.

[@piotrjerzypierwszy]

krokodyl amputował dziecku stopę - ot i cała myśl medyczna

[@akta1984]

Wypił kawę przed nagraniem, a przynajmniej brudne naczynie ma na stole.

[@jezuschrystus.onlycash]

Gdzie bylibyśmy gdyby za kasę na wojny inwestowano w naukę?

[@adamkluska356]

Teraz w archeologii nie pisze się płci, bo i do archeologii trafił światopogląd, że płeć płcią, ale nie wiadomo kim się czuła ta osoba. Wnioski proszę sobie sami wyciągnąć.

[@milOzaur]

Panie Lamza, niech Pan nie robi urlopow

[@polpoliko2222]

Pierwszy

[@antysynteza777]

fcale nie, ja było pierwsze, zanim pojawił siem filmig

[@michallaskowski5147]

wiecie co już na wstępie 31 k lat .. i za chwile ,,, 500 coś k lat ... moze taki odcinek albo ktoś to w komentarzach w prosty sposób wytłumaczy ... od Big Bang ... od kiedy się ten czas liczy że ziemia? , ,, kiedy dinozaury żyły ? ... miesza mi sie to wszystko razem ... nie wiem o co chodzi jak ktoś pisze ze "tyle i tyle lat temu " ...

[@andrzejbo1]

Szkoda mi Putina, on chyba strasznie niedosypia...

[@Niekumak]

Ojej, nie kumam jak to możliwe że te bzdury o amputacji i bzdety o śnie przedstawiasz jako ciekawe przykłady osiągnięć nauki. Przecież to tak jaskrawy przykład jej patologii... 🤕 ... której przecież masz świadomość. Kiedyś tak pięknie wytropiłeś naciąganie badań dotyczących poszukiwania życia w kosmosie... Tam to była finezja... a tutaj to po prostu nasza codzienność - czyli przepalanie czasu i kasy w zamkniętym chorym układzie poza kontrolą społeczną 🤕 .. która albo śpi albo mocno kuleje 😉

[@WiadrovZupov]

Pozdrawiam