Supermarine Spitfire Mk. IX | najskuteczniejsze myśliwce z "Cyrku Skalskiego"

Jednym z najbardziej znanych epizodów z historii polskiego lotnictwa w trakcie II Wojny Światowej pozostaje historia słynnego „Cyrku Skalskiego”, czyli zespołu złożonego z polskich pilotów myśliwskich, którzy zostali skierowany do Afryki Północnej, gdzie w tym czasie toczyły się bardzo zażarte walki powietrzne pomiędzy lotnictwem aliantów, a oddziałami niemieckimi i włoskimi. Generalnie Polacy przybyli do Afryki Północnej dość późno, ale pomimo tego zdołali odnieść znaczące sukcesy. Wynikało to z kilku kwestii po pierwsze z doboru pilotów. Warunki, które musieli spełnić lotnicy, przydzieleni do Polskiego Zespołu Walczącego, jak można przetłumaczyć nazwę jednostki, były bardzo wyśrubowane. Od pilotów, zgłaszających się na ochotnika do służby w Afryce wymagano min., by pilot spędził co najmniej jeden rok w dywizjonie myśliwskim jako pilot operacyjny, wykonał przynajmniej 30 lotów bojowych, a także by kandydat uzyskał zgodę dowódcy dywizjonu. W literaturze można spotkać różne sugestie dotyczące tego jak odbywało się wybieranie ochotników. Wiadomo natomiast na pewno, że pierwsze informacje na temat planów sformowania polskiego oddziału złożonego z pilotów myśliwskich walczących w Afryce zaczęły pojawiać się już na przełomie 1942 i 1943 r. Informacje o tych planach docierały do poszczególnych pilotów i dywizjonów pocztą pantoflową, jednakże 2 lutego informacja została oficjalnie przekazana pilotom kilku polskich dywizjonów myśliwskich. Jak zauważył później Tadeusz Rolski, „ciężar” formowania nowego zespołu bojowego miał być rozłożony po równo na wszystkie jednostki, ale przy tworzeniu „cyrku” nie został wzięty pod uwagę personel 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego ‘Lwowskich Puchaczy”, prawdopodobnie dlatego, że była to jednostka pozostająca nieco na uboczu, ponadto latająca na maszynach obsadzanych przez dwuosobowe załogi. W sumie do zespołu zostało wybranych szesnastu pilotów myśliwskich, wśród których można wymienić: Bohdana Arcta, Macieja Dreckiego, Eugeniusza Horbaczewskiego, Jana Kowalskiego, Wacława Króla, Marcina Machowiaka, Władysława Majchrzyka, Bronisława Malinowskiego, Ludwik Martela, Karola Pniaka, Mieczysława Popka, Tadeusza Rolskiego, Stanisława Skalskiego, Kazimierza Spornego, Kazimierza Sztramko oraz Mieczysława Wyszkowskiego. Oprócz bardzo dużych wymagań jakie postawiono pilotom, duże znaczenie miało także wyposażenie jakie otrzymała nowa jednostka. W czasie gdy nad Anglią, trudno już było o spotkanie z niemieckimi samolotami, Polacy którzy cieszyli się zasłużoną sławą bardzo dobrych pilotów mieli otrzymać jeden z najlepszych brytyjskich samolotów myśliwskich, używanych w tym czasie przez jednostki brytyjskiego lotnictwa. Był to Supermarine Spitfire, w wersji Mark IXC, jednakże początkowo w jednostce znalazły się samoloty Supermarine Spitfire Mk.VB Trop. Eksploatacja tych ostatnich byłą stosunkowo krótka i trwała od 16 do 25 marca 1943 r. Później miejsce starszych maszyn zajęły nowsze „dziewiątki”. I właśnie dzisiaj chciałbym porozmawiać z Państwem o jednym z najlepszych, a może najbardziej skutecznym egzemplarzy Spitfire’a używanym w Cyrku Skalskiego, który podczas siedmiotygodniowego udziału w walkach zapisał na swoje konto zestrzelenie 25 samolotów nieprzyjacielskich, które zostały zaliczone jako pewne, 3 zwycięstwa prawdopodobne, oraz 9 uszkodzonych. Wszystko to przy stracie jednego pilota, który dostał się do niewoli niemieckiej. Według większości polskich opracowań, w tym także tych starszych, które były opracowywane w oparciu o znacznie „chudszą” bazę źródłową, takich rezultatów jak polska jednostka nie udało się uzyskać żadnemu dywizjonowi brytyjskiemu latającemu podczas kampanii afrykańskiej w 1943 r. Oczywiście nie był to pierwszy afrykański epizod polskich pilotów myśliwskich, ale o tym porozmawiamy przy innej okazji.
A jeśli podoba się Państwu to co robię i chcecie zobaczyć więcej treści na kanale, zapraszam do stawiania mi wirtualnej kawy. Aby to zrobić wystarczy wejść w link i dokonać przelewu na wybraną przez siebie kwotę: buycoffee.to/balszoi
W materiale wykorzystano fragmenty nagrań z kanału:
/ @reflectedsimulations
oraz zbiorów Imperial War Museum.
Zacznij wspierać ten kanał, a dostaniesz te bonusy:
/ @balszoi
#airforce #aviation #lotnictwo #myśliwiec #fighter #samoloty #polska #spitfire #skalski #cyrk

[@krych110]

Super materiał naprawdę świetny . Nie ukrywam że po cichu czekam na pański materiał o Marianie Pisarku bo Skalski to taki już przejedzony a Pisarek zapomniany

[@waldemarbiaek3549]

Jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem, osiem i dziewięć. Dziękuję i pozdrawiam.

[@willi5916]

Bardzo fajnie to ująłeś. Nigdy nie spotkałem się ze śledzeniem losów poszczególnych maszyn. W pierwszej chwili byłem wręcz pewny, patrząc na pierwszą z zamieszczonych rycin że chodzi tu o maszynę "Dzióbka", który legitymował się pięcioma zestrzeleniami (pięć swastyk na kadłubie). W chwilę później patrząc na te EN 315 doznałem przykrego skojarzenia... Zespół był NIESAMOWITY nie mniej ta wersja "Spita", również swoje odegrała. Dwustopniowa sprężarka to był niezły "patent", który znacznie poprawiał osiągi na pułapach, na których niektóre wersje już "oddychały rękawami"😀. Mieciu Wyszkowski (jedyna strata) przegiął bo zaczął zachowywać się trochę jak Frantisek z trzysta trzeciego, no cóż to były jednak indywidualności. Może kiedyś coś zrobisz w tym temacie. Pozdrawiam.

[@user-ph8el7bd3b]

Tylko powiedz mi dlaczego ci piloci byli takimi nieudacznikami ??? Jakieś amerykańskie benki . typu Franciu Gabreski , z palcem w dupie dolatywali do prawie 30 zestrzeleń na łebka ( albo Piotruś Clostermann )... A tu najlepsza polska cikpa przez 6 lat wojny ledwo uciułała 18 hitów.... To jest żenada jak polscy piłkarze ... Lewandowski strzelił gola = cała polska sika w majty , ale czy załapiemy się na mistrzostwa Europy...??? A może w końcu wygramy z Mołdawią...?

[@roberts1938]

Modelarze tak mają - oni często sprawdzają a nawet badają losy samolotów, aby wybrać dla swojego modelu najciekawsze malowanie i aby po prostu wiedzieć, kto na nim latał ile miał zestrzeleń. Więc gdyby nawet nie było wspomniane w filmie o modelach, to od razu można byłoby się domyśleć. Wiem, bo dawnymi czasy też sklejałem modele. Nawet kilka jeszcze mam. Ale wtedy to wszystkie wytwórnie i czasopisma podawały, że litery kodowe ZX były w kolorze czerwonym, a nie jak się później okazało w niebieskim.

[@tiditomal3688]

Świetnie opracowany materiał o poszczególnych egzemplarzach Spitfire mk IX z Cyrku Skalskiego.

[@robertnowosad1415]

Piękne rysunki samolotów, które wzbogaciły wizualnie materiał. Dziękuję za ciekawą historię

[@tubemarcys29]

Świetnym tematem na film byłoby opisanie w takim tonie, ze zdjęciami historycznymi epopei tego Zespołu w czasie walk w Afryce.

[@RafalBaldberg]

Bardzo dobry material!!! Dziekuje i dla zasiegu😊

[@Ocios3]

Świetny materiał ,dziękuę

[@flanker27k61]

no to lecimy - Balszoi , spit i kawusia...

[@mieczysawfilipowicz6264]

Ciekawe jak zawsze pozdrawiam

[@zodiak865]

Jak zwykle dobry odcinek . Dziękuje

[@andrzejrad8327]

Interesujące informacje.

[@zdzisawdyrman4235]

Z całym szacunkiem dla Autora. Jak Autora pewnie nie było na świecie ja już czytałem o tych "cyrkach". Nawet za PRL książki o tym były. Świetny materiał. Może coś o Urbanowiczu i Latających Tygrysach?

[@artur-or4nt]

Zbudowałem model RC podobnego spitfire-a lata .

[@tomaszmrozek176]

Klasa material. Mam dokladnie ten sam model, mega robota. Mam pytanie gdzie znalazl Pan te piekne szkice w olowku tego spitfire i pilota? Dziekuje bardzo pozdrawiam.

[@Balszoi]

Pinterest

[@tomaszmrozek176]

@@Balszoi niezawodny jak zawsze

[@tomaszmrozek176]

A mam pytank budowal Pan kiedys jakis model Zoukei mura?

[@piotrpietryga]

Opowiedz coś o lwowskich puchaczach mieli fajna piosenkę i ciekawe samoloty myśliwiec z wieżyczką który nie sprawdzał się za dnia. Choć ponoć miał początkowe sukcesy bo przypominał huricane . Niemiecki myśliwiec wylatywał mu na ogon dając optymalną pozycję strzelecką dla wieżyczki.

[@Turloghan]

To był Boulton-Paul Defiant👍.

[@wojciechotowski5750]

Polecam książki: "Mój Spitfire WX-L" - Waclawa Króla oraz 'Niebo w ogniu " - Bohdana Arcta...

[@HekoGCS]

Dobra robota 👍

[@PunkinsSan]

Czytalem historie pilota co został zestrzrlony. Bardzo ciekawa lektura przy okazji zawsze to nowa perspektywa na wojnę ze strony jeńca wojennego

[@antoniplebanski1119]

Super, że odcinek powstał ale szkoda, że o cyrku Skalskiego tylko niespełna 14 minut - przydałby się 45 min. podcast.

[@krystianszczepanskiiii]

👏🏻👏🏿👏👏🏾👏🏼👏🏽

[@ktos337]

A co z ZX@1? Ten co po trafieniu w silnik zdołał zestrzelić Bf109 i lotem ślizgowym dociągnął do swoich linii? Leciał nim wtedy Horbaczewski

[@bkkb9819]

Poproszę film o Morane-Saulnier MS.406.

[@marekm2561]

Cześć Wielki ! Jako dzieciak czytałem wszystko co było możliwe o samolotach i lotnictwie . Wacława Króla i jego " Mojego Spitfire a WX -L " również . Proszę o wyjaśnienie - dlaczego szachownica jest namalowana odwrotnie /czyli po dzisiejszemu/? Pozdrawiam !👽🖖

[@janusz4156]

90 lat Spitfire'a w 2026 roku.

[@roberts1938]

Bardzo przyjemnie się słucha i ogląda Pański film. Od razu proszę o kontynuację losów pozostałych Spitfire z Cyrku Skalskiego. Trafiłem na ten kanał po raz pierwszy i pewnie będę częstym gościem a może subskrybentem - muszę sobie obejrzeć starsze filmiki. Tego indyka z logo już spotykałem kiedy interesowałem się symulatorami samolotów, przypominam sobie, że kiedyś widziałem takie filmiki z polskimi samolotami, P-11 w walce z He-111, albo polska (chyba) Czapla, lub samolot sanitarny RWD-13. Czy ma Pan coś wspólnego tymi animacjami?

[@mariuszj7623]

Serie EN numerów ewidencyjnych wczesnych dziewiątek pierwotnie mialy obejmować samoloty MkVc (z miejscem na cztery działka) i takie to były płatowce, adaptowane do większego silnika. Słabo odporne na większe obciązenia, ciężkie do sterowania, bez filtrów przeciwpylowych, przez co zarżnięto praktycznie wszystkie sprężarki i silniki o czym się milczy (wymienione rzecz jasna na nowe z dostaw zapasów). Odporniejszy i lepszy w tym klimacie był Mark VIII ale Polacy nie mogli liczyc na ten typ wiosną 1943 roku.

[@ewaporacja]

Bazując na wspomnieniach Wacława Króla z książki " Myśliwcy", domyślam się że większość początkowych zadań realizowali (PFT) na spitach 5B. Dziewiątki dostali dość późno i nie były przystosowane do pracy w warunkach pustynnych. Tak się mądrzę, bo ciąłem przez 15 lat w iłka(online) i na dziewiątce( wirtualnej) mogłem zestrzelić wszystko co latało po wirtualnym niebie. Tyle na temat. Fajną robotę robisz. Mnie nie przyszłoby do głowy śledzenie historii poszczególnych egzemplarzy samolotów, o których wspominasz. Chapeau bas . Czekam na więcej.

[@piotrtg_SP9TDC]

Pozdrawiam serdecznie

[@hollygodtrowzers]

Lotnik skrzydlaty władca świata bez granic...

[@rafamucha4071]

👍👏

[@felicjankowalski1503]

Chyba wypada dodać, co wyposażenie polskiego zespołu w ten typ samolotu było jednym z postawionych przez PSZ warunków aby piloci latali na eksploatowanym wtedy w Anglii typie. Cechą szczególną była podwójna sprężarka;) Pozdrawiam.

[@wojciechotowski5750]

8:12 - 8:20 Bezpeczniej by bylo powiedzieć: zostalo zgloszonych 7 pewnych zestrzeleń....

[@DANIELWILCZESKI]

👍👍👍👍👍👍

[@daro7993]

Jak się tak spojrzy na ten samolot z boku, to rzuca się w oczy pewien szczegoł. Kabina pilota zaczyna się na końcu skrzydła, prawie w połowie długości samolotu. Cały przód, to miejsce na silnik. Potężne bydlę! W zasadzie silnik i uzbrojenie. Skrzydła, pilot i cała reszta, to tylko dodatek.

[@luciuslucullus1345]

Inaczej, Spitfire był dość kompaktowym samolotem co miało źródła w wyścigowych źródłach (zawody sportowe) kadłuba podczas prac w Supermarine. Dzięki tak wykonanemu projektowi samolot był trudniejszy, mniej stabilny od Hurricane'a za to z lepszymi osiągami dynamicznymi i mniejszym oporem powietrza (lepsze nurkowanie). Spit był wąski i ciasny.

[@Turloghan]

A gdzie jest zbiornik paliwa?😁 Zapomniałeś o nim, a jest za silnikiem ale przed kokpitem. Dlatego nigdy Spitfire nie mógł zostać myśliwcem eskortowym dalekiego zasięgu.

[@KS-ModelismoAviacionHobby]

👍🏿👍👍🏻👍🏽👍🏾👍🏼

[@NiezyBajzel-uh3be]

Teraz to już nie to samo ...nie ma tego klimatu. Piloci z pierwszej wś strzelali do siebie pistoletami na początku :) z 2 wś jeszcze walczyli w walkach kołowych itp, a teraz? Nawet nie widzisz przeciwnika i go ni ma... nie twierdzę że to źle, ale współcześni piloci nie odczują tego co tamci.

[@mirosawjuchniewicz3450]

Epizod, o którym mało się mówi, a przecież świadczy o wybitnych sukcesach Polaków w II w. św.

[@KorbaVerde]

Tak swoją drogę, to ciekaw jestem, czy w przypadku samolotów produkowanych w GB, USA, czy Niemczech jedne egzemplarze tego samego typu latały "lepiej" a inne "gorzej".

[@Balszoi]

Uwielbiam dyskusje z cyklu prawidłowe nie prawidłowe. Na wielu samolotach już przed wojną jedna szachownica była malowana tak, inna tak. Więc nie mów mi o prawidłowe nie prawidłowe

[@KorbaVerde]

@@Balszoi Przed wojną malowali szachownice od lewego górnego czerwonego pola i taka była zasada - bo tak jako pierwszy namalował za swoim samolocie porucznik Stec! Potem we Francji malowano je od białego pola, a w Anglii powrócono do zaczynania od czerwonego pola, jak zresztą w Polsce powojennej. Dopiero od niedawna maluje się szachownice od białego pola, bo tak podobno jest bardziej poprawnie heraldycznie.

[@Balszoi]

"Przed wojną malowali szachownice od lewego górnego czerwonego pola i taka była zasada - bo tak jako pierwszy namalował za swoim samolocie porucznik Stec!" - no to jeszcze raz tłumaczę są zdjęcia na których jedna jest malowana tak, druga tak. A obecna forma istnieje od 1993 r.

[@janwege150277]

Szefie, czy ja mógłbym nieśmiało prosić o zmianę opcji "kawusia" na opcję "podziękuj"??? Ta kawa mi nie leży, a chciałbym przesłać raz na miesiąc,dwa drobną kwotkę. Serdecznie pozdrawiam Szefa i Wspaniałych Widzów! 👍

[@Balszoi]

Słuchaj - nie mogę ustawić podziękowań na kanale - nie wiem czemu. Jaki jest problem z kawą, albo ze wspieraniem przez KZbin'a?

[@janwege150277]

@@Balszoi przepraszam, już nie pamiętam - ale kiedyś próbowałem kupić kawę i to wszystko wyglądało dla mnie zbyt skomplikowanie. Ale już jest opcja "podziękuj" i będę ją wykorzystywał do wspierania - postaram się przynajmniej raz na miesiąc, bo czasem jest "raz na wozie, raz pod wozem" i patronite raczej odpada. Ukłony

[@POGORSKY]

Dobra robota Towarzyszu Bolszoi. Ale pamiętajcie że co Jakowlew albo Ławoczkin to nie dzieło angielskich imperialistów. Ładnie się maskujecie tą wzmianką o modelu w "innym" malowaniu...

[@Balszoi]

Bóg na niebie mi świadkiem, że zrobiłem izraelskiego! A co!

[@POGORSKY]

Tylko nie nagłaśniajcie skąd go wzięli, bo jeszcze ktoś sobie przypomni że Czesi sprzedają nie tylko piwo...

[@25hanusia]

Co to za model? Eduard?

[@Balszoi]

Airfix, z powodów mi tylko znanych nazywany przeze mnie Aerofłotem

[@AndrzejWasilewski-yx3ng]

Eduard Czeska firma modelarska produkuje najlepiej wykonane Spifajery i nie tylko

[@piotrwodarczyk6891]

Niestety ale nie masz racji, ZX-10 a ZX-0 to 2 oddzielne samoloty. ZX-0 (EN355) został utracony 18.04.1943 w wyniku zestrzelenia. Pilotowany był przez por. pil. (F/O) Mieczysława Wyszkowskiego, który awaryjnie lądował na pustyni a pilot dostał się do niewoli.

[@piotrekberghof7508]

spodziewałem się informacji o działaniach jednostki . Przyznam że interesuję sie tematem jednak większość informacji to dla mnie zwyczajne śmieci .

[@Balszoi]

"spodziewałem się informacji o działaniach jednostki ." - Zrobienie 15 minutowego filmiku o 7 tygodniach walk jest trochę bez sensu, zwłaszcza przy braku nagrań archiwalnych. "większość informacji to dla mnie zwyczajne śmieci ." - dla Ciebie być może, ale dla modelarzy, którzy lubią znać historię konkretnego samolotu, którego model budują niekoniecznie.

[@piotrekberghof7508]

@@Balszoi korzystam z materiałów brytyjskich . OK zajmuję się tematem od 30 lat więc mam pewna wiedzę . W latach 90 XX wieku rozmawiałem z generałem Skalskim . Miał domek letniskowy w Łęgu , Czasem bywał tam z żoną . Mieszkałem ok. 17 km od niego . Kiedyś zadał mi poważne pytanie . Jak go rozpoznałem :) . Nikt we wsi ani w gminie Kruszyna nie wiedział kim jest , nawet dyrektorzy z podstawówek . O wójcie i sołtysie nie wspomnę .

[@user-fr5jp5ph4b]

@@Balszoi ..........i sluszna riposta gaspodin bolszoj......ewidentne ego goscia rozdmuchane do wielkosci AN 225

[@Balszoi]

Nic nowego wśród ludzi, którzy "chodzą" wokół tematów historyczno-lotniczych.

[@jangold2214]

I za swoje "usługi" II ry-pa musiała zapłacić dla chazarów z Bank of England.

[@kemodalerd4243]

...rzeczywiście, to samoloty zestrzeliwały wrogie samoloty a piloci jedynie je pilotowali...

[@user-ph8el7bd3b]

12:00 Drogi autorze. Skoro odcinek poświęciłeś Spitfirowi , TO DLACZEGO NA FILMIE WIDZIMY HAWKER HURRICANE ?

[@michuq6699]

jestem od 3tyś subskrybentów i miło patrzeć że już jest nas 16.6tyś 🙂

[@andrzejwolski9421]

Dobrze ze bylo tylko 10 samolotow.Bo jakby bylo 100 to byc wymienial przez 2 godziny. A teraz zastanow sie gdzie konczy sie dokladnosc informacji a gdzie zaczyna smiesznosc. Ta twoja "dokladnosc" prowadzi do tego ze zapetlasz sie sam i pierdzielisz w koko to samo podajac ta sama informacje TRZYKROTNIE!! O co ci chodzi? Zeby film byl dluzszy?

[@Balszoi]

Komentarz z cyklu nie mam się do czego doczepić, więc coś wymyślę. Po pierwsze omawiam szczegółowo trzy samoloty na których odniesiono najwięcej zwycięstw powietrznych w jednej z topowych polskich jednostek myśliwskich z II WŚ. i trwa to 14 minut. Nawet mniej. Więc nie krochmal o 2 godzinach. Po 2, nie powtarzam trzy razy tego samego, ale żeby to pojąć musiałbyś umyć uszy, albo słuchać ze zrozumieniem. A to ostatnie to już naprawdę za dużo w Twoim kolego przypadku.

[@swarozyc6451]

Chciał bym powiedzieć że na tym Spitfire jest nie ścisłość a wręcz zakłamanie. Szachownica na samolocie była czerwono biała i dopiero biało czerwona. Zmiana szachownicy została zmieniona dopiero w 1991 Rolu. Tak że prosze nie zakłamywać histori!

[@Balszoi]

Po primo: szachownica lotnicza była malowana bardzo różnie i to często na jednym samolocie, więc nie szalej. Po secundo: obecnie też latają samoloty z "tradycyjnym" układem pól. Po tertio: nie w 1991 a w 1993, więc jeśli ktoś coś zakłamuje to Pan, nie ja, Po quatro: na jakiej podstawie nazywa mnie Pan "żydowskim medium"? Tego jeszcze nie grali i muszę przyznać, śmiechłem.

[@swarozyc6451]

Nie wspieram żydowskich mediów! 👎👎👎