Υπάρχει το Κακό; Απαντούν οι φιλόσοφοι του Μεσαίωνα

Κύκλος μαθημάτων με τίτλο: «Υπάρχει το Κακό; Φιλοσοφική Προσέγγιση» (Εαρινό εξάμηνο 2022-2023 της Εταιρείας των Φίλων του Λαού/Λαϊκού Παν/μίου).
Τίτλος 7ου μαθήματος: «Υπάρχει το Κακό; Απαντούν οι φιλόσοφοι του Μεσαίωνα» το οποίο παραδόθηκε την 7η Μαρτίου 2023.
Εισηγήτρια: ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ, Δρ. Επιστημών της Αγωγής του Παν/μίου της Σορβόννης (Paris V - René Descartes).
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 7ου μαθήματος
Η φιλοσοφία στον Μεσαίωνα χαρακτηρίζεται από το ότι ο φιλοσοφικός τρόπος ζωής «πήρε διαζύγιο» από τον φιλοσοφικό Λόγο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η φιλοσοφία αναπτύχθηκε στους κόλπους του χριστιανισμού και θεωρήθηκε ένας τρόπος ζωής που, μολονότι ενσωμάτωσε πνευματικές ασκήσεις που χαρακτήριζαν την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία, βρέθηκε εν τέλει χωρισμένος από τον φιλοσοφικό λόγο με τον οποίο ήταν κατ’αρχάς συνδεδεμένος, εφόσον άνθησε στις μοναστηριακές σχολές και συγκροτήθηκε ως ένας τρόπος «μοναστικής ζωής». Έτσι, ο φιλοσοφικός Λόγος στον Μεσαίωνα, εξέπεσε και περιορίστηκε στο επίπεδο ενός απλού εννοιολογικού υλικού που κατέληξε να υπηρετεί τις θεολογικές διαμάχες. Η «φιλοσοφία» στην υπηρεσία της θεολογίας, δεν ήταν πια παρά ένας λόγος θεωρητικός, και από την στιγμή που η νεότερη φιλοσοφία, τον 17ο και κυρίως τον 18ο αιώνα, θα κατακτήσει την αυτονομία της από την θεολογία, θα έχει πάντοτε την τάση να περιοριστεί σε έναν αμιγώς θεωρητικό και ακαδημαϊκό λόγο. Η μεσαιωνική φιλοσοφία είναι η αριστοτελική φιλοσοφία, έτσι όπως αφομοιώθηκε και προσαρμόστηκε στον χριστιανισμό από την σχολαστική του 13ου αιώνα. Από τον 13ο αιώνα και μετά, δύο νέα γεγονότα θα έχουν μεγάλη επίδραση στην εξέλιξη της Μεσαιωνικής σκέψης. Πρόκειται από την μια για την εμφάνιση των πανεπιστημίων, και από την άλλη για την ευρύτατη διάδοση των έργων του Αριστοτέλη. Το φαινόμενο της ίδρυσης των πανεπιστημίων είναι αποτέλεσμα της άνθησης των μεσαιωνικών πόλεων και της παρακμής των μοναστηριακών σχολών που προετοίμαζαν δίχως περαιτέρω απαιτήσεις τον νεαρό μοναχό για την ανάγνωση της Βίβλου και το θείο λειτούργημα. Έτσι, η μεσαιωνική φιλοσοφία θα ταυτιστεί με τον αριστοτελισμό, και το έργο του καθηγητή της φιλοσοφίας θα συνίσταται στον σχολιασμό των έργων του Αριστοτέλους καθώς και στην επίλυση των ερμηνευτικών προβλημάτων που αυτά θέτουν. Υπό αυτό το πρίσμα ονόμασαν, λοιπόν, αυτήν τη φιλοσοφία και αυτήν τη θεολογία του καθηγητή και του σχολιαστή, «σχολαστική». Έτσι, η σχολαστική του Μεσαίωνα μπορεί να οριστεί ως ένας ορθολογικός τρόπος σκέψης τον οποίο οι καθηγητές της φιλοσοφίας επεξεργάζονται, δηλαδή ερμηνεύουν και σχολιάζουν, συνειδητά και αυτόβουλα, ξεκινώντας από ένα κείμενο, το οποίο θεωρείται κείμενο αυθεντίας. Ο μοναχός είναι ο πρώτος δάσκαλος στην Δύση μετά την κατάρρευση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και θα παραμείνει δάσκαλος για τρεις τουλάχιστον αιώνες. Οι σχολιασμοί, όπως και τα κείμενα τριών αιώνων πανεπιστημιακής «φιλοσοφίας», επρόκειτο να αποτελέσουν, μετά το 1200, τους ακρογωνιαίους λίθους των προβληματισμών που ετίθεντο και επιλύονταν με την βοήθεια της «λογικής» και με βάση την «ανάλυση» των Κειμένων. Αυτοί οι προβληματισμοί, αυτή η μορφή της λογικής και αυτές οι αναλύσεις που συγκεντρώθηκαν σε «Συνόψεις» (Summae) συνιστούν την μεσαιωνική φιλοσοφία. Ωστόσο, η νέα προσέγγιση των Κειμένων δεν παύει να χαρακτηρίζεται από αδιασάλευτη τάξη, απαραβίαστη πειθαρχία και συνεχίζει να ανήκει στο πεδίο των ιερών ιεραρχιών. Το σύνολο όλων αυτών των στοιχείων που προαναφέραμε, χαρακτηρίζει την μεσαιωνική σκέψη και την «φιλοσοφία» σε όλη την διάρκεια του Μεσαίωνα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ
drive.google.c...