KT88 i 6550 - Królowe mocy. (

Dziś temat lżejszy i raczej do posłuchania niż oglądania. Film o historii powstania i brzmieniu wybranych egzemplarzy lamp KT88/6550 w oparciu o materiał z Vacuum Tube Valley i materiałów ze strony r-type.org.
Na temat KT 88 powtarza się wiele mitów, a to lampa audio, która powstała z powodów ekonomicznych. Miała być tania, mocna i powszechnie dostępna. Jednak audiofile lubią legendy, stąd słyszy się przeróżne mity na temat tej lampy. Dlaczego dziś NOSy są unikalne? O tym w filmie.
Filmu można słuchać jak audiobooka, ważne tablice pojawiają się rzadko.

[@filipem6417]

Doskonały materiał Panie Tomaszu. Dziękuję.

[@tomekkruger]

Dziękuję. Wyśmienite były źródła. Serdecznie pozdrawiam.

[@filipem6417]

@@tomekkruger większość miała do nich dojście. Ale tylko Pan to wszystko tak dobrze "poskładał". Jak zawsze :)

[@tomekkruger]

Dziękuję, cieszę się, że materiał się spodobał :)

[@michalwarmbier4113]

Najlepszego w nowym roku Tomku !!! Nie sądziłem że o mnie wspomnisz, dziękuję i cieszę się że mogłem pomóc

[@tomekkruger]

Witaj. Tak mogłem się odwdzięczyć :) Wszystkiego dobrego!

[@michalwarmbier4113]

@@tomekkruger jeszcze JJ próbuje wysłać i zabrać się nie mogę przepraszam

[@tomekkruger]

@@michalwarmbier4113 Ależ nie ma za co przepraszać :) To Twój wybór kiedy to zapakujesz i wyślesz.

[@mazakaudio]

Jestem pełen podziwu Twojej wiedzy Mistrzu.

[@tomekkruger]

Dziękuję, wiem co i gdzie szukać w internecie :)

[@chapsprzepies5047]

Świetny materiałł... Dziękuję

[@tomekkruger]

Dziękuję za pozytywną ocenę, ale jak już pisałem w innych komentarzach, do tak dobrego filmu przyczyniło się wiele osób, których nawet nie znam. Wymieniłem je w tablicy w filmie. Ciesze się, że są ludzie z pasją... Wszystkiego dobrego.

[@micjaljaron8169]

Świetny film

[@nowakAudio1]

Panie Tomku jak zawsze znakomity materiał, dziękuję. Moje doświadczenia z kt88/6550 nie są może zbyt duże, w swoim systemie audio najdłużej słuchałem wzmacniacza Yaqin mc100b do których podłączyłem JMLab mini utopia. Moje skromna klasyfikacja obecnie dostępnych lamp pod względem brzmieniowym: 1) "skrzydlata" Svetlana; 2) KT88 Gold Lion; 3) KT 88 Mullard; 4) KT 90 EH; 5)PSVANE HiFi KT88-UK. Nie miałem żadnych problemów z Shuguangiem które również użytkowałem, za to zupełnie nie podobała mi się KT120 i tu gdybym szukał mocy wolałbym KT 170 ale to tylko moje odczucia. Osobiście również nie jestem fanem tej rodziny lamp mocy :), nie przeprowadzałem żadnych pomiarów prócz ustawienie biasu. Z wzmacniaczy które wykorzystują te lampy najbardziej do gustu przypadły mi monobloki Luxmana. Pozdrawiam ! ps. gdzieś czytałem że wykorzystanie ich w układzie SE jako triodę nie ma sensu,

[@tomekkruger]

Dziękuję za komentarz. KT66 w układzie triody brzmi dobrze, KT88 jest zaprojektowana do UL. Wtedy było to sprzężenie na topie, Hafler z Acrosound mocno promował swoje rozwiązanie na przekór Williamsonowi, który go skrytykował w artykule Wzmacniacze i Superlatywy. Lampa europejska EL34 dobrze działa w czystej pentodzie, tu za to promował się Philips jako wynalazca pentody i ten, który pobierał tantiemy za jej produkcję za oceanem. Niestety, amerykanie byli skazani na tetrody wiązkowe jeśli nie chcieli płacić za patent. Może dlatego, że to tetroda nie przepadam za jej brzmieniem. Wolę czwórkę EL84 z 30 watami niż parkę 6550. Co do JMLabów utopia mini to bardzo udane zespoły głośnikowe. Testowałem z nimi i tranzystor (Simaudio Celeste W 4250 i NAD M3) i lampę (Jadis JA50 i własną konstrukcję PP na PCL86). Tranzystor bardziej mi się podobał. EDIT: Shugang ma nieco lepsze lampy niż 10 lat temu, ale nadal im nie ufam. Wolę Reflectora z Rosji. Amerykanie brali od nich partie lamp i Rosjanie musieli podnieść jakość.

[@mazakaudio]

Super Tomku.

[@tomekkruger]

Właśnie nagrałem ścieżkę dźwiękową do nowego filmu o dziwnym sprzężeniu stopnia mocy PP zwmanym bliźniaczym. Szczegóły w lutym. :)

[@piotrtreder659]

Chce sobie kupić wzmacniacz lampowy i jak gość mi powiedział że ma 15 20 wat to sie bardzo zdziwilem ze tak pięknie pracują ,jest to temat narazie niezrozumiały ale slucham i koduje 😊

[@tomekkruger]

Są miłośnicy lamp, którzy wydają 15 tys zł na SE z lampa 2A3 lub 300B, a to ma tylko ok 3 W.

[@antonibak2578]

Świetny film. Duże brawa. Mam do Pana prośbę , jak będzie miał Pan więcej czasu to proszę o przedstawienie lampy 7591.Mój amplituner Scott 340B ma te lampy , są one mało znane w Europie. Dziękuję bardzo. Wszystkiego Najlepszego w 2022 roku.

[@tomekkruger]

Dziękuję. Znalezienie materiałów do mało popularnych lamp jest trudne. Czasem dostępne tylko w archiwach producentów. Sprawdziłem wiki i ta lampa ma naprawdę mało informacji o źródłach. R-type.org też ma niewiele informacji poza katalogiem Sylvania. Jeśli natknę się na spore źródła to być może pojawi się taki film. Na razie opowieści o lampach będzie mało, bardziej skupiam się na aranżacji układowej wzmacniacza i jego pracy z punktu widzenia elektronika, czyli schematy, prototypy i pomiary. Ale YT to hobby w wolnej chwili, a nie praca. Pracę zawodową mam inną. I pochłania dużo czasu poza typowym wymiarem 8 godzin. Jeśli nie pojawi się film to proszę o wyrozumiałość, oznacza to, że mam za mało materiału na przynajmniej 20 minut opowieści. Dziękuję za życzenia, serdecznie pozdrawiam.

[@tomekkruger]

Przeczytałem na szybko jedno ze źródeł, gdzie napisano "but the point is that the 7591A was never anything more than a desperate local replacement for a EL-34. thats a fact." Znaczy to "ale chodzi o to, że 7591A nigdy nie był niczym więcej niż desperackim lokalnym zamiennikiem EL-34. to jest fakt." Znalezienie odpowiedniej wiedzy do filmu może być bardzo trudne, lampa nigdy nie wyszła poza stany (w okresie produkcji przez WE). Zaprzestano produkcji w 1980 roku a niedawno wznowiono w JJ i Reflektorze. Jest to tetroda wiązkowa wiec zastępowanie jej przez EL34 trzeba przemyśleć. Nie pamiętam, może wspomniałem o niej w filmie o EL34. Dlaczego amerykanie zrobili tę lampę? Bo nie chcieli płacić za licencję na pentodę Philipsowi. Ten ostatni rozrósł się do molocha kupując wszelkie europejskie fabryki lamp.

[@thebast2748]

Fajnie było by zobaczyć Pański projekt na kt88 :)

[@tomekkruger]

Witam. Pewnie obrałbym najbardziej typowe punkty pracy. Najpierw chciałem zrobić SRPP i SE. Ale chodziło mi po głowie połączenie triodowe KT88 w Williamsonie, oczywiście zamiast 50W miałbym około 22W mocy, ale ta lampa miałaby niewykorzystany potencjał w tym trybie. To świetna lampa do UL co mogę potwierdzić własnym doświadczeniem odsłuchowym, bo słyszałem ją w zwykłym układzie pentodowym i UL. Dla mnie jednak jest trochę za szorstka i krzykliwa, wolę EL84. Może w okolicy lata sprawdzę czy 5763 nadaje się do UL, czy też będziemy kombinować z obciążeniem rozproszonym. A może lewa trioda załagodzi tę poszarpaną cha-kę? Ostatnia opcja wydaje się rozsądna ale stracimy dużo mocy wyjściowej, więc może czwórka będzie odpowiednia? Wpierw jednak muszę wyczyścić warsztat z remontowanych urządzeń.

[@michalwarmbier4113]

Chłopaki zabiłem wszystkie swoje szungłangi zle doświadczenie z Kt88 kupiłem premium selektowane , były to szungłangi z usuniętym logiem Marshalla dostały po 75 mA i się sfajczyły

[@tomekkruger]

Twoje doświadczenie znajduje potwierdzenie w materiale opisanym przez Erica. Dzisiejsze lampy są stanowczo gorsze niż produkowane 60 lat temu. Z powodów ekonomicznych nie opłaca się stosować wysokiej jakości materiałów na anody czy siatki, poza tym próżnia nie jest tak sztywna jak w NOSach. No i jeszcze re-branding, taki sam chaos jak z EL34.

[@michalwarmbier4113]

@@tomekkruger dostrzegłem z doświadczeń przeprowadzonych na moim wzmaku iż najlepsza jakościowo lampą Kt88 jest ta od JJ szkło pancerne dałem ja na 95 procent mocy rozpraszanej i nic sobie z tego nie robi golden lion i tung sol, a także sovtek i EH wszystkie są z tej samej fabryki rosyjskiej. Jakiś pan kupił sobie nazwy i je produkuje z Chińczykami jest różnie miałem sześć par wytrzymała JEDNA! Gold lion to brytyjskie było chyba na Hammersmith produkowali i ponoć nie różnił się niczym od standardu tzn niczym innym poza logiem pudełkiem i cena. Przepraszam ze pisze pod filmem ale chce żeby dotarło szerzej i wsparło algorytmy

[@michalwarmbier4113]

@@tomekkruger Tomku potrzebujesz jeszcze 2 do projektu? Może jednak zamiast JJ chcesz druga pare goldenów?

[@tomekkruger]

Z tym nie ma problemu, bo są dostępne w Polsce za niewielkie pieniądze. Co do doświadczeń z JJ, Eric pisał, że pierwsze wersje miały większą moc admisyjną (wytrzymywały 100mA), potem ją skorygowali, ale nie jest to pewne, być może nadal w tych lampach jest duch Groove Tube (od Aspena Pittmana). Reflector to fabryka produkująca kilka marek lamp. Dziś generalnie jest tylko kilka fabryk i drukują logo jak w OEM. Ktoś zamówił partię Genalex Golden Lion to Reflector im to zrobi. Z tego powodu ceny NOSów poszły niebotycznie w górę, bo nie oszukujmy się, dzisiejsze lampy są dużo gorsze niż stare, powody ekonomiczne - lepiej sprzedać 100 tys sztuk o żywotności 3000 h po 100$ para niż 20 tys o żywotności 10 000h po 200$ para, a zrobienie lepszej próżni to tylko 10$ kosztów przy zautomatyzowanej produkcji. Te GL, które mi przysłałeś to dobre lampy. Żeby coś z nich zrobić muszę mieć więcej czasu, pewnie przy jakimś urlopie. Brytyjskie lampy były produkowane w fabrykach M-OV w Hammersmith.

[@mateuszneczynski9665]

No właśnie zamówiłem w stanach lampy GE 6550A, sygnowane RCA na lampach, miały być tung sole 6550 ale ze mamy wojnę na Ukrainie, przez brak dostępności zdrożały 2razy. Więc zacząłem szukać aukcji, znalazłem Swietłany winged C które już miałem wziąć, ale wybrałem RCA, bardziej z ciekawości, zobaczymy jak już przyjdą bo 5lipca zostały wysłane

[@tomekkruger]

Myślę, że sytuacja z brakiem lamp z Reflectora będzie się utrzymywać dość długo. Stąd NOS będą droższe niż zazwyczaj. Problematyczne chińskie lampy też podrożeją, bo jak tu nie korzystać, skoro duża fabryka z dobrą jakością produkcji została wyrzucona z rynku?

[@rafix3791]

Witam serdecznie. Mam do Pana pytanie odnośnie transformatora sieciowego, do wzmacniacza SE na lampach KT88, jakie powinien mieć parametry, gdzie szukać, i o co pytać? Pozdrawiam.

[@tomekkruger]

Witam. Wszystko zależy od projektu, punktu pracy lampy, ilości lamp w przedwzmacniaczu... Moc trafa: liczymy napięcie anodowe plus prąd anodowy wszystkich lamp, plus prąd żarzenia razy napięcie żarzenia wszystkich użytych lamp. Można dodać ze 20%. Napięcie żarzenia wiadomo 6,3V. Napięcie anodowe zależy od trafa głośnikowego, punktu pracy lampy, typu prostownika napięcia, czy użyty jest dławik... Najlepiej używać toroida ale EI też się nada. Gdy będzie Pan dzwonić do np.: toroidy proszę powiedzieć jakie oczekuje Pan napięcie anodowe po prostowniku i jakim typie - pół czy pełno okresowy - (podane w projekcie) i jaki będzie pobór mocy. Proszę jeszcze podać ile obwodów żarzenia i jakie prądy Pan potrzebuje. Dla przykładu - proszę się tym nie sugerować - dwa obwody żarzenia dla KT 88 to 6,3V*1,6A plus trzecie uzwojenie dla dwóch 6SN7 6,3V 1,2A, dalej anodowe 320V co po prostowniku i małym filtrowaniu w filtrze RC da nam około 400V z prądem np.: 40mA na lampę przy napięciu siatki -15V, czyli 80 w sumie plus 4 * 9mA dla dwóch lamp 6SN7, czyli prąd uzwojenia około 116 mA. Przyda się uzwojenie 12V do obsługi przekaźników, sterownia czy podobnego układu. W tym przypadku moc trafa około 65W na styk. Jednak gotowce posiadają tylko dwa, rzadko trzy uzwojenia wtórne. Więc napięcie żarzenia razy suma wszystkich prądów i napięcie anodowe razy suma wszystkich prądów to moc trafa. Bardziej nie pomogę, bo nie znam projektu. Ogonowski, Sizei, toroidy, telto.

[@rafix3791]

@@tomekkruger Dziękuję bardzo za szybką odpowiedź.

[@KeritechElectronics]

Świetny materiał, w życiu nawet nie słyszałam o Ei KT90. Piękna lampa - smukła, trochę jak EL34 z "cyckiem" u góry... Osobiście nie mam zaufania do nowych lamp, zdecydowanie wolę NOSy. Co do samych KT88, 6550 (czy 5881), to raczej nieprędko coś na nich zbuduję, bo z trudem idzie mi wiązanie końca z końcem... zostanie mi jechać na swoich zapasach EL34 od Tesli i RFT :). Mam jeszcze EL156 Telefunken wymontowane z zasilaczy, i strasznie sobie pluję w brodę, że nie wyciągnęłam z nich podstawek, bo myślałam, że ta lampa potrzebuje typowej podstawki od lamp stalowych (5+3), a nie wersji specjalnej (5+5). Nie mam nawet jak wrzucić ich na miernik lamp, by zmierzyć parametry... Myślę o przecokołowaniu EL156 na oktal, tylko potrzebowałabym szerokich cokołów takich jak od 6550.

[@tomekkruger]

Dzięki. EL34 z wyprowadzeniem anody do kapturka to EL36, to ta sama rodzina lamp. Podobnie od EL41 pochodzi EL81 a z tej wywodzi się EL84. EL81 ma wyprowadzenie do kapturka. Zmiana cokołu może się powieść ale trzeba mieć zgrzewarkę, nie polecam lutowania, to przy gorącej lampie ryzykowne. A propos miernika, muszę wreszcie naprawić swój, albo zbudować nowy, analogowy. Ten z AVT za często się psuje.

[@KeritechElectronics]

@@tomekkruger nie zgodzę się z tym, że EL36 i EL34 są odpowiednikami - owszem, mają podobny układ wyprowadzeń, ale tu podobieństwo się kończy. EL36 jest mniejsza, a co za tym idzie, ma mniejszą moc admisyjną anody (10W w porównaniu z 25W dla EL34), niższe maksymalne napięcie anodowe i siatki ekranującej, A co do miernika z AVT - kluczową sprawą jest jakość montażu, dotyczy to szczególnie elementów SMD. Płytkę należy obowiązkowo umyć rozpuszczalnikiem nitro, bo resztki topnika mogą powodować problemy z działaniem. Sama zaś czasem zastanawiam się nad projektem RoeTest. Robi wrażenie, ale pewnie powala kosztami, więc na razie sobie odpuszczę, póki mam AVT.

[@tomekkruger]

@@KeritechElectronics Nie napisałem, że są odpowiednikami, tylko z tej samej rodziny. Mullard tworząc lampę korzystał z jakieś bazy, zmieniał wielkość anody lub odległości między elektrodami albo ilość getteru. Czytałem wywiad z członkiem biura konstruktorów tych lamp. A miernik zrobię sobie starą szkołą analogową. Miałem kiedyś taki i go rozmontowałem, gdy złożyłem AVT. Żałuję. Teraz kupię sobie elektroniczne amperomierze i voltomierze i zrobię wszystko w jednej skrzynce. Z cha-ki wyznaczę sobie punkt pracy i sprawdzę to na mierniku. To wystarczy. Polecam Zawada A. - Lampy elektronowe w aplikacjach audio. W kilku pierwszych rozdziałach opisano to co chcę wykonać.

[@przemekbundy]

czy poznanie całej tej historii ma jakieś znaczenie. żeby budować wzmacniacze lampowe? pozdrawiam.

[@tomekkruger]

Nie, nie ma. To film dla ciekawych jaki ma rodowód ta lampa i czy słusznie jest owiana pewnymi legendami.

[@piotrtreder659]

A mam takie pytanie czy spotkał się pan z firmą ayon? Bo chce kupić wzmacniacz crossfire 3 a on ma 30 wat starczy ?

[@tomekkruger]

Nie serwisowalem. Widywałem w internecie, ale nie mam własnej opinii. Co do mocy to przy głośnikach 91 do 93 dB to nawet 10 watow starczy. Ale jak kolumny są maloefektywne np 86 dB to wzmacniacz 50 watow będzie miał co robic.

[@pakujewpiwnicy6701]

witam :) dało by rade zbudować wzmacniacz gitarowy na jednej lampie kt88 który daje 40watów mocy ??

[@tomekkruger]

Oczywiście że na jednej lampie można zbudować wzmacniacz do gitary, ale 50 watow będzie nieosiągalne. Po pierwsze brak sterownika w postaci wzmacniacza napięciowego, a po drugie, z jedną lampa sensowna jest tylko klasa A, a jej sprawność to ma 30%. Z KT 88 można osiągną jakies 11W.

[@pakujewpiwnicy6701]

@@tomekkruger mam wzmacniacz 10w na 1 el34 myślałem że kt88 będzie o sporo mocniejsza ,jak widać myliłem się :)

[@tomekkruger]

EL 34 moc admisyjna 25W, moc wyjściowa w klasie A z tr. gł. około 11W przy THD 10%. KT88 moc admisyjna 42W, napięcie anodowe 250V około 12,5 W przy 7% THD; napięcie anodowe 400V, obciązenie dwa razy większe i moc około 20W ale THD 14%. EL84 moc admisyjna 12W i tutaj tylko 5,7 W przy ok 10% THD. Wszytsko można sprawdzić w katalogu, są dostępne na r-type.org lub frank.pocnet.net

[@pakujewpiwnicy6701]

@@tomekkruger :)

[@jarabc8434]

szukam pomocy przy sansui g 301- 2x20w : przy próbje dodania basu kolumny bang olufsen s55 .zaczyna się buczenie drżenie i wibracja przy podłączeniu 100 w głosników efekt znika CO MOŻE BYĆ PRZYCZYNĄ

[@tomekkruger]

Niestety opis zawiera za mało danych, żeby wyciągnąć wnioski. Prawdopodobnie B&O nie przenoszą nadmiaru niskich częstotliwości. Wraz z dodawaniem basu na regulatorze rosną zniekształcenia w głośnikach niskotonowych, często zmusza się je do pracy ponad ich możliwości. Nie znam ani tych głośników ani tego wzmacniacza, ale moim wnioskiem, być może mylnym, jest to, że te głośniki nie pracują dobrze z podbarwionym dźwiękiem, albo też mają zbyt niską impedancję i wzmacniacz szybko zniekształca.

[@jarabc8434]

czy przyczyną mogą byc zwrotnice ,kolumny 8 ohm amplituner 8 ohm

[@tomekkruger]

@@jarabc8434 Zwrotnica tylko dzieli pasmo dla każdego z głośników. To po prostu filtry. Nie widzę powodu dla którego miałby być przyczyną wibracji, chyba że odkleiły się cewki lub kondensatory od płytki i uderzają w nią. To nadmiar niskich tonów powoduje zniekształcenia. Sądzę, że te ZG nie są w stanie przenosić takich częstotliwości, jakie wymaga od nich wzmacniacz.

[@jarabc8434]

@@tomekkruger w lolumnach bas ma 4 ohm czy wymina na 8 pomoze

[@tomekkruger]

@@jarabc8434 Po co? Napisałem że jest za dużo basu na regulatorach i dlatego zniekształca. B&O nie jest w stanie zagrać z takim podbarwieniem, wnioskuję po opisie. Po prostu to nie zagra dobrze razem. Głośnik basowy w tej obudowie przenosi od 60Hz -4dB, co oznacza, że ma ta kolumna słaby bas. Niskotonowy ma co prawda 20 cm, a pewnie małe wychylenie membrany. Obudowa to tylko 32 litry (wszystko do znalezienia w necie). Ani moc tutaj nie ma znaczenia, bo można je obciążać do 50W, ani impedancja, bo to ważne dla wzmacniacza. Te głośniki mają grać z regulatorami barwy na 0, tak zostały zaprojektowane. Sansui ma damping factor 30 więc sporo i powinien kontrolować dobrze te głośniki. Więc albo są roztrzepane i cewka trze po magnesie, albo zawieszenie jest do wymiany, albo membrana połamana. Głośniki vintage są dużo gorsze niż współczesne. Wyczytałem też, że wzmacniacz nie może pracować z impedancją niższą niż 8 omów.

[@marcin600]

Koledzy gdzie kupujecie KT88 ?

[@tomekkruger]

Reflector ze swoimi markami wydaje się najrozsądniejszym wyborem, chyba, że kogoś stać na NOSy.

[@marcin600]

@@tomekkruger dzieki!

[@rufus74pz]

Fajny materiał, jednak lampa KT88 spięta w triodę w układzie SE brzmi bardzo dobrze, ale tylko wtedy, kiedy jest dobrany odpowiedni sterownik, jednak takiego układu nie znalazłem nawet w necie, to tylko taka dygresja. Budowanie wzmacniacza SE na KT88 w triodę to słaby pomysł ze względu na mizerną moc wyjściową (6W) przy 39W mocy traconej na anodzie i S2, jednak można uzyskać THD na poziomie 0.45% przy 6W bez globalnego sprzężenia zwrotnego, a nawet lokalnych.

[@tomekkruger]

Dziekuję. SRPP się sprawdzi w roli stopnia sterującego. Ogólnie idea triodowyh wzmacniaczy w SE to słaby mocowo pomysł. Albo wysokie napięcie zasilania i kilkanaście watów, albo standard do 500V i 3 W.

[@rufus74pz]

@@tomekkruger Tak źle nie jest, od lat buduje układy lampowe o bardzo niskich zniekształceniach THD i IMD w układach SE bez globalnych sprzężeń zwrotnych. Pisząc o dobraniu odpowiedniego sterownika nie miałem na myśli topologii układu tylko typ lampy. Dla KT88 w triodę układ SRPP to nie jest dobry pomysł nawet złożony z odpowiednich lamp, zwykły opornik w anodzie jest zdecydowanie lepszy. Co do wysokich napieć i małych mocy, zawsze można dobrać odpowiednie lampy mocy jak np. 6HB5 przy 340V moc wyjsciowa 10W (0.42% THD) czy PSE6HB5 przy 350V moc wyjściowa 18W(0.55%THD) czy 6HJ5 360V moc wyjściowa 9W(48%THD) czy 6S33S przy 250V moc 18W(0.57% THD) czy PSE6S41S przy 250V moc wyjsciowa 14W (0.45% THD) to tylko kilka przykładów które wykonałem. Oczywiście nie mam nic przeciwko układom PP, kiedyś zostałem poproszony o zrobienie projektu wzmacniacza PP na GU81M w triodę, zamawiający zbudował na podstawie mojego schematu wzmacniacz który ma moc 200W przy 800V zasilania przy niewielkich zniekształceniach.

[@tomekkruger]

@@rufus74pz Dziękuję za komentarz i podzielenie się swoim doświadczeniem. Myślę, że Pański komentarz zaciekawi widzów. SRPP do sterowania triodą jak najbardziej, mimo kilku wad jest to najbardziej ekonomiczne sterowanie lampą mocy. W SE stanowczo lepszy jest bias na katodzie, tak, ma to też swoje uzasadnienie, odpowiedni temat na 30 minut filmu. Ale naprawdę? Trioda w SE? To nadaje się tylko do małych składów instrumentalnych czy jazzowych odtwarzanych na głośnikach w typie Avantgarde Acoustic Trio. Ani to nie ma kopa, ani gitary basowej dobrze nie odtworzy, nie mówiąc już o ścianie dźwięku black metalowej zgrozy. Za drogi 1 wat mocy. Jestem zdecydowanie anty triodowy SE. PP na triodzie to co innego. 25 - 30W oczywiście z obciążeniem rozproszonym. Jako zwolennik tranzystora nie lubię brzmienia triody w SE. Ja nie jestem zwolennikiem lamp w ogóle. Po prostu mam trochę wiedzy w głowie i na papierze więc ją przekazuję zainteresowanym. Dla mnie idealny brzmieniowo wzmacniacz to układ symetryczny MOS-FET w klasie A sterowany triodami małej mocy. Albo TACT Millenium. Natomiast jeśli chodzi o końcówki lampowe asymetryczne to żadna zaleta gładkiego środka nie przezwycięży ich ułomności i zniekształceń basu i sopranu. Co prawda w zakresie wysokich częstotliwości mało się dzieje, ale fakt jest ten sam. Przesunięcia fazowe też są mało wychwytywane przez zmysły człowieka, ale to droga do niestabilności wzmacniacza, którą tłumimy odpowiednio policzoną, a nie z przypadku pętlą USZ. Typowy stopień mocy w SE czy to trioda, czy pentoda, czy tetroda jest nudny, sprowadza się do szukania właściwego punktu pracy, odpowiedniego wysterowania i przekładnika impedancji. Wszystkie te wzmacniacze są takie same. UL do SE się nie nadaje z powodu przeciążenia siatki ekranującej ale zabawa z obciążeniem rozproszonym to jest już coś. Wpinanie katody w uzwojenie na transformatorze (nie ważne czy to stopnia sterującego, czy lampy mocy) zdecydowanie redukuje THD i poprawia damping faktor, który z definicji jest słaby w tych konstrukcjach. Większość montuje głębsze globalne USZ a możne je podzielić na kilka lokalnych włączając w to trafo. Albo ominąć trafo w sprzężeniu ale rozbić obciążenie na dwa trafa czyli obwód anodowy i obwód katodowy i połączyć równolegle wtórne. To jakby Pan nawijał te uzwojenia pierwotne bifilarnie. SE składam tylko dla zabawy. Poważna praca zaczyna się w układach unity coupled (McIntosh), cyrklotron (który dawno temu składałem na zamówienie i który grał wybornie, nielampowo), super pentoda (gdzie wykorzystujemy dodatnie sprzężenie zwrotne do siatek ekranujących) czy super trioda. Przygotowując film o rodzajach stopni mocy w PP natknąłem się na zapominany już układ unity coupled dla ubogich nazwany twin coupled. Zaprojektował to pan Crowhurst i jest bardzo ciekawy. Uważam, że szkoda marnować takie lampy jak KT 88 czy EL84 na SE. Watokilogram jest zbyt drogi i nieopłacalny. Oczywiście nie zmienia to faktu, że na moim kanale będą pojawiać się prototypy wzmacniaczy lampowych, czy to moje, czy cudze, ale problemem jest to, że nie mam co z nimi zrobić. Od kilku lat w ogóle nie robię wzmacniaczy na zamówienie a co dopiero dla zabawy. To zbyt kosztowne. Żeby uzyskać wyższe moce to wykorzystuje się lampy transmisyjne, owszem, działają dobrze w audio. Jednak z obawy o bezpieczeństwo Widza, który z prądem ma do czynienia tylko przy wkładaniu wtyczki do gniazdka, sam Pan rozumie, nie będę pokazywał sposobu budowy takiego wzmacniacza. Co innego osoba jak Pan, z doświadczaniem, ale Pan nie potrzebuje moich instrukcji :) . Stąd u mnie proste i tanie konstrukcje dla osób z małym budżetem. Od lat 60 nic nowego oprócz układów "super" nie wymyślono w świecie lampowych wzmacniaczy. Dziś po prostu powielamy to, co wymyślili inżynierowie 60 lat temu. Niektórzy eksperymentują z dodawanie tranzystorowych źródeł prądowych, ale taka hybryda nie jest już czystym wzmacniaczem lampowym. Inni walczą o zmniejszenie zniekształceń, ale to właśnie te parzyste harmoniczne są pożądane przez wielbicieli SE mimo, że dodatkowo zmniejszają moc wyjściową. Gratuluję dobrych wzmacniaczy lampowych z rzeczywiście dobrymi parametrami. Życzę powodzenia w dalszych doświadczeniach warsztatowych. Mimo, że mamy inne gusta, każdy z nas na pewno ma swój ulubiony charakter brzmienia lampy. Mój jest suchy, tranzystorowy bez ociepleń parzystymi H, ale z szerokim pasmem, bo czasem słucham Massive Attack i lubię te niskie tąpnięcia. Pozdrawiam serdecznie.

[@rufus74pz]

@@tomekkruger Układy "super triody czy pentody" też przerabiałem, jednak zostałem przy klasycznym stopniu mocy. Dla wyjaśnienia nie tworzę układów komercyjnych, tylko dla samego siebie lub znajomych(gratis). Pana filmy też są dla mnie pomocne ponieważ nie potrafiłem w prosty sposób wyjasnić pewnych zagadnień innym, a Pan robi to rewelacyjnie. Wszyskie moje układy SE mają zredukowane parzyste harmoniczne, dlatego nie brzmią jak typowy wzmacniacz lampowy SE, sam nawijam trafa głośnikowe a szczelinę dobieram do konkretnej lampy mocy (prąd, napięcie, moc) korzystając z generatora, osyloskopu i programu Arta. Moja filozofia budowy wzmacniaczy to: dobranie takiej lampy wejsciowej aby kasowała harmoniczne parzyste lampy mocy plus ustawienie tak pkt. pracy lampy mocy i lampy wejsciowej, aby harmoniczne nieparzyste, których nie można skasować były na najniżyszm możliwym poziomie, dlatego są tak niskie zniekształcenia THD i IMD i co zabawne, najwięcej problemów sprawiła KT88 w triodę, musiałem "przewalić" wiadro lamp aby znaleźć odpowiednią do takiego układu. Co do ceny układów SE, zrobiłem wzmacniacz PSE na EL86 który ma moc wyjściową 4.5W przy THD na poziomie 0.1%, koszt wszystkich lamp na oba kanały wzmacniacza to 90zł, nie ma kondensatorów katodowych a napiecie pracy to 300V, wieć zasilacz też nie zrujnuje kieszeni i nie ma problemów dla "audiofilów" jaki dać kondensator w katodę lampy :-). Pozdrawiam.

[@tomekkruger]

@@rufus74pz Cieszę się, że te materiały się przydają. Po to je nagrywam :)

[@piotrtreder659]

Ogladam i myślę że to jest bardzo skaplikowane.

[@tomekkruger]

Mniej skaplikowane niż lista zakupów na weekend. :)